احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

امام رضا علیه السلام همچنین در بیانی دیگر در این باره می فرمایند: « اِنْ خَرَجْتَ بَرّا فَقُلِ الَّذِی قالَ اللّهُ عَزَّ وَجَلَّ « سُبْحَـنَ الَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَـذَا وَ مَا کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ * وَ إِنَّـآ إِلَی رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ » فَاِنَّهُ لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ یَقُولُها عِنْدَ رُکُوبِهِ فَیَقَعُ مِنْ بَعیرٍ أَوْ دابَّةٍ فَیُصِیبُهُ شَیْی ءٌ بِاِذْنِ اللّهِ؛ اگر به راه خشکی رفتی، بگو آنچه را خداوند ـ عزّ و جلّ ـ فرموده: «پاک و منزه است کسی که این (مرکبها) را مسخّر ما ساخت، وگرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم، و ما به سوی پروردگارمان باز می گردیم.» پس به درستی که هیچ بنده ای نیست که آن را هنگام سوار شدنش بگوید و از شتر یا مرکبی به زمین افتد و به فرمان خدا آسیبی به او برسد.»(1)
و در جایی دیگر امام رضا (ع) از توکل به خدا سخن گفته و می فرمایند: « إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِکَ فی سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلا بِاللهِ». هر گاه برای سفر یا غیر آن از منزل خارج شدی، بگو: به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، توکّل کردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان می شود، و هیچ قدرت و نیرویی غیر از خدا نیست.(2)
و در همین راستا امام رضا علیه السلام فرمودند: « و اذا اردت سفرا فاجمع اهلک و صلّ رکعتین و قل اللهم انی استودعک دینی و نفسی و اهلی و ولدی و عیالی». هرگاه خواستی به مسافرت روی خانواده خود را گرد آور و دو رکعت نماز بخوان و بگو «خدایا دینم و خود و خانواده و زن و فرزندم را به تو می‌سپارم».(3)
علی بن اسباط هم از امام رضا علیه السلام حدیثی نقل کرده است که از واگذاری امور به خدا و توکل بر او در سفر حکایت دارد. او می گوید: امام رضا علیه السلام به من می فرمود: «هرگاه از خانه ات به قصد سفر یا در غیر سفر بیرون شدی، بگو: به نام خدا، به خدا ایمان دارم و بر خدا توکل می کنم، هر چه خدا بخواهد، هیچ نیرو و توانی جز به خدا نیست. پس شیاطین که با او رو به رو می شوند، فرشتگان به صورت آنها می زنند و می گویند: شما را بر او تسلطی نیست، زیرا او نام خدا را برده و ایمان و توکل به او دارد و «ما شاء الله، لاحول ولا قوة الا باللّه» گفته است.».(4)
امام رضا علیه السلام همچنین برای در امان ماندن از حوادث سفر فرموده است: « هر که به وقت سوار شدن بگوید: بسم الله لا قوة الا بالله الحمد لله الذى سخر لنا هذا و ما کنا له مقرنین ؛ به نام خدا و جز از طرف خدا نیرویى وجود ندارد، سپاس خدایى را که این مرکب را براى ما تسخیر کرد، وگرنه ما قادر بر تسخیر آن نبودیم ، جان او و مرکبش مصون بماند، تا این که پیاده شود. (5)
و در پایان شایسته توجه است که ، سفرهای زیارتی و مسافرت به شهرهای مذهبی و زیارتگاههای اهل بیت (ع) و امام زادگان بزرگوار همواره از جمله سفرهای پسندیده و مورد سفارش بزرگان دین بوده و در متون دینی به آنها تشویق شده است و حتی زیارت قبور امامان(ع) ، نوعی تجدید عهد و پیمان با صاحبان ولایت مطرح شده است.
امام رضا(ع) در همین زمینه می فرماید : « هر امامی بر گردن دوستان و پیروانش، عهد و پیمانی دارد. از جمله اموری که وفای به این عهد و پیمان است، زیارت قبور ائمه است.»
و همچنین یاسر خادم از امام رضا(علیه السلام) نقل مى‏کند که فرمود: بار سفر به سوى زیارت‏ قبور، بسته نشود مگر براى زیارت قبور ما، آگاه باشید که من از روى ستم با زهر کشته مى‏شوم و در دیار غربت دفن مى‏شوم، پس هر کس براى زیارت من بار سفر بندد، دعاى او مستجاب و گناه او آمرزیده مى‏شود. (6)

پانوشتها:
1. اصول کافی، ج 3، ص 472
2. اصول کافی، ج 2، ص 543
3. مستدرک الوسائل،ج 2 ،ص25
4. من لایحضره الفقیه، ص224 – 222
5. مکارم الاخلاق ، ص284
6. خصال صدوق، ترجمه جعفرى، ج‏1، ص 217