نهضت عاشورا به دليل ماهيت اسلام خواهى، اصلاح طلبى و ستم ستيزىاش همواره الهام بخش انقلابيون و حركتهاى اصلاحى بوده است. انقلاب اسلامى ايران نيز از آن سرچشمه، سيراب شد و از محتواى عاشورا الهام گرفت. اين الهام گيرى، هم از سوى رهبر انقلاب بود و هم از ناحيه مردم. امام امت با الهام از عاشورا، روح حماسه و غيرت دينى را در كالبد مردم دميد و آنها را به حكومت اسلامى و حاكميت ارزشهاى قرآنى فرا خواند. ادامه در ادامه مطلب
در اين فصل برآنيم، پس از بيان ديدگاه بيانگذار كبير انقلاب اسلامى و رهبر معظم انقلاب و نيز برخى از شهيدان انقلاب درباره امام حسين عليه السلام و عاشورا، به رابطه عاشورا و انقلاب اسلامى در پيدايش پيروزى و تداوم انقلاب بپردازيم و سپس تحليل تطبيقى از آسيب هاى جامعه اسلامى در زمان قيام امام حسين عليهالسلام و امامخمينى رحمه الله ارائه دهيم.
عاشورا و امام حسين عليهالسلام در كلام روح الله رحمه الله
- امام حسين عليهالسلام با خون خود، اسلام را زنده كرد. شما به تبعيت از او، انقلاب و اسلام را ضمانت نماييد.
- عاشورا را زنده نگهداريد كه در صورت زنده نگه داشتن عاشورا، كشور شما آسيب نخواهد خورد.
- درحالى كه شهادت حضرت سيد الشهدا عليهالسلام از همه خسارتها بالاتر بود، ولى چون او مى دانست كه چه مى كند، كجا مى رود و هدفش چيست، فداكارى كرد و شهيد شد. ما هم بايد روى آن فداكارى ها حساب كنيم كه سيد الشهدا عليه السلام چه كرد و چه بساط ظلمى را به هم زد و ما هم چه كرديم.
- اين خون سيد الشهدا است كه خون هاى همه ملتهاى اسلام را به جوش مى آورد و اين دسته جات عزيز عاشورا است كه مردم را به هيجان مى آورد و براى اسلام و براى حفظ مقاصد اسلامى مهيا مى كند.
- حسين عليهالسلام ، شخصيت عظيمى است كه از عصاره وحى الهى تغذيه و در خاندان سيد رسل، محمد مصطفى (ص) و سيد اوليا، على مرتضى عليهالسلام ، و در دامن صديقه طاهره عليهاالسلام بزرگ شده بود، قيام كرد و با فداكارى بى نظير و نهضت الهى خود، واقعه بزرگى را به وجود آورد كه كاخ ستمگران را فرو ريخت و مكتب اسلام را نجات بخشيد.
- ماه محرم براى مذهب تشيع ماهى است كه پيروزى در متن فداكارى و خون به دست آمده است.
- محرم، ماهى است كه عدالت در مقابل ظلم و حق در مقابل باطل قيام كرده و به اثبات رسانده است كه در طول تاريخ هميشه حق بر باطل پيروز شده است.
- محرم چه ماه مصيبت زا و چه ماه سازنده و كوبنده اى است. ماه محرم نهضت بزرگ سيد شهيدان و سرور اولياى خداست كه با قيام خود در مقابل طاغوت، تعليم سازندگى و كوبندگى به بشر داد و راه فناى ظالم و شكستن ستمكار را به فدايى دادن و فدايى شدن دانست كه خود سر لوحه تعليمات اسلام براى ملت ما تا آخر دهر.
- اگر فداكارى پاسداران عظيم الشأن اسلام و شهادت جوانمردانه پاسداران و اصحاب فداكار او نبود، اسلام در خفقان رژيم بنى اميه، وارونه معرفى مى شد و زحمات نبىاكرم صلى الله عليه وآله و اصحاب فداكارش به هدر مى رفت.
