احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

طبق تصریح آیات قرآن و روایات‏ اهل بیت علیهم السلام امر به معروف و نهی از منکر از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است و اصولا سایر واجبات به واسطه آن دو برپا می‏گردند. امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده است: امر به معروف و نهی از منکر را ترک مکنید که در غیر این صورت ستمگران برشما مسلط می‏گردند و آنگاه هر قدر هم که دعا کنید اجابت‏ نمی‏شود. در جای دیگر نیز فرموده‏اند: قوام دین در سه چیز خلاصه می‏شود: امر به معروف، نهی از منکر و اقامه حدود. با توجه به فرمایش حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله که بالاترین جهاد سخن‏ عدلی است که نزد فرمانروای ظالمی ایراد گردد حضرت رضا علیه السلام در مقاطع مختلف‏ زندگی خویش با جلوه‏های گوناگون توانست‏ با بالاترین جهاد سیاستهای باطل‏ زمامداران ستمگر زمان خویش را نقش بر آب نماید و چهره حق و حقیقت رابنمایاند. نقش امر به معروف و نهی از منکر به حدی در زندگی آن حضرت بارز بود که یکی از مهمترین علل شهادت حضرت رضا علیه السلام محسوب می‏گردد. مرحوم شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا علیه السلام در باب اسباب شهادت آن حضرت، سه‏ خبر نقل کرده است که موید ادعای مزبور می‏باشد.
و جالب اینجاست که در ضمن خبراول حضرت به پرونده ثروتهای بادآورده مامون و غیرقانونی بودن آنها نیز اشارت‏ کرده است. مرحوم شیخ کلینی (متوفا به سال‏۳۲۹) درباره عذاب تارکان امر به معروف و نهی‏از منکر حدیثی از امام رضا علیه السلام نقل کرده که آن حضرت از قول رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده: زمانی که امت من نسبت‏ به امر به معروف و نهی از منکر سهل انگاری کنند و مسوولیت را به گردن یکدیگر اندازند (و هر کس منتظر این باشد که دیگری آن راانجام دهد) در این صورت بایستی منتظر عذاب الهی باشند و این کار آنها به منزله ‏اعلان جنگ با خداست. یکی از کنیزان مامون چنین گفته است: (هنگامی که در منزل مامون بودیم در بهشتی از خوردنی‏های و نوشیدنی‏ها و بوی خوش و پول فراوان بسر می‏بردیم اما همین که مامون مرا به امام رضا علیه السلام بخشید دیگر از آن همه ناز و نعمت‏ خبری نبود، زنی که سرپرست ما بود، شب ما را بیدار می‏کرد و به نماز وادار می‏ساخت که بر ما سخت و گران می‏آمد و آرزو می‏کردم از آنجا رهایی یابم … )
که ‏البته به زودی توسط حضرت به دیگری بخشیده شد زیرا لیاقت‏ خدمت در منزل امام را نداشت.
همانطور که ملاحظه می‏شود، امام نسبت‏ به نماز شب خواندن اهل منزل عنایت‏ داشتند و لذا به سرپرست زنان دستور داده بودند که آنها را در آن موقع بیدارنمایند. در اینجا یادآوری این نکته بجاست که میان (تحمیل عقیده‏) و (تحمیل‏عمل در برخی امور) تفاوت وجود دارد. در قرآن کریم می‏خوانیم: (لا اکراه فی الدین‏)[در دین تحمیل عقیده راه ندارد) در صورتی که تحمیل عمل در برخی ازموارد که مصلحت‏بالاتری وجود دارد نه تنها جایز بلکه ضروری می‏باشد. به عنوان‏مثال وقتی معلمی دلسوز، دانش‏آموز خود را به انجام پاره‏ای از تکالیف وادار می‏سازد، هیچگاه نمی‏خواهد تحمیل عقیده نماید بلکه به خاطر در نظر گرفتن صلاح ومصلحت دانش‏آموزش به وی نوعی عمل را اجبار می‏کند و چه بسا همان دانش‏آموز پس ازرسیدن به مدارج عالی علمی از کار معلم بسیار خشنود و دلشاد گردد. تذکرات دلسوزانه خمینی کبیر را مروری دوباره کنیم: باید همه بدانیم که آزادی‏ به شکل غربی آن که موجب تباهی جوانان و دختران و پسران می‏شود از نظر اسلام وعقل محکوم است و تبلیغات و مقالات و سخنرانی‏ها و کتب و مجلات بر خلاف اسلام و عفت‏عمومی و مصالح کشور حرام است و بر همه ما و همه مسلمانان جلوگیری از آنها واجب‏ است و از آزادی‏های مخرب باید جلوگیری شود و از آنچه در نظر شرع حرام و آنچه‏ بر خلاف مسیر ملت و کشور اسلامی و مخالف با حیثیت جمهوری اسلامی است‏ بطور قاطع اگر جلوگیری نشود همه مسوول می‏باشند و مردم و جوانان حزب‏ اللهی اگر برخورد به یکی‏ از امور مذکور نمودند به دستگاههای مربوطه رجوع کنند و اگر آنان کوتاهی نمودند خودشان مکلف به جلوگیری هستند خداوند تعالی مددکار همه باشد.