سوره کوثر صدوهشتمین سوره قرآنٍ، در جزء ۳۰، در مکه نازل شده و دارای ۳ آیه است. کلمه کوثر به معنی خیر فراوان است. در اینکه منظور از کوثر، نهری است در بهشت، یا حوضی در محشر، یادختر(فاطمه)وذریه پیامبر یا علمای امت، یا نبوت و قرآن، یا علم و حکمت یا... نظریه‌های گوناگونی وجود دارد.
| ماعون | سورهٔ کوثر | کافرون | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام‌ها
نام این سوره (کوثر) از اولین آیه آن گرفته شده‌است.
 |
|
| زندگی | |
|---|---|
| نام‌ها و القاب · اختلاف مالی فاطمه و عباس با خلافت · خطبه فدکیه · رویداد خانه فاطمه · درگذشت | |
| در قرآن | |
| سوره دهر · سوره کوثر · آیه تطهیر · آیه مباهله · آیه نور | |
| جای‌ها | |
| در مکه: محله بنی‌هاشم · شعب ابی‌طالب · در مدینه: بقیع · بیت‌الاحزان · درخت کنار · سقیفه · مسجد النبی · در شمال حجاز: فدک | |
| افراد | |
| خانواده | محمد · خدیجه · علی |
| فرزندان | حسن · حسین · زینب · ام‌کلثوم · محسن |
| همراهان | فضه · ام‌ایمن · اسماء · سلمان |
| دیگران | قنفذ · مغیره · عمر · ابوبکر |
| مرتبط | |
| تسبیحات فاطمه · مصحف فاطمه · لوح فاطمه · رویداد مباهله · ایام فاطمیه | |
نزول
بعد از سوره عصر یا عادیات نازل شده‌است (سال اول بعثت). بعضی هم گفته‌اند که در صلح حدیبیه نازل شده‌است.
محتوای سوره
پیامبر اسلام دو فرزند پسر از خدیجه داشت: یکی «قاسم» و دیگری «طاهر» و هر دو در مکه از دنیا رفتند، و پیامبر فاقد فرزند پسر شد؛ به همین علت مشرکین به او «ابتر» (یعنی بلاعقب) می‌گفتند. این سوره نازل شد و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود.
فاطمه زهرا
از دیدگاه بسیاری از مفسران سوره کوثر در شأن فاطمه و فرزندان او نازل شده‌است.
قطعا ما به تو خیر کثیر (فاطمه) دادیم (۱) پس به شکرانه اش برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن (۲) و بدان که قطعا شماتت گوی و دشمن تو ابتر و بلا عقب است (۳).
فخر رازی مفسر اهل سنت در تفسیر کبیر نوشته‌است:
قول سوم این است که این سوره به عنوان رد بر کسانی نازل شده که عدم وجود اولاد را بر پیغمبر اکرم خرده می‌گرفتند، بنابراین معنی سوره این است که خداوند به او نسلی می‌دهد که در طول زمان باقی می‌ماند، ببین چه اندازه از اهل بیت را شهید کردند، در عین حال جهان مملو از آنهاست، این در حالی است که از بنی امیه (که دشمنان اسلام بودند) شخص قابل ذکری در دنیا باقی نماند، سپس بنگر و ببین چقدر از علمای بزرگ در میان آنهاست مانند باقر و صادق و رضا و نفس زکیه.
هزاران هزار از فرزندان فاطمه در سراسر جهان پخش شدند، در میان آنها نویسندگان و فقها و محدثان و مفسران والامقام و فرماندهان عظیم بودند که با ایثارو فداکاری در حفظ آیین اسلام کوشیدند.
فضیلت سوره
-
در حدیثی از پیامبر اسلام آمده‌است:
هرکس آن را تلاوت کند خداوند او را از نهرهای بهشتی سیراب خواهد کردو به عدد هر قربانی که بندگان خدا در روز عید قربان قربانی می‌کنند، و همچنین قربانی هائی که اهل کتاب و مشرکان دارند، به عدد هر یک از آنان اجری به اومی دهد.
چشمهٔ کوثر
- از هفت رودی که در بهشت جاری هستند (کوثر و کافور و میم و سلسبیل و تسنیم و مَعین و جبیل) در مورد رود کوثر نیز یاد شده است.