گزيدهاى از سخنان مقام معظم رهبرى
زنده بودن نام و ياد امام حسين عليهالسلام ملتى كه اسير است، ملتى كه در بند است، ملتى كه دچار فساد سران است، ملتى كه دشمنان دين بر او حكومت مى كنند و زندگى و سرنوشت او را در دست گرفته اند، بايد از طول زمان بفهمند كه تكليفشان چيست؟ چون امام حسين عليهالسلام نشان داد كه در چنين شرايطى بايد چه كار كرد. با زبان نمى شود. اگر اين مطلب را با صد زبان مىگفت و خودش نمىرفت، ممكن نبود اين پيغام، از تاريخ عبور كند و برسد. امكان نداشت. فقط نصيحت كردن و به زبان گفتن، از تاريخ عبور نمى كند. هزار جور توجيه و تأويل مى كنند. بايد عمل باشد، آن هم عملى چنين بزرگ، عملى چنين سخت، فداكارى با چنين عظمت و جانسوز كه امام حسين عليهالسلام انجام داد. عاشورا، صحنه عبرت عاشورا به غير از درس، يك صحنه عبرت است. بايد انسان در اين صحنه نگاه كند تا عبرت بگيرد. يعنى چه عبرت بگيرد؟ يعنى خود را با آن وضعيت مقايسه كند، بفهمد در چه حال و وضعيتى است، چه چيزى او را تهديد مى كند و چه چيزى براى او لازم است. اين را عبرت مى گويند. عوامل اصلى گمراهى مردم در زمان امام حسين عليهالسلام پدرم، سيد اسماعيل، اجداد طاهرين ما را سرمشق عبرت قرار مىداد و مىگفت: تسليم ناپذيرى در برابر زور و ستم را از جد شهيدمان سيدالشهداء بياموزيم. يزيد بن معاويه در مقابل بيعت، به آن حضرت مال و منال فراوان و زندگى آسوده وعده داد، ولى او در راه مبارزه براى حق و حقيقت و دفاع از ايمان و حقيقت خويش، آن وعدهها را ناديده گرفت و خون پاك خود و خانوادهاش حتى نوجوانان و كودكان شيرخوار خانواده را فدا كرد. شهيد مطهرى شهيد آوينى 1. اثرگذارى فرهنگ عاشورا بر پيدايش انقلاب اسلامى الف) اثرگذارى بر اهداف و انگيزه انقلابيان ب) اثرگذارى بر رهبرى انقلاب ج) اثرگذارى بر شيوه مبارزه د) اثرگذارى از طريق زمانها و مكان هاى عزادارى 2. اثرگذارى فرهنگ عاشورا در پيروزى انقلاب اسلامى 3. اثرگذارى فرهنگ عاشورا بر حفظ و تداوم انقلاب اسلامى آسيبهاى جامعه اسلامى در عصر امام حسين عليهالسلام انقلاب اسلامى، الهامى از قيام امام حسين عليهالسلام 2. نفى سازش با حكومت جور 3. اهميت دادن به نقش مردم 4. تشكيل حكومت اسلامى 5. تبيين و احياى ارزشهاى اسلامى عاشورا و دفاع مقدس منبع:سایت شبیر
هر جا فسادى باشد، امام حسين عليهالسلام زنده است؛ با شيوه و عمل خود دارد مىگويد كه شما بايد چه كار كنيد. تكليف اين است. لهذا بايد ياد امام حسين عليهالسلام و ياد كربلا زنده باشد؛ چون ياد كربلا درس عملى را در جلوى چشم مىگذارد. متأسفانه در كشورهاى اسلامى ديگر، درسهاى عاشورا آنچنان كه بايد شناخته شده باشد، شناخته شده نيست در كشور ما شناخته شده بود. مردم در كشور ما، امام حسين عليهالسلام را مى شناختند و قيام امام حسين عليهالسلام را مى دانستند، روح حسينى موجود بود. لذا وقتى امام عليهالسلام فرمود كه محرم، ماهى است كه خون بر شمشير پيروز شد، امام حسين عليهالسلام با عملى بزرگ، تكليف را روشن ساخت.
