امام کاظم علیه السّلام فرمودند:
اِنَّ الحَرامَ لا یُنمی، وَ اِن نَمی لا یُبارَکُ لَهُ فیهِ، وَ ما اَنفَقَهُ لَم یُوجَر عَلَیهِ وَ ما خَلَّفَهُ کانَ زادَهُ إلَی النّارِ؛
مال حرام رشد نمی کند. اگر هم رشد کند، برکتی در آن نیست. آدمی آنچه را هم که از حرام انفاق کند، پاداشی ندارد و آنچه را هم که باقی گذارد، ره توشه او به سوی آتش جهنم است.
مسند الامام الکاظم(ع)، ج2، ص379
شرح حدیث:
رزق حلال و درآمد مشروع، نعمتی الهی است و در راه آن هر چه رنج و سختی تحمّل شود، می ارزد.
حرام خواری، بر افکار و اخلاق و رفتار انسان و نسل او تأثیر منفی می گذارد و در آخرت هم مؤاخذه الهی را در پی دارد.
آنان که از راه خلاف، به پول و ثروت می رسند، بازنده اند، هر چند خود را خوشبخت پندارند؛ چون در حلال و حرام دنیا حساب و عقاب است و باید جوابگو بود.
حضرت رسول(ص) فرمود: هر کس لقمه ای حرام بخورد، تا چهل روز نماز او قبول نمی شود.(1) و فرمود:
خداوند، جسد و بدنی را که از حرام تغذیه کرده باشد، بر بهشت حرام نموده است.(2)
کسی که به اندازه حقوق و دستمزدی که می گیرد، کار نکند، یا کارمندی که از کار بدزدد، یا پیمان کاری که تخلّف و سوء استفاده کند، یا فروشنده ای که سر مشتری کلاه بگذارد و به او نیرنگ زند، گناه کرده و ثروتی که از این راه به دست می آید و صرف زندگی می شود، مصداق «حرام خواری» است.
مسلمان متعهد، برای آن که زندگی اش چراگاه شیطان نشود،(3) باید نسبت به حلال و حرام بودن درآمدهایش حساسیت و دقت داشته باشد.
مال حرام، خیر و برکت ندارد.
پی نوشت:
1. متقی هندی، کنز العمّال، حدیث9266.
2. متقی هندی، کنز العمّال، حدیث9261.
3. برای این تعبیر ر.ک: امام سجاد(ع)، صحیفه سجادیه، دعای مکارم الاخلاق.
منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)