خوش آمدید

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

مَن قَبِلَ عَطاءَکَ فَقَد اَعانَکَ عَلیَ الکَرَمِ؛

کسی که عطا و بخشش تو را بپذیرد، تو را بر بخشندگی کمک کرده است.

بحارالانوار، ج71، ص352

در بخشندگی و سخاوت، دو طرف وجود دارد:
یکی آن که از روی کرم و بزرگواری می بخشد، دیگری آن که عطای سخاوتمند را می پذیرد.
اگر بخشندگان کریم، کسی را نیابند که به آنان بخشش کنند، یا افراد حاضر نباشند عطای آنان را قبول کنند، کرم و بخشش شکل نمی گیرد و اهل جود و کرم، شرایط اظهار و ابراز این خصلت پسندیده را نمی یابند.
اگر همه این منطق را داشته باشند که:
هر که نان از عمل خویش خورد
منّت از حاتم طائی نبرد 
پس سخاوتمندانی مثل حاتم، چگونه می توانند خصلت سخاوت خویش را بروز دهند و مردم را از عطای خود بهره مند سازند؟
اگر عده ای نیازمندند و عده ای توانگر، این تفاوت، زمینه ای برای کمک توانگران به نیازمندان پدید می آورد.
در مورد صدقه نیز چنین است.
در احادیث آمده باید از پذیرنده ی صدقه تشکر کنیم، چون این گونه کمکهای مالی توسط ثروتمندان و قبول آن از سوی فقرا، کمک به ذخیره سازی عمل صالح برای آخرت است.
کریمان، باید خودرا مدیون پذیرندگان عطا بدانند و با آنان بزرگوارانه و از روی احترام و تکریم برخورد کنند.

منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

مَن جادَ سادَ، وَ مَن بَخِلَ رَذِلَ؛

هر که بخشندگی کند، سروری می یابد و هر که بخل ورزد، پست می شود.

موسوعة کلمات الامام الحسین(علیه السلام)، ص751

گاهی انسان اسیر محبت و احسانِ کسی می شود.
گفته اند« اگر می خواهی امیر کسی شوی، به او احسان کن؛ یعنی نیکی و بخشش، سبب می شود کشش و محبّت در دل دیگری به وجود آید.
فریدون فرّخ فرشته نبود
ز مشک و ز عنبر سرشته نبود
به داد و دهش یافت آن نیکویی 
تو داد و دهش کن، فریدون تویی(1)
اگر اهل بیت عصمت و طهارت(علیه السلام) محبوب دلها بودند، یکی از دلایل آن عطا و کرم و بزرگواری آنان بود. کسی را از در خا نه خود طرد نمی کردند، نیازمندی را از عطای خویش محروم نمی ساختند و خانه آنان محل امید محرومان و نیازمندان بود.
«بخل» یکی از صفات ناپسند است.
حرص به مال و ترس از زوال ثروت، انسان را بخیل می کند. در احادیث است که ریشه ی بخل، سوء ظن و بدگمانی به خداست؛ خدایی که فرموده بخشش کنید و از فقر و تهیدستی نترسید.
این درس بزرگ را از یاد نبریم که:
سیادت و سروری، در سایه ی بخشندگی است، و... بخل و حرص، انسان را فرومایه و حقیر می سازد.

پی نوشت:
1. گلستان، سعدی.
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین(علیه السلام) درباره ی سیرت و رفتار حضرت مهدی(علیه السلام) فرمودند:

وَاللهِ ما لِباسُهُ اِلّا الغَلیظُ، وَ لا طَعامُهُ اِلَّا الشّعیرُ، وَ ما هُوَ اِلَّا السَّیفُ وَ المَوتُ تَحتَ ظِلِّ السَّیفِ؛

به خدا سوگند، لباس او به جز زبر و خشن و غذای او جز نان جو نیست. کار او جز شمشیر و جهاد و مرگ در سایه ی شمشیر( شهات) نیست.