عوامل اصلى اين گمراهى و انحراف عمومى دو چيز است. يكى دور شدن از ذكر خدا كه مظهر آن نماز است، فراموش كردن خدا و معنويت، حساب معنويت را از زندگى جدا كردن توجه و ذكر و دعا و توسل و توكل به خدا و محاسبات خدايى را از زندگى كنار گذاشتن و دوم: «و اتبّعوا الشّهوات»؛ دنبال شهوترانى رفتن، دنبال هوسها رفتن و در يك جمله دنياطلبى، به فكر جمع آورى ثروت، مال و التذاذ به شهوت دنيا، اينها را اصل دانستن و آرمانها را فراموش كردن.
امام حسين عليهالسلام در سيره و انديشه شهيدان
شهيد مدرس
شهيد چمران
اى حسين عليهالسلام ! در كربلا تو يكايك شهدا را در آغوش مى كشيدى، مىبوسيدى، وداع مى كردى. آيا ممكن است هنگامى كه من نيز در خاك و خون خود مىغلتم، تو دست مهربان خود را بر قلب سوزان من بگذارى و عطش عشق مرا به تو و به خداى تو سيراب كنى؟... سرورم آمده ام تا در ركابت عليه كفر و ظلم و جهل بجنگم، با همه وجود آمدهام. تاسوعاست. گروهى بزرگ از يزيديان با توپها و تانكها و زره پوشها و ماشينهاى زياد و سربازان فراوان در حركتند. حق با باطل روبه رو شده است. دشمن، سيل آسا پيش مى آيد و من مى خواهم مثل يكى از اصحاب تو در كربلا بجنگم.
اگر شهادت حسين بن على عليهالسلام صرفا يك جريان حزنآور مى بود، اگر صرفا يك مصيبت مى بود، اگر صرفا اين مى بود كه خونى به ناحق ريخته شده و به تعبير ديگر، صرفا نفله شدن يك شخصيت مى بود، ولو شخصيت بسيار بزرگى، هرگز چنين آثارى را به دنبال خود نمى آورد. شهادت حسين بن على عليهالسلام از آن جهت اين آثار را به دنبال خود آورد كه نهضت او يك حماسه بزرگ اسلامى و الهى بود. از اين جهت كه اين داستان و تاريخچه، تنها يك مصيبت و يك جنايت و ستمگرى از طرف عده اى جنايتگر و ستمگر نبود، بلكه يك قهرمانىِ بسيار بسيار بزرگ از طرف همان كسى بود كه جنايتها را بر او وارد كردند.
خون حسين عليهالسلام و اصحابش، كهكشانى است كه بر آسمان دنيا راه قبله را مى نماياند. بگذار اصحاب دنيا ندانند، كرم لجنزار چگونه بداند كه بيرون از دنيايى كه او تن مى پرورد، چيست؟ زمين و آسمان او همان است و اگر او را از آن لجنزار بيرون كشند، مى ميرد. امت محمد (ص) را آن روز جز حسين عليهالسلام ملجأ و پناهى نبود. چه خود بدانند و چه ندانند، چه شكر آن نعمت بگزارند و چه نگزارند. واقعه عاشورا، دروازهاى از نور است كه آنان را از ظلم آباد يزيديان به نورآباد عشق رهنمون مىشود... اگر نبود خون حسين عليهالسلام ، خورشيد سرد مى شد و ديگر در آفاق جاودانه شب نشانى از نور باقى نمى ماند ... حسين، چشمه خورشيد است.