جستارهای وابسته
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
- لغت نامه دهخدا
ادامه مطلب
سوره ماعون در مکه نازل شده و دارای ۷ آیه است. کلمه ماعون به معنی ظرف غذا است.
| قریش | سورهٔ ماعون | کوثر | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام‌ها
این سوره بنام سوره «دین» هم گفته شده‌است.
نزول
این سوره بعد از سوره تکاثر و قبل از سوره فیل و در مکه در سال ۲ بعثت نازل شده‌است.
بعضی گفته‌اند این سوره درباره ابوسفیان (و کفار قریش) نازل شده که با وجود ثروت فراوان هنگامی که یتیمی آمد و تقاضای چیزی کرد او با عصایش بر او زد و او را دور کرد.
محتوای سوره
در این سوره صفات و اعمال منکران قیامت که آنهابه خاطر تکذیب این روز:
- از «انفاق» در راه خدا سر باز می‌زنند
- از کمک به «یتیمان» سرباز می‌زنند
- از کمک به «مسکینان» سرباز می‌زنند
- در مورد «نماز» مسامحه کار و ریاکارند
- از کمک به «نیازمندان» روی می‌گردانندو
صحبت می‌کند.
فضیلت سوره
-
در حدیثی از محمد باقر آمده‌است که:
هرکس این سوره را در نمازهای فریضه و نافله اش بخواند خداوند نماز و روزه او راقبول می‌کند، و او را در برابر کارهائی که در زندگی دنیا از او سر زده‌است مورد محاسبه قرار نمی‌دهد.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
| فیل | سورهٔ قریش | ماعون | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
سوره قریش در مکه نازل شده و دارای ۴ آیه است.
محتویات
نام‌ها
نام دیگر این سوره ایلاف (به معنی الفت دادن) است.
نزول
این سوره در سال ۳ بعثت، بعد از سوره تین نازل شده‌است.
محتوای سوره
این سوره نعمت خداوند بر قریش و الطاف و محبت‌های او نسبت به آنه را بیان می‌کند، تا به عبادت خداوند رو آورند.
فضیلت سوره
- در حدیثی از پیامبر اسلام روایت شده:
کسی که آن را بخواند به تعداد هر یک از کسانی که در گرد خانه کعبه طواف کرده، یا در آنجا معتکف شده، ده حسنه به او می‌دهند.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره فیل در مکه نازل شده و دارای ۵ آیه‌است.
| همزه | سورهٔ فیل | قریش | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
این سوره بعد از سوره کافرون در اوائل بعثت در مکه نازل شده‌است.
محتوای سوره
در این سوره داستان فیل‌سواران (اصحاب فیل) ابرهه را که برای ویران کردن خانه کعبه، هجوم آورده بودند و با قدرت خداوند نابود شدند بطور خلاصه بیان کرده‌است.
این واقعه (که قبل از اسلام رخ داده بود) مبداء تاریخ شد و آن سال به «عام‌الفیل» مشهور گشت. بنا به نقل مورخین، در همان سال هم محمد متولد شد و ۴۰ سال بعد از آن ماجرا به رسالت مبعوث گشت.
فضیلت سوره
- در حدیثی از جعفر صادق آمده‌است:
هرکس سوره فیل را در نماز واجب بخواند در قیامت هر کوه و زمین هموار و کلوخی برای او شهادت می‌دهد که او از نمازگزاران است، و منادی صدا می‌زند درباره بنده من راست گفتید، شهادت شما را به سود یا زیان او می‌پذیرم بنده‌ام را بدون حساب داخل بهشت کنید او کسی است که من وی را دوست دارم و عملش را نیز دوست دارم.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره هُمَزَه در مکه نازل شده و دارای ۹ آیه است. کلمه همزه به معنی عیبجو و طعنه زن است.
| عصر | سورهٔ همزه | فیل | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
این سوره بعد از سوره قیامت در مکه نازل شده‌است.
این سوره مربوط به آغاز دعوت پیامبر و دوران درگیری با اشراف است.
شأن نزول
افرادی چون ابیّ بن خلف اخنس بن شریق جمیل بن عامر ولید بن مغیره وعاص بن وائل به محمد تهمت زدند وبدگویی می‌کردتد وسعی داشتند تا او را ترور شخصیت کنند. در اینجا بود که خداوند سوره همزه رانازل کرد.