موسوعة الامام الحسین(علیه السلام)، ص 663

«دولت مهدوی» که نویدبخش امن و امان و قسط و عدل است، امید به زندگی و آینده ی روشن بشریّت را در دلها زنده می کند.
حکومت واحد جهانی که از سوی حضرت مهدی(عج) برپا می شود، تداوم حکومت رسول خدا(ص) و استمرار حکومت عدل علوی است. پیشوایان عادل و معصوم، لازم می دانند سطح زندگی خود را با طبقات محروم همسان کنند و از تجمّلات و تشریفات بپرهیزند.
«ساده زیستی»، شاخصه ی دولت امام زمان است، چه درباره ی خود آن حضرت، چه نسبت به یاران و کارگزاران حکومت او این ساده زیستی، در کیفیت لباس و غذا خود را بهتر نشان می دهد؛ یعنی پرهیز از اشرافیت و عیاشی و شکمبارگی.
شاخصه ی دیگر دولت مهدوی، «جهاد و شهادت» است.
برای برقراری عدالت در سطح جهان، جهاد با غارتگران جهانی و استثمارگران توسعه طلب ضروری است. این که حکومت آن حضرت را همراه با «قیام بالسّیف» دانسته اند، نه به معنای کشورگشایی با شمشیر، بلکه به معنای جهاد مسلحانه با طاغوتهای استعمارگر برای نجات مستضعفان است.
این هدف، هم «جهاد» را می طلبد، هم «شهادت» در سایه ی شمشیر را.
به امید ظهور آن منجی عدالت گستر و انتقام گیرنده ی خون شهیدان مظلوم.

منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

البُکاءُ مِن خَشیَةِ اللهِ نَجاةٌ مِنَ النّارِ.

گریه از خوف خدا، مایه ی نجات از آتش است.

مستدرک الوسائل، ج11، ص245

خداوند، مهربان و عادل است. از سوی دیگر، حسابگری دقیق است که نیک و بد افراد را پاداش و کیفر می دهد. پس اگر ترسی هست، از عملکرد ناپسند خودمان است، و گرنه خدا به کسی ظلم نمی کند و توبه کاران را هم می آمرزد.
توبه، در سایه ی آگاهی از بدی گناهان و امید به رحمت خدا پدید می آید.
آن که از خوف خدا چشمی اشکبار و دلی لرزان ولی امیدوار دارد، مورد عنایت الهی قرار می گیرد و خداوند گریه ی بندگانش و دعا و نیایش آنان را دوست دارد.
در دل شب خیز و ریز، قطره ی اشکی ز چشم 
که دوست دارم، کند گریه گنهکار ما
خالق بخشنده من، بنده ی شرمنده تو
بیا بهشتت دهم، مرو تو در نار ما 
خداوند دوست دارد همه ی بندگانش، راه طاعت و عبودیت بپویند و به بهشت ابدی نایل شوند، اما گروهی فریب شیطان را می خورند و دنبال گناهان و مفاسد اخلاقی و ظلم و انحراف می روند و در نتیجه، دوزخ را برای خویش می خرند.
آنچه بنده را از این فرجام تلخ نجات می دهد، توبه و انابت است.
اولیای الهی با آنکه معصوم بودند، بیش از دیگران به درگاه خدا می نالیدند و در دل شبها می گریستند.
گریه ها و سجده های طولانی و رکوع و سجود خاشعانه داشتند.
چشمی که در دنیا از خوف خدا بگرید، در آخرت گریان نخواهد شد.

منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

مَن نَفَّسَ کُربَةَ مُومِنً فَرَّجَ اللهُ تَعالی عَنهُ کُرَبَ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ؛

هر کس که رنج و اندوهی را از مؤمنی برطرف سازد، خداوند متعال غمهای دنیا و آخرت را از او دور می سازد.

