اباصلت هروي مي گويد: از امام رضا عليه السلام شنيدم كه فرمود: هر كس قائل به جبر باشد به او از زكات چيزي ندهيد و شهادت او را نپذيريد.
خداوند متعال هيچ كس را جز به اندازه وسع و توانش تكليف نمي كند، و بيش از قدرتش به او تحميل نمي فرمايد هركس كاري كند و به حساب خودش محسوب مي شود و هيچ كس گناه ديگري را به دوش نمي كشد [1] .
اين سخن امام رضا عليه السلام اشاره به آيه 286 سوره بقره است كه خداوند مي فرمايد:
«لايكلف الله نفسا الا وسعها لها ما كسبت و عليها مااكتسبت»
«خداوند هيچ كس را جز به اندازه تواناييش تكليف نمي كند. انسان هر كار نيكي را انجام دهد. براي خود انجام داده و هر كار بدي انجام دهد به زيان خود انجام داده است.»
در روايت ديگري از حضرت رضا عليه السلام چنين آمده است:
احمد بن ابي نصر بزنطي مي گويد: خدمت امام رضا عليه السلام عرض كردم: بعضي از اصحاب ما به جبر قايلند و برخي ديگر به استطاعت و تفويض. امام رضا عليه السلام فرمود:
بنويس! خداوند متعال مي فرمايد: اي پسر آدم به مشيت من به وجود آمدي: مي خواهي براي خود آنچه را كه بخواهي، و به قوت من فرائض و واجبات مرا انجام مي دهي و با نعمتهاي من بر معصيت من توانا شدي. تو را بينا و شنوا و توانا و قرار دادم. آنچه خوبي و نيكي به تو رسد از جانب خداست و آنچه شر و بدي به تو برسد از جانب خودت مي باشد (نساء: 79) و اين معنا به خاطر آن است كه من به حسنات تو از تو مناسب ترم از تو و تو به اعمال زشت خود، اولويت داري. من سؤال نمي شوم از آنچه عمل مي كنم، ولي تو از آنچه مي كني، بازخواست و سؤال مي شوي [2] .
[1] عيون اخبار الرضا، 291:1.
[2] توحيد صدوق، 338.