محتوای سوره
در این سوره از کسانی که تمام تلاش خود را متوجه جمع مال کرده و به ثروت‌های جمع شده خود مغرورند، از دیگران عیجبوئی کرده و مسخره‌شان می‌کنند؛ صحبت می‌کند. و در پایان سوره از سرنوشت آنها در جهنم سخن می‌گوید.
فضیلت سوره
-
در حدیثی از پیامبر اسلام آمده‌است:
هرکس این سوره را تلاوت کند به عدد هر یک از کسانی که محمد و یارانش را استهزا کردند ده حسنه به او داده می‌شود.
- و در حدیثی از جعفر صادق آمده:
هرکس آن را در نماز فریضه‌ای بخواند فقر از او دور می‌شود، روزی به او رو می‌آورد، و مرگهای زشت و بد از او قطع می‌گردد.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره عصر در مکه نازل شده و دارای ۳ آیه است. کلمه عصر به معنی زمان، بعد از ظهر، فشار، و... آمده‌است.مفسرین، عصر را به معانی گوناگونی بیان کرده‌اند: عصر نبوت، عصر نزول قرآن، عصر قیامت، عصر دولت مهدی، نماز عصر، روزگار و...
| تکاثر | سورهٔ عصر | همزه | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
این سوره در سال اول بعثت بعد از سوره انشراح نازل شده‌است.
محتوای سوره
در این سوره سخن از زیانکار بودن همه انسان‌ها به میان می‌آید، و فقط یک گروه را که دارای:
هستند را استثنا کرده و زیانکار نمی‌داند.
فضیلت سوره
- در حدیثی از امام جعفر صادق سلام الله علیه روایت شده: فى نوافله بعثه الله یوم القیامة مشرقا وجهه ضاحکا سنه قریرة عینه حتى یدخل الجنة
هرکس سوره «والعصر» را در نمازهای نافله بخواند خداوند او را در قیامت برمی انگیزد در حالی که صورتش نورانی، چهره اش خندان و چشمش (به نعمتهای الهی) روشن است، تا داخل بهشت شود.
متن سوره با ترجمه فارسی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَ الْعَصْرِ (1)
سوگند به عصرِ [ غلبه حقّ بر باطل ] ،
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ (2)
که واقعاً انسان دستخوشِ زیان است ;
إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ (3)
مگر کسانى که گرویده و کارهاى شایسته کرده و همدیگر را به حقّ سفارش و به شکیبایى توصیه کرده‌اند .
متن سوره با ترجمه انگلیسی
In the name of Allah the merciful and the compassionate
1. (By (the Token of) Time (through the ages
2. Verily Man is in loss
3. Except such as have Faith, and do righteous deeds, and (join together) in the mutual teaching of Truth, and of Patience and Constancy
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره تکاثر مکی است و دارای ۸ آیه است. کلمه تکاثر به معنی افتخار به زیادی ثروت و عزت است.
| قارعه | سورهٔ تکاثر | عصر | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام
نام این سوره از آیه اول آن گرفته شده‌است.
نزول
این سوره بعد از سوره کوثر نازل شده‌است.
محتوای سوره
این سوره نخست سرزنش کسانی است که بر یکدیگر تفاخر می‌کردند. سپس هشداری به مساله معاد و قیامت و آتش دوزخ، و در پایان هشداری در زمینه بازپرسی از نعمت‌ها می‌دهد.
فضیلت سوره
در حدیثی از پیامبر اسلام آمده:
کسی که آن را بخواند خداوند در برابر نعمتهایی که در دنیا به او داده او را مورد حساب قرار نمی‌دهد و پاداشی به او می‌دهد که گوئی هزار آیه قرآن را تلاوت کرده.
پیوند به بیرون
جستارهای وابسته
منبع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره قارعه در مکه نازل شده و دارای ۱۱ آیه است. کلمه قارعه به معنی کوبنده است.
| عادیات | سورهٔ قارعه | تکاثر | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
بعد از سوره قریش، در مکه در اوائل بعثت نازل شده‌است.
محتوای سوره
این سوره بطورکلی از معاد و مقدمات آن سخن می‌گوید، و انسان‌ها را به دو گروه تقسیم می‌کند:
- گروهی که اعمالشان در میزان عدل الهی سنگین است: پاداششان زندگانی سراسر رضایتبخش در جوار رحمت حق
- گروهی که اعمالشان سبک و کم وزن است و سرنوشتشان آتش داغ و سوزان جهنم.