مستدرک الوسائل، ج12، ص209

تا توانی به جهان خدمتِ محتاجان کن 
به دمی یا درمی یا قلمی یا قدمی 
از برترین عبادتها، رفع غم و اندوه از مؤمنان و حلّ مشکلات و رفع نیازهای آنان است.
گرت از دست برآید، دهنی شیرین کن...
و.. اگر می توانی، باری از دوش کسی بردار و خدمتی به نیازمندی کن و به یک گرفتار و دردمند، مساعدت و یاری برسان که از نماز و روزه و طواف مستحب، ارزشمندتر و ثوابش نزد خدا افزون تر است. خداوند، بندگان مؤمن خود را دوست دارد.
کسی که گرفتاری مؤمنی را برطرف سازد، محبوب خدا می شود و خداوند هم کار شایسته ی او را بی پاداش نمی گذارد.
بزرگترین اجر و پاداش، آن است که در موقع نیاز به انسان عطا شود. و چه روزی بیش از قیامت، انسان به یاور و غمگسار و پشتیبان نیازمند است؟ 
گرفتاریها و غمهای انسان در روز قیامت بسیار است.
آنجا زمان حسابرسی دقیق بر اعمال ماست. هیچ چیز جز عمل نیک، به کمک انسان نمی آید و کارساز نیست.
تنهایی، وحشت، نگرانی، محاکمه و محاسبه، عبور از صراط، دریافت نامه اعمال و ترس از دوزخی شدن، از بزرگترین رنجها و غصه های قیامت است. کسی که در دنیا به فکر مردم بوده و باری از دوش آنان برداشته است، به پاداش این نیکی، در قیامت در سایه سار رحمت و لطف الهی قرار می گیرد و نگرانی نخواهد داشت.
توفیق همدردی و همراهی با مؤمنان گرفتار و تلاش برای کمک به آنان، موهبتی الهی است. این فرصت را مغتنم بشماریم.

منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

اِتَّقُوا هذِهِ الأهواءَ الَّتی جِماعُهَا الضَّلالَةُ وَ میعادُهَا النّارُ؛

از این هواهای نفس بپرهیزید، که مجموعه ی آنها گمراهی و قرارگاه آنها آتش است.

احقاق الحق، ج11، ص591

اولیای دین و فرزانگان عارف، رهروان راه کمال را از «هواپرستی» بر حذر داشته اند.
بزرگ ترین توصیه ی خدا و قرآن و رسول و امامان «تقوا» است. تقوا به معنای مهار نفس و کنترل تمایلات نفسانی و شیطانی، پروا داشتن از خدا و ترس از قیامت و کیفر گناه و عذاب دوزخ است.
هوای نفس، انسان را بازیچه ی شیطان قرار می دهد و او را مطیع ابلیس می سازد.
شیطان هم سوگند خورده است انسانها را گمراه نماید و با انحراف از راه طاعت و بندگی، آنان را مثل خودش جهنمی سازد.
شیطان در قرآن، به عنوان دشمن آشکار و آشتی ناپذیر انسان معرفی شده است. پس عاقل باید از پیروی این دشمن حذر کند که هم گمراه است، هم گمراه کننده.
با دشمن نفس، صلح کردن ننگ است
چون در همه حال با خِرَد در جنگ است 
هر چند سخن ز آشتی می گوید 
خصمی است که آتش بس او نیرنگ است.(1)
هر کس بر تمایلات و تمنّیات نفس خود مهار بزند و به جای آنکه اسیر نفس باشد، بر آن مسلط گردد، رستگار خواهد بود. و هر کس با پیروی از هوای نفس در دام گناه گرفتار و در باتلاق رذایل فرو شود، دچار ضلالت می گردد و سرانجام او آتش دوزخ خواهد بود.
برنده کسی است که گریبان خود را از دست نفس شوم برهاند.
و بازنده، کسی است که اسیر هواهای نفس گردد.

پی نوشت:
1. برگ و بار، جواد محدثی، ص287.
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

شُکرُکَ لِنِعمَةٍ سَالِفَةٍ یَقتَضی نِعمَةً آنِفَةً؛

شکرگزاری تو نسبت به نعمت گذشته، نعمت آینده را فراهم می آورد.

