خوش آمدید

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

إِنَّ اللّه َ تَعالَى يُباهي مَلائِكَتَهُ بِعِبادِةِ يَوْمِ عَرَفَةِ فَيَقُولُ: عِباِدي جاؤُنِي شُعْثا يَتَعَرَّضُونَ لِرَحْمَتِي فَأُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ غَفَرَتُ لُِمحْسِنِهِمْ وَ شَفَّعْتُ مُحْسِنَهُمْ فِيمُسِيئِهِمْ وَإِذا كانَ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمِثْلُ ذلِكَ؛

همانا خداوند مباهات و افتخار به بندگانِ خود در سرزمين عرفات مى كند و به فرشتگان خود مى گويد: بندگانِ من بر روى خاكها نشسته اند و طلب رحمت مى كنند گواه باشيد كه من نيكوكاران آنها را بخشيدم و آنان را شافع و واسطه در بخشش گناهكاران آنها قرار دادم و به هنگام قيامت نيز آنان شفاعت مى كنند.

[تاريخ ابن عساكر، ج 12، ص 529.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

«رَبِّ اهْدِنى فيمَنْ هَدَيْتَ وَعافِني فيمَنْ عافَيْتَ وَتَوَلَّنى فيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَبارِكْ لى فيما أَعْطَيْتَ وَقِني شَرَّ ما قَضَيْتَ إِنَّكَ تَقْضي وَلا يُقْضى عَلَيْكَ إِنَّهُ لا يُذِلُّ مَنْ والَيْتَ تَبارَكَ رَبَّنا وَتَعالَيْتَ.» ؛

«پروردگارا؛ مرا به راه كسانى هدايت كن كه خود، آنها را هدايت فرمودى، و سلامتى را آن گونه عنايت كن كه به آنها عنايت كردى و دوست بدار مرا همان طورى كه آنها را دوست داشتى و بركت ده در آنچه بر من ارزانى داشتى و نگهدار مرا از شرّ و بدى آنچه حكم كردى[در سايه اعمال زشت، بعضى از شرور به صورت طبيعى سراغ انسان مى آيد كه عكس العمل افعال و كردار شخص است] همانا تو حاكم بر همه اشيائى و هيچ چيز بر تو غالب نخواهد بود، پروردگارا خوار و ذليل نمى شود كسى را كه تو دوست بدارى، پاك و منزه و بلند مرتبه است پروردگار ما.»

[ تهذيب ابن عساكر، ج4، ص199.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

 

«كسى كه به مسجد رفت و آمد (تردّد) داشته باشد، بر يكى ـ يا بيشتر ـ از نعمتهاى هشت گانه دسترسى پيدا خواهد نمود: 1 ـ استدلالهاى استوار و محكم در امور دينى خود (اعتقادى، فقهى، سياسى و...)؛ 2 ـ دستيابى به دوستان سودمندى كه تردّد با آنها مايه بهره ورى است؛ 3 ـ معلومات و دانش تازه و شگفت انگيز؛ 4 ـ رحمت و نعمتى كه چشم به راه اوست؛ 5 ـ دستيابى به سخنان هدايت كننده اى كه شخص را به راه راست رهبرى مى كند؛ 6 ـ دستيابى به مطالبى كه انسان را از پستيها و ضد ارزشها دور مى دارد؛ 7 ـ دورى از گناه و محرمات يا بدان جهت كه ترك گناه را دوست مى دارد؛ 8 ـ دورى از گناه و محرمات يا بدان جهت كه مى ترسد گرفتار عقوبت الهى شود يا آبرو و حيثيت خود را با انجام گناه از بين ببرد.»

[الروائع المختارة، ص111؛ به نقل از: عيون الأخبار، ابن قتيبه، ج3، ص3.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

هَلاكُ النّاسِ فى ثَلاثٍ: اَلْكِبْرُ وَالحِرْصُ وَالْحَسَدُ، فَالكِبْرُ هَلاكُ الدّينِ وَ بِهِ لُعِنَ إِبْليسُ وَ الحِرْصُ عَدُوُّ النَفْسِ وَ بِهِ أُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الجَنَّةِ وَ الحَسَدُ رائِدُ السُوءِ وَ مِنْهُ قَتَلَ قابيلُ هابيلَ.» ؛

«سه چيز مردم را به هلاكت مى رساند: تكبّر، حرص و آز، حسد. پس خودبينى و تكبر، دين انسان را از بين مى برد، همان طورى كه شيطان تكبر كرد و دينش نابود شد و منفور گرديد. حرص و آز دشمن شخصيت هر فرد است همانطور كه آدم ابوالبشر (بواسطه حرصى كه در وى به وجود آمد) از بهشت رانده شد. حسد (آرزوى زوال نعمت از ديگران) راهبر بدبختيها و تيره روزيها است، بواسطه حسد قابيل هابيل را كشت.»