رابطه عاشورا و انقلاب اسلامى
بررسى ادبيات سياسى رايج در روند انقلاب اسلامى، شعارها، سخنرانىها، بيانيه هاى انقلابيان و رهبران نهضت نشان مى دهد كه از ميان عناصر مذهبى، فرهنگ عاشورا و نهضت امام حسين عليهالسلام در اين زمينه نقش بسزايى ايفا كرده است. اين بحث از دو محور قابل بررسى است:
هدف و انگيزه مردم ايران از انقلاب اسلامى، نابودى ستم، استبداد و استكبار جهانى و برپايى حكومت عدل الهى و اجراى احكام اسلام به عنوان معروف و جلوگيرى از وابستگى به اجانب و بيگانگان به عنوان منكر بود. اينها همان انگيزه و هدف امام حسين عليهالسلام از قيام عاشورا بود. اگر يزيد بن معاويه، تجاهر به فسق و فجور داشت، خاندان پهلوى نيز همانگونه عمل كردند. امام راحل رحمهالله درباره تأثير عاشورا بر اهداف و انگيزههاى انقلاب اسلامى مى فرمايد: «حضرت سيدالشهدا عليهالسلام به همه آموخت كه در مقابل ظلم و ستم در مقابل حكومت جائر چه بايد كرد».
وجود رهبرى حسين گونه همچون امام خمينى رحمه الله يكى از مهمترين اثرگذارى هاى نهضت عاشورا در پيدايش انقلاب اسلامى بود. مردم ايران، صلابت، شهامت، شجاعت، قاطعيت، سازشناپذيرى، و روح حماسى امام حسين عليهالسلام را در شخصيت امام خمينى رحمه الله متجلى مى ديدند و شرايطى را كه امام حسين عليهالسلام براى رهبر و حاكم جامعه اسلامى توصيف مى كرد، در او مى يافتند. شعار «خمينى، خمينى، تو وارث حسينى»، مبيّن اين امر است.
در فرهنگ مكتب هاى مادى نبايد مشت به نبرد با درفش برود، ولى مردم ايران تحت تأثير نهضت عاشورا، روحيه شهادت طلبى امام حسين عليهالسلام و اصحابش را در خاطره ها تكرار كردند. امام خميني رحمه الله مى فرمايد: «كيفيت مبارزه كردن ـ اينكه قيام در مقابل يك حكومت قلدى كه همه جا را در دست دارد، با يك عده محدود بايد چطور باشد ـ حضرت سيدالشهدا به ملت آموخته است». تأثير فرهنگ مبارزه در عاشورا آنچنان زيبا در بيان امام خمينى رحمه الله جلوه كرد كه با شكوه تمام فرمود: «خون بر شمشير پيروز است».
زمانهاى عزادارى امام حسين عليهالسلام و مكانهاى عزادارى از قبيل مساجد، تكايا و خيمه هاى عزادارى امام حسين عليهالسلام ، مهمترين زمانها و مكانها براى فعاليت نيروهاى انقلاب و بيدارى مردم از مفاسد حكومت پهلوى و سازماندهى آنان براى راهپيمايى و فعاليتهاى انقلابى به شمار مى آمد. اساسا در سالهاى اوجگيرى انقلاب اسلامى، در تاسوعا و عاشوراى حسينى، به كلى پايههاى اساسى رژيم ستمشاهى، مى لرزيد.
با مرور دوره هاى سرنوشت ساز در پيروزى انقلاب اسلامى درمى يابيم كه نقطه آغازين آنها، ايام عزادارى امام حسين عليهالسلام و با الهام از آموزه هاى نهضت عاشورا بوده است:
الف) قيام 15 خرداد كه نقطه عطفى در تاريخ انقلاب شمرده مىشود، به دنبال سخنرانى شديد اللحن امام خمينى رحمهالله در بعد از ظهر عاشورا؛ يعنى 13 خرداد 1342 به وقوع پيوست.
ب) 17 شهريور نيز يكى از برهه هاى مهم انقلاب بود كه تحث تأثير عاشورا و فرهنگ آن شكل گرفت. امام خمينى رحمهالله مى فرمايد: «هفده شهريور، مكرر عاشورا و ميدان شهدا، مكرر كربلا و شهداى ما مكرر شهداى كربلا و مخالفان ملت ما، مكرر يزيد و وابستگان او هستند».