موسوعة کلمات الامام الحسین(علیه السلام)، ص 768

شکر نعمت، نعمتت افزون کند
کفر، نعمت از کَفَت بیرون کند
برخورداری از نعمتهای الهی، گاهی برای انسان یک «امتحان» است، امتحانی دشوار.
شناخت نعمتهای الهی یک گام است، دانستن این که نعمتها از خداست گام دیگر. توجه به این که در مقابل نعمتها وظیفه ی شکرگزاری داریم، گام سوم است و توفیق سپاس، چه به صورت زبانی و چه با شکر عملی که مهمتر است، گام چهارم است.
امامان ما فرموده اند: ما هیچ چیز را همچون شکر، عامل تداوم و افزایش نعمتهای خدا نمی دانیم و هیچ چیز را هم مثل ناسپاسی و کفران نعمت، وسیله ی زوال و تغییر و کاهش نعمت نمی شناسیم. این همان حکمت قرآنی است که «لَئِن شَکَرتُم لاَزیدَنَّکُم...»(1)
نعمتهای الهی آن قدر زیاد است که از شمارش آنها ناتوانیم.
سستی در ادای شکر نعمت، ما را در معرض محرومیت از آن قرار می دهد.
شکر زبانی، پایین ترین مرتبه ی شکر است و شکر عملی که بهتر است، آن است که نعمت را در راه خوب و طبق خواسته و رضای صاحب نعمت به کار گیریم و حق آن را ادا کنیم. در احادیث آمده است که در برابر نعمت، وظیفه داریم از آن در راه گناه استفاده نکنیم.
شکر نعمت، نعمت را تداوم می بخشد. این یک سنت الهی است.

پی نوشت:
1. ابراهیم(14)، آیه «... اگر شکرگزاری کنید، ( نعمت خود را) بر شما فراوان خواهم کرد...».
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

إنَّ الله جَلَّ ذِکرُهُ ما خَلَقَ العِبادَ اِلّا لِیَعرِفوهُ، فَاِذا عَرَفوهُ عَبَدوهُ؛

خداوند متعال بندگان را نیافرید، مگر آنکه او را بشناسند. پس هرگاه خدا را بشناسند، او را عبادت می کنند.

علل اشرائع، ص 9

فلسفه ی خلقت انسان در قرآن کریم، عبادت و بندگی خداوند به شمار آمده است(1).
خداپرستی جز در سایه ی خداشناسی میسّر نیست.
آفرینش انسانها بر اساس فطرت توحیدی و با رهنمودهای وحی و انبیا و در سایه ادراکهای عقلی، انسان را به شناختِ آفریدگار هستی بخش رهنمون می شود. اگر بشر، ندای فطرت را بشنود و دعوت انبیا را گوش کند و بپذیرد و در زندگی عقل را راهنمای خویش قرار دهد، هم از «معرفت» برخوردار می شود، هم از «محبت خدا» و هم از «عبادت پروردگار».
خداپرستی، هدف خلقت است. معرفت خدا، زمینه ساز پرستش اوست.
اگر بخواهیم بشریت، در بستر خداپرستی قرار گیرد و از رهگذر عبادت، به کمال بشری راه یابد، راهی جز افزودن معرفت او نسبت به خدای متعال و نعمتهایش و حکمت و تدبیر او در عالم و هدفداری خلقت نیست.
هر کس خداوند را بیشتر بشناسد، او را بیشتر می پرستد. این شناخت باید به مرحله ی قلبی و ایمانی برسد.
آن کس که تو را شناخت جان را چه کند؟ 
فرزند و عیال و خانمان را چه کند؟
دیوانه کنی هر دو جهانش بخشی 
دیوانه تو هر دو جهان را چه کند؟
باید طعم شیرین محبت و معرفت خدا را چشید، تا بتوان عارفانه و عاشقانه او را عبادت کرد.

پی نوشت: 
1. وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ‌ (ذاریات، 56)
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

اُوصیکُم بِتَقَوی اللهِ، فَاِنَّ اللهَ قَد ضَمِنَ لِمَنِ اتَّقاهُ اَن یُحَوِّلَهُ عَمّا یَکرَهُ اِلی ما یُحِبُّ؛

شما را به تقوای الهی سفارش می کنم. هر کس از خدا پروا کند، خداوند تضمین کرده که او را از آنچه نمی پسندد، به آنچه می پسندد، متحول سازد.

تحف العقول، ص 170.

«تقوا»، بزرگترین توصیه ی خداوند به بندگان است.
آیات آن، در بردارنده ی هشدارهایی است که آسیبها و ضررهای بی تقوایی و بی پروایی و پیروی از نفس امّاره و متابعت از شیطان را به یاد می آورد و فرجام نیک اهل تقوا و عاقبت شوم بی تقوایان را نشان می دهد.
خدا با اهل تقواست، هوای آنان را دارد، کمکشان می کند، از خطرات نجاتشان می دهد و در آخرت هم بهترین پاداشها و برترین نعمتهای بهشتی را در اختیار آنان قرار می دهد.
امام حسین(علیه السلام) با توصیه به تقوا، به نتایج آن هم اشاره می فرماید؛ از جمله اینکه اوضاع را به نفع بندگانی متّقی برمی گرداند. ممکن است دنیاپرستان هوسباز، چند روزی بروبیایی داشته و کامیاب و برخوردار باشند، ولی فرجام خوشی ندارند. قرآن با بیان «إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِینَ‌ »(1) و «وَ الْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى‌ »(2) عاقبت و فرجام نیک را از آنِ تقوا و اهل تقوا می داند.
در جای دیگر می فرماید: هر که تقوا داشته باشد، خداوند در کارهایش گشایش ایجاد می کند و از جایی که تصورش را نمی کند، به او روزی می رساند.(3)
وعده ی تضمین شده ی الهی برای متقین آن است که اوضاع ناخوشایند و ناراحت کننده را به شرایط مطلوب و محبوب برای آنان مبدّل بسازد.
در سایه تقوا، هم به رضای خدا می رسیم، هم به سعادت جاوید.

پی نوشت: 
1. هود(11)، آیه 49
2. طه(20)، آیه 132
3. طلاق(65)، آیه 2.
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

مَنِ اتَّکَل عَلی حُسنِ اختِیارِ اللهِ تَعالی لَهُ لَم یَتَمَنَّ غَیرَ مَا اختارَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ؛

هر کس به انتخاب شایسته ی خدا درباره ی او تکیه و توکل کند، جز آنچه را خدا برایش انتخاب کرده است، آرزو نمی کند.

احقاق الحق، ج11، ص591

خداوند صلاح بندگان را بهتر از خودشان می داند.
انسان مؤمن، اهل «توکّل» و حسن ظنّ به خداست و کارهای خدا را هم حکیمانه می شمارد. کسی که خداشناس و خدادوست باشد، به کارها و انتخابهای خدا هم به دیده ی قبول می نگرد و خود را به او می سپارد و نسبت به خدا هیچ اعتراضی نمی کند و رضا و پسندی جز رضای خدا ندارد.
یکی درد و یکی درمان پسندد 
یکی وصل و یکی هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران 
پسندم آنچه را جانان پسندد
ایمان ناقص نسبت به خدا، سبب می شود فرد، در مورد وضعیت و حالات خود همیشه حالت انتقادی داشته باشد و آرزو کند کاش چنین می شد! چرا چنین نشد؟ چرا فرزندم پسر نشد؟ چرا وضع من خوب نمی شود؟ چرا بیمار شدم و...
از پیشوایان ما نقل شده است: « ما چنانیم که اگر خدا برایمان بلا را بپسندد، ما هم همان را می پسندیم و اگر عافیت بخواهد، ما هم دوستدار عافیتیم. اگر اراده کند که بیمار یا تندرست باشیم، ما هم همان را دوست داریم و در مقابل پسند و گزینش و اراده ی الهی، هیچ اراده و پسندی نداریم.»
این نکته، به انسان مؤمن آرامش روحی می بخشد و او را از نگرانی و غصّه می رهاند.
کار را به خدا بسپاریم.
آنچه او برایمان خواست، همان خواسته ی ما باشد.

منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)