[الروائع المختارة، سيد مصطفى موسوى، ص116]

روز عید فطرى بود، امام حسن مجتبى (علیه السلام) به جمعى که مشغول به بازى و خنده بودند برخوردند، بالاى سر آنان ایستادند و فرمودند:

 

خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه و بهره بردارى براى مخلوق خویش قرار داده که با اطاعت و بندگى بر یکدیگر پیشى و سبقت گیرند و خشنودى خداى را به دست آورند، گروهى سبقت جستند و مسابقه را بردند و گروهى دیگر عقب ماندند و متضرر شدند. شگفت و تعجب از آنانى است که در روز پاداش گرفتن نیکوکاران و زیان دیدن بى هدفان، به خنده و لهو و لعب پرداخته اند. به خدا قسم اگر حجابها برکنار شود، خواهید دید نیک رفتار به نیکى خویش مشغول است و بدکردار به رفتار بدش گرفتار؛ یعنى قیامت را به چشم خویش مى بیند و نتایج رمضان را مشاهده مى کند. سپس آنها را به حال خویش وا گذاشتند و رفتند.

[تحف العقول، ص236.]

انس بن مالك مى گويد: يكى از كنيزان امام حسن مجتبى عليه السلام دسته گلى را به آن حضرت هديه كرد. حضرت در پاسخ به او فرمودند:

«أَنْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللّه ِ!» فَقيلَ لَهُ فى ذلِكَ: فقال علیه السّلام : «هكَذا أَدَّبَنا اللّه ُ ـ تعالى ـ قالَ: (إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها)[ ـ نساء: 85]وَكانَ أَحْسَنُ مِنْها اِعْتـاقـُها؛

تو را در راه خدا آزاد نمودم. پس از اين پاسخ زيبا، بعضى گفتند: در برابر يك دسته گل آزادى او، يعنى چه؟! حضرت فرمودند: خداوند اين گونه ما را تربيت نموده است؛ زيرا فرموده: آنگاه كه جهت احترام به شما، هديه اى دادند و يا تهنيتى فرستادند، شما با وضع بهترى پاسخگوى تحيّت آنان باشيد. و سپس فرمودند: برتر از هديه او، آزادى و رهاييش بود.

[بحارالانوار، ج43، ص343، ح15]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

راغِبٌ، وَأَنا أَسْتَحْيى أنْ أَكُونَ سائِلاً وَأَرُدَّ سائِلاً، وَإِنَ اللّه َ عَوَّدَنى عادَةً أَنْ يُفيضَ نِعَمَهُ عَلَيَّ وَعَوَّدْتُهُ أَنْ أَفيضَ نِعَمَهُ عَلَى النّاسِ فَأَخْشى إنْ قَطَعْتُ العادَةَ أَنْ يَمْنَعَنى العادَةَ.»

من هم به درگاه خداوند محتاج و سائلم و مى خواهم كه خداوند مرا محروم نگرداند و شرم دارم كه با چنين اميدوارى، سائلان را نااميد كنم، خدايى كه نعمتهايش را بر من ارزانى داشته، مى خواهد كه من هم به مردم كمك كنم و مى ترسم كه اگر بخشش خود را از مردم دريغ دارم، خداوند هم به من عنايتش را دريغ دارد و منع نمايد.

[كنز المدفون، جلال الدين سيوطى، ص434؛ به نقل از بلاغة الامام الحسن عليه السلام، ص135.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

غَسْلُ الیَدَیْنِ قَبْلَ الطَعامِ یُنْفى الفَقْرَ وَبَعْدَهُ یُنْفى الهَمَّ؛

شستشوى دو دست قبل از غذا، فقر و بیچارگى را از بین مى برد و بعد از غذا، غم و غصه را از بین مى برد.

اثنى عشریة، ص55، و نیز حدیث فوق از امام صادق علیه السّلام نقل شده. رک: فروع کافى، ج6، ص290.

مردى ازامام حسن علیه السلام پرسید: چرا سفر مرگ براى ما ناخوش آیند است و از او استقبال نمى کنیم؟! حضرت فرمودند:

«إنَّکُمْ أَخْرَبْتُمْ آخِرَتَکُمْ وَعَمَّرْتُمْ دُنْیاکُمْ، فَأَنْتُمْ تَکْرِهُونَ النُّقْلَةَ مِنَ الْعُمْرانِ إلى الخَرابِ؛

شما خانه آخرت را خراب کرده اید و خانه دنیا را آباد، طبیعى است که انتقال از اقامتگاه آباد به جایگاه خراب براى شما ناخوشایند است.

[بحارالانوار، ج44، ص110، ح1.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

 

«سزاوار است مسلمان هنگام غذاخوردن دوازده چيز را رعايت نمايد. كه چهارتاى آن واجب (اخلاقى) و چهار امر ديگر آن سنت و سيره اسلامى است و چهارتاى باقى مانده، از آداب محسوب مى گردد. اما چهار امر لازم: 1 ـ شناسايى غذا 2 ـ خشنود بودن بدانچه روزى ات گرديده 3 ـ نام خدا را بر زبان جارى كردن (بسم اللّه گفتن) 4 ـ شكر گزارى در برابر نعمتى كه به تو داده شده. اما چهار موضوعى كه مراعات آن ثواب وسنّت است: 1 ـ وضو گرفتن پيش از شروع به غذا 2 ـ نشستن بر جانب چپ بدن 3 ـ غذا را با سه انگشت بردارد و بخورد. 4 ـ انگشتان خود را بليسد. و چهار امر باقى مانده كه از ادب اسلامى به شمار مى رود: 1 ـ لقمه را از جلو خويش بگيرد 2 ـ لقمه هاى غذا را كوچك بردارد 3 ـ غذا را خوب بجود 4 ـ به صورت ديگران نگاه نكند.»

[من لا يحضره الفقيه، ج3، ص227، ح38.]