سوره بَیِّنَه در مدینه نازل شده و دارای ۸ آیه‌است. کلمه بیّنه به معنی دلیل روشن و حجت آشکار است.
| قدر | سورهٔ بیّنه | زلزله | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام‌ها
به نام «لم یکن» هم مشهور است و این نام از آغاز سوره اقتباس شده‌است. از نام‌های دیگر این سوره «اهل الکتاب»، «قیامت»، «بریه» و «انفکاک» «لم یکن» و «قیمة» است.
نزول
بعد از سوره طلاق و در مدینه نازل شده‌است.
محتوای سوره
در این سوره به رسالت جهانی پیغمبر اسلام و دارا بودن آن با دلائل و نشانه‌های روشن اشاره می‌شود.
سپس موضعگیری‌های مختلف اهل کتاب و مشرکان را در برابر اسلام مشخص می‌کند که آن گروه که ایمان آورده و عمل صالح انجام دادند بهترین مخلوقات، و آنها که راه کفر و شرک و گناه پیش گرفتند بدترین مخلوقات محسوب می‌شوند.
فضیلت سوره
- از پیامبر اسلام چنین نقل شده:
اگر مردم می‌دانستند این سوره چه برکاتی دارد خانواده و اموال را رها کرده، به فراگرفتن آن می‌پرداختند.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
| علق | سورهٔ قدر | بیّنه | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
سورهٔ قدر در مکه نازل شده و دارای ۵ آیه است. کلمه قدر به معنی اندازه، سنجش، و ارزش است.
محتویات
نل
این سوره، در حدود سال ۴ بعثت، بعد از سوره عبس در مکه نازل شده‌است.
محتوای سوره
بیان نزول قرآن در شب قدر، و سپس بیان اهمیت شب قدر و برکات و آثار آن.
فضیلت سوره
- از پیامبر اسلام نقل شده:
هرکس آن را تلاوت کند پاداش کسی را دارد که ماه رمضان را روزه بگیرد، و شب قدر را احیا داشته‌است.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
| تین | سورهٔ علق | قدر | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
سوره علق اولین سوره‌ای است که بر پیامبر اسلام نازل شده‌است. این سوره در مکه نازل شده و دارای ۱۹ آیه است. کلمه علق به معنی خون بسته، زالو و کرم است. همچنین در قرآن از واژه علق به عنوان یکی از مراحل تکوین جنین یاد شده‌است. این سوره جزو ۴ سوره‌ای است که در آن آیه سجده واجب وجود دارد.
محتویات
نام‌ها
این سوره به مناسبت تعبیرهای مختلفی که در آغاز آن است به نام سوره «علق»، «اقرا»، «قلم» نامیده شده‌است.
نزول
۵ آیه اول این سوره در شب بعثت پیامبر اسلام(۲۷ رجب) در غار حرای کوه نور مکه، توسط جبرئیل بر او نازل شده‌است.
محتوای سوره
- به پیامبر اسلام دستور قرائت و تلاوت می‌دهد و سپس از آفرینش انسان از یک قطعه خون بی ارزش سخن می‌گوید.
- از تکامل انسان تحت لطف و کرم پروردگار، و آشنائی دادن او به علم و دانش و قلم بحث می‌کند.
- از انسان‌های ناسپاسی که علی رغم این همه موهبت و اکرام الهی راه طغیان را پیش می‌گیرند سخن به میان می‌آورد.
- به مجازات دردناک کسانی که مانع هدایت مردمند اشاره کرده و دستور به سجده و تقرب به پروردگار می‌دهد.
فضیلت سوره
-
از جعفر صادق نقل شده‌است:
هرکس در روز یا شب سوره «اقرا باسم ربک» را بخواند، و در همان شب یا روز بمیرد شهید از دنیا رفته‌است و خداوند او را شهید مبعوث می‌کند و در صف شهیدان جای می‌دهد، و در قیامت همچون کسی است که با شمشیر در راه خدا همراه پیامبر خدا جهاد کرده‌است.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره تین در مکه نازل شده و دارای ۸ آیه است. کلمه تین به معنی انجیر است.
| شرح | سورهٔ تین | علق | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
در سال سوم بعثت بعد از سوره بروج در مکه نازل شده‌است.
محتوای سوره
این سوره به آفرینش، مراحل تکامل، و انحطاط انسان می‌پردازد. بعد از شمردن عوامل نجات انسان، با تاکید بر مساله معاد و حاکمیت مطلقه خداوند پایان می‌گیرد.