فضیلت سوره
- در حدیثی از محمد باقر آمده‌است:
کسی که سوره قارعه را بخواند خداوند متعال او را از فتنه دجال و ایمان آوردن به او حفظ می‌کند، و او را در قیامت از چرک جهنم دور می‌دارد. انشاالله.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره عادیات در مدینه نازل شده و دارای ۱۱ آیه است. کلمه عادیات به معنی دوندگان است.
| زلزله | سورهٔ عادیات | قارعه | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
این پس از سوره عصر نازل گشته‌است.
در حدیثی راجع به شان نزول این سوره آمده‌است که:
این سوره بعد از جنگ «ذات السلاسل» نازل شد و ماجرا چنین بود: در سال ۸ هجرت به پیغمبر اکرم خبر دادند که دوازده هزار سوار درسرزمین «یابس» جمع شده، و با یکدیگر عهد کرده‌اند که تا پیامبر و علی رابه قتل نرسانند و جماعت مسلمین را متلاشی نکنند از پای ننشینند.
پیغمبراکرم جمع کثیری از یاران خود را به سرکردگی بعضی از صحابه به سراغ آنها فرستاد، ولی بعد از گفتگوهائی بدون نتیجه بازگشتند؛ سرانجام پیامبر، علی را با گروه کثیری از مهاجر و انصار به نبرد آنها اعزام داشت، آنها بسرعت به سوی منطقه دشمن حرکت کردند و شبانه راه می‌رفتند، و صبحگاهان دشمن را درحلقه محاصره گرفتند، نخست اسلام را بر آنها عرضه داشتند چون نپذیرفتند هنوز هوا تاریک بود که به آنها حمله کردند و آنان را درهم شکستند، عده‌ای را کشتند، و اموال فراوانی به غنیمت گرفتند.
سوره عادیات نازل شد در حالی که هنوز سربازان اسلام به مدینه بازنگشته بودند، پیامبر خدا آن روز برای نماز صبح آمد، واین سوره را درنماز تلاوت فرمود. بعد از پایان نماز اصحاب عرض کردند: این سوره‌ای است که ما تا به حال نشنیده بودیم. فرمود: آری، علی بردشمنان پیروز شد، و جبرئیل دیشب باآوردن این سوره به من بشارت داد.
چند روز بعد علی با غنائم و اسیران به مدینه وارد شد.
محتوای سوره
در این سوره سخن از پاره‌ای از ضعفهای انسان همچون کفر و بخل و دنیا پرستی به میان می‌آورد. در پایان اشاره کوتاهی به مساله معاد دارد.
فضیلت سوره
- از محمد آمده‌است:
هرکس آن را تلاوت کند به عدد هر یک از حاجیانی که شب عید قربان در مزدلفه توقف می‌کنند و در آنجا حضور دارند ده حسنه به او داده می‌شود.
- در حدیث دیگری از جعفر صادق روایت شده:
هرکس سوره «والعادیات» را بخواند و بر آن مداومت کند، خداوند روز قیامت او را با امیرمؤمنان علی مبعوث می‌کند و در جمع او و میان دوستان او خواهد بود.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
نود و نهمینسوره قرآن مجید است . زلزال در مدینه نازل شده و دارای ۸ آیه است. کلمه زلزال به معنی لرزش و زلزله است.
| بیّنه | سورهٔ زلزله | عادیات | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام‌ها
نام دیگر این سوره زلزله است.
نزول
این سوره بعد از سوره نساء در مدینه نازل شده‌است.
محتوای سوره
- از نشانه‌های وقوع قیامت بحث می‌کند
- سپس از شهادت زمین به تمام اعمال آدمی سخن به میان آمده‌است
- از تقسیم مردم به دو گروه «نیکوکار» و «بدکار» و رسیدن هرکس به اعمال خود سخن می‌گوید
فضیلت سوره
- در حدیثی از محمد آمده‌است:
هرکس آن را تلاوت کند گویی سوره بقره را قرائت کرده، و پاداش او به اندازه کسی است که یک چهارم قرآن را تلاوت کرده باشد.
- و در حدیثی از جعفر صادق روایت شده:
هرگز از تلاوت سوره «اذا زلزلت الارض» خسته نشوید، چرا که هرکس آن را در نمازهای نافله بخواندهرگز به زلزله گرفتار نمی‌شود، و با آن نمی‌میرد، و به صاعقه و آفتی از آفات دنیا تاهنگام مرگ گرفتار نخواهد شد.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب