پيش از اسلام، عرب، جنگ در ماه محرم را حرام مي‌دانست و ترك مخاصمه مي‌كرد. به همين علت از آن زمان اين ماه به اسم«محرم» نام‌گذاري شد و روز اول محرم را اول سال قمري قرار دادند. در توضيح اينكه چرا ماه‌هاي ديگر كه جنگ در آن‌ها حرام است محرم ناميده نمي‌شود، مي‌توان گفت: چون ترك جنگ از اين ماه آغاز مي‌شد، به آن «محرم» مي‌گفتند.
محرم از منظر امام هشتم(ع)
از امام هشتم(ع) نقل شده است: وقتي محرم مي‌رسيد پدرم خندان ديده نمي‌شد. حزن و اندوه تا پايان دهه اول بر او چيره بود و روز عاشورا روز حزن و گريه وي بود.
آن حضرت همچنين درباره روز عاشورا مي‌فرمايد: كسي كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريه‌اش باشد، خداوند قيامت را روز شادماني و سرور او قرار خواهد داد.
شب اول محرم
اين شب چند نماز دارد؛ يكي از آن‌ها به شرح ذيل است: دو ركعت كه در هر ركعت بعد از حمد 11مرتبه سوره اخلاص خوانده شود. براي احياي شب و دعا و نيايش نيز در اين شب سفارش شده است.
روز اول محرم
اول محرم هر سال اولين روز سال قمري است. از امام باقر(ع) روايت شده آن‌كه اين روز را روزه بدارد، خداوند دعايش را اجابت مي‌كند.
روز دوم محرم
در چنين روزي كاروان امام حسين(ع) در سال 61هجري قمري وارد سرزمين كربلا شد و با ممانعت لشكر حر مجبور به توقف شد.
روز سوم محرم
از پيامبر اكرم(ص) نقل شده است؛ هر كس در اين روز روزه بگيرد، خداوند دعايش را اجابت كند. در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.
روز چهارم محرم
بي‌نتيجه بودن مذاكره حضرت سيدالشهدا(ع) با عمر بن سعد براي واداركردن لشكر وي به ترك جنگ و دعوت از او و لشكرش براي پيوستن به سپاه اسلام.
روز هفتم محرم
روزه گرفتن مستحب است.
روز نهم
تاسوعاي حسيني، روز محاصره امام حسين(ع) و اصحابش در سرزمين كربلا از سوي سپاه شمر.
شب عاشورا
چند نماز براي اين شب در روايات آمده، همچنين به احياي اين شب كنار قبر امام حسين(ع)، همراه با دعا و نيايش تاكيد شده است.
روز عاشورا
عزاداري بر امام حسين(ع) و شهيدان كربلا. در اين مورد از امام رضا(ع) نقل شده است: هر كه كار و كوشش را در اين روز رها كند، خداوند خواسته‌هايش را برمي‌آورد و هر كه اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار مي‌دهد.