فضیلت سوره
در حدیثی از پیامبر اسلام آمده‌است:
هرکس این سوره را بخواند خداوند دو نعمت را مادامی که در دنیاست به او می‌بخشد: سلامت و یقین؛ و هنگامی که از دنیا برود به تعداد تمام کسانی که این سوره را خوانده‌اند ثواب یک روز روزه به عنوان پاداش به او می‌بخشد.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منبع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها(شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره شرح در مکه نازل شده و دارای ۸ آیه است. کلمه شرح به معنی گشاده شدن و وسیع شدن است.
| ضحی | سورهٔ انشراح | تین | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام‌ها
نام دیگر این سوره «شرح» است.
نزول
این سوره بعد از «ضحی» نازل شده و مکی است (و بعضی گفته‌اند مدنی است). در روایات اهل بیت این سوره را با سوره قبلی‌اش، مجموعا یک سوره حساب شده‌اند.
محتوای سوره
- بیان نعمتها و مواهب سه گانه الهی بر پیغمبر اسلام (در این سوره جنبه معنوی)
- بشارت به پیامبر از نظر برطرف شدن مشکلات دعوت او در آینده
- توجه به خداوند و ترغیب به عبادت.
فضیلت سوره
در حدیثی از پیامبر اسلام آمده‌است:
هرکس این سوره را بخواند پاداش کسی را دارد که محمد را غمگین دیده و اندوه را از قلب او زدوده‌است.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منبع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره ضحی در مکه نازل شده و دارای ۱۱ آیه است. کلمه ضحی به معنی نور و روشنائی است.
| لیل | سورهٔ ضحی | شرح | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
سیزدهمین سوره‌است که بعد از سوره قلم و قبل از مزمل در مکه و اوائل بعثت نازل شده‌است. طبق بعضی از روایات مدتی وحی از پیامبر قطع شده و او بر اثر تاخیر و انقطاع موقت ناراحت بود؛ و این باعث عیبجوئی مشرکین بود که این سوره نازل شد. در روایات اهل بیت این سوره را با سوره بعدی‌اش، مجموعا یک سوره حساب شده‌است.
محتوای سوره
این سوره شامل بشارت به پیامبر است که خدا هرگز تو را رها نساخته و نوید می‌دهد که خداوند آنقدر به او عطا می‌کند که خشنود شود. و در آخر، گذشته زندگانی پیامبر را در نظر او مجسم می‌سازد که خداوند چگونه او را همیشه مشمول انواع رحمت خود قرار داده، و در سخت‌ترین لحظات زندگی حمایتش نموده‌است.
پس در آخرین آیات به او دستور می‌دهد که (به شکرانه این نعمتهای بزرگ الهی) با یتیمان و مستمندان مهربانی کند و نعمت خدا را بازگو نماید. در برخی حکایات آمده که اگر کسی فرزندی یا شی ای را گم نمود این سوره را بخواند تا خداوند تا پیدا کردن گمشده، او را محفوظ می‌دارد.
فضیلت سوره
-
در حدیثی از پیامبراکرم نقل شده‌است:
هرکس آن را تلاوت کند از کسانی خواهد بود که خدا از آنها راضی می‌شود و شایسته‌است که محمد (ص) برای او شفاعت کند و به عدد هر یتیم و مسکین سؤال کننده ده حسنه برای او خواهد بود.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره لیل در مکه نازل شده و دارای ۲۱ آیه است. کلمه لیل به معنی شب است.
| شمس | سورهٔ لیل | ضحی | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
قبل از سوره فجر و بعد از سوره اعلی نازل شده‌است.
محتوای سوره
این سوره مردم را به دو گروه تقسیم می‌کند:
- انفاق کنندگان باتقوا
- بخیلانی که منکر پاداش قیامتند
پایان کار گروه اول راخوشبختی و سهولت و آرامش، و پایان کار گروه دوم را سختی و تنگی و بدبختی می‌شمرد. در بخش دیگر، بعد از اشاره به این که هدایت بندگان بر خداست، همگان را از دوزخ انذار می‌کند. و آخرین بخش اوصاف کسانی است که در این آتش می‌سوزند و گروهی را که از آن نجات می‌یابند.
فضیلت سوره
جهت فتوحات بی نهایت و زیادی مال، اثری عجیب و نفعی غریب دارد و باید در ختم آن رعایت تقوی و دوری از گناه بیشتر شود.
-
از پیامبر آمده‌است:
هرکس این سوره را تلاوت کند خداوند آنقدر به او می‌بخشد که راضی شود، و او را از سختیها نجات می‌دهد و مسیر زندگی را برای او آسان می‌سازد.
-
پیامبر (ص):
هر کس 40 شب متوالی، هر شب 40 بار سوره لیل را قرائت کند، به شرط آنکه وقتی به آیه 19 ( و ما لاحد عنده من نعمة تجزی ) برسد آن را سه بار تکرار کند خداوند حاجات او را چنان بر آورده می کند که عقل حیران می ماند.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره شمس در مکه نازل شده و دارای ۱۵ آیه است. کلمه شمس به معنی خورشید است.
| بلد | سورهٔ شمس | لیل | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
بعد از سوره قدر (و به نقل برخی بعد از سوره حج) در سال دوم بعثت در مکه نازل شده‌است.
محتوای سوره
این سوره در حقیقت سوره تهذیب نفس است. در آغاز سوره به ۱۱ موضوع مهم از عالم خلقت و ذات پاک خداوند برای اثبات این که رستگاری در گرو تهذیب نفس است قسم یاد شده، و بیشترین سوگندهای قرآن را (بطور جمعی) در خود جای داده‌است.
و در پایان به ذکر قوم ثمود، نمونه‌ای از اقوام گردنکش که به خاطر ترک تهذیب نفس در شقاوت ابدی فرو رفتند و خداوند آنها را به مجازات شدیدی گرفتار کرد، می‌پردازد.
فضیلت سوره
- در حدیثی از پیامبر آمده‌است:
هرکس آن را بخواند گوئی به تعداد تمام اشیائی که خورشید و ماه برآنها می‌تابد در راه خدا صدقه داده‌است.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها(شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره بلد در مکه نازل شده و دارای ۲۰ آیه است. کلمه بلد به معنی شهر است.
| فجر | سورهٔ بلد | شمس | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نزول
بعد از سوره ق، در سال ۳ بعثت، در مکه نازل شده‌است.
محتوای سوره
- به این حقیقت که زندگی انسان در عالم دنیا همواره توام با مشکلات و رنج است اشاره می‌کند.
- قسمتی از مهم‌ترین نعمتهای الهی رابر انسان می‌شمرد، و سپس به ناسپاسی او در مقابل این نعمتها اشاره می‌کند.
- در آخرین بخش مردم را به دو گروه «اصحاب المیمنة» و «اصحاب المشئمة» تقسیم کرده، به بیان گوشه‌ای از صفات اعمال گروه اول (مؤمنان صالح) و سرنوشت آنها، و بعد کافران و مجرمان و سرنوشت آنها می‌پردازد.
فضیلت سوره
در حدیثی از پیامبر نقل شده:
کسی که سوره بلد را بخواند خداوند او را از خشم خود در قیامت در امان می‌دارد.
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب
سوره فجر در مکه نازل شده و دارای ۳۰ آیه است. کلمه فجر به معنی سپیده دم است.
| غاشیه | سورهٔ فجر | بلد | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
محتویات
نام‌ها
به این سوره «سوره حسین بن علی» نیز گفته‌اند.
نزول
چهلمین سوره‌ای است که در سال دوم یا سوم بعثت در مکه نازل شده‌است. سوره «فجر» بعد از سوره لیل نازل شده‌است (همچنانکه در طبیعت هم سپیده دم فجر، پس از شب فرا می‌رسد).
محتوای سوره
این سوره اشاره‌ای به بعضی از اقوام طغیانگر پیشین مانند قوم عاد و قوم ثمود و فرعون؛ و انتقام شدید خداوند از آنان کرده‌است، تا قدرتهای دیگر حساب خود را برسند. در بخش دیگر این سوره اشاره مختصری به امتحان و آزمایش انسان دارد. در پایان به مساله معاد و سرنوشت مجرمان و کافران؛ و همچنین پاداش عظیم مؤمنانی که صاحب نفوس مطمئنه هستند می‌پردازد.
فضیلت سوره
-
در حدیثی از پیامبر اسلام می‌خوانیم:
کسی که آن را در شبهای دهگانه (ده شب اول ذی الحجه) بخواند خداوند گناهان او را می‌بخشد و کسی که در سایر ایام بخواند نور و روشنائی خواهد بود برای روز قیامتش.
- در حدیثی از جعفر صادق می‌خوانیم:
سوره فجر را در هر نماز واجب و نماز مستحب بخوانید که سوره حسین بن علی (ع) است، هرکس آن را بخواند با حسین بن علی (ع) در قیامت در درجه او از بهشت خواهد بود.
معرفی این سوره به عنوان «سورة حسین بن علی» می‌تواند به این خاطر باشد که مصداق روشن «نفس مطمئنه» حسین بن علی است (همان گونه که در حدیثی از جعفر صادق آمده‌است).
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
ادامه مطلب