ج) اعلاميه تاريخى امام خمينى در روز 21 بهمن 1357 مبنى بر شكستن كودتا و حكومت نظامى رژيم، نوعى حماسه عاشورايى به شمار مىرفت. مردم تحت تأثير اين اعلاميه و فرمان حسين زمان خويش به خيابانها ريختند و توطئه رژيم را در هم شكستند.
فرهنگ عاشورا نه تنها عامل پيدايش اصل انقلاب و زمينه ساز پيروزى آن در مراحل گوناگون بود، بلكه همين فرهنگ، عامل اساسى حفظ و تداوم انقلاب اسلامى به شمار مى رفت. اگر انقلاب بخواهد تداوم يابد، روحيه شهادت طلبى، آزادگى و شرف، عزت نفس و مبارزه با ستم بايد در عرصه هاى مختلف سياست خارجى و داخلى حاكم باشد. امام خمينى رحمه الله مى فرمايد: «اين محرم را زنده نگه داريد. ما هرچه داريم از محرم است».
1. آسيب هاى اعتقادى و مذهبى
بررسى نحله هاى فكرى و انديشه هاى دينى نشان مى دهد كه مهمترين علل انحطاط و سقوط جامعه اسلامى پس از رحلت پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله ، برداشت نادرست از دين و فهم غلط معارف اسلامى بوده است. چنين امرى سبب شد كسانى به مسند خلافت دست يابند كه دين را وسيله توجيه حكومت و اهداف فردى و قومى خويش مى دانستند و براى توجيه حكومت خود به ترويج نوعى انديشه تقديرى و جبرگرايانه مى پرداختند. بنابراين، هرگونه اعتراض و انتقاد عليه وضع موجود و حكومت اموى انتقاد و اعتراض به قدرت و مشيت الهى است. امام حسين عليهالسلام با قيام خود، اولين اعتراض را به انديشه دينى رايج در جامعه زمان خود وارد مى كند. پيش از انقلاب اسلامى نيز جامعه در زمينه عقايد الهى و مذهبى دچار آسيبهاى جدى بود. برداشتهاى دينى رايج بهگونه اى بود كه دين به هيچيك از امور سياسى،اجتماعى و فرهنگى جامعه كارى نداشت و تنها امرى بود كه به برخى از عبادتها و اعمال فردى ختم مى شد. چنين برداشتى از دين به وسيله حكومتهاى باطل در ميان مردم رواج يافته بود كه به نظريه «جدايى دين از سياست» مى انجاميد. رواج اين انديشه به دليل اينكه هرگونه مسئوليت اعتقادى و اجتماعى را از افراد سلب مى كرد، با روحيه تسامح و راحت طلبى نيز سازگارى داشت.
2. آسيبهاى سياسى و اجتماعى
پس از رحلت پيامبراعظم (ص) ، معيارها و ضوابط اسلامى از نظر سياسى و اجتماعى تحتالشعاع ارزشهاى قومى و نژادى قرار گرفت. بدين ترتيب، مهاجر بر انصار و قريش بر غيرقريش ترجيح داده شد و شايستگى افراد در تصاحب مناصب سياسى و اجتماعى فراموش شد.معاويه بر خلاف خلفاى پيشين، حكومت سلطنتى پر تجملاتى ايجاد كرده و تصميم گرفته بود حاكميت اسلامى را براى خاندان بنى اميه، موروثى گرداند و بر خلاف سيره پيامبراعظم (ص) و خلفاى پس از او، پسرش يزيد را كه هيچگونه شايستگى نداشت، به جانشينى خود منصوب كرد.در حكومت موروثى شاهنشاهى، سلطه بيگانگان نيز بر سر مردم سايه انداخته بود و حق و حقوق محرومان جامعه پاى مال مى گشت.
3. آسيبهاى اقتصادى
امام حسين عليهالسلام پس از پنجاه سال كه از رحلت پيامبر مى گذشت، با جامعه اى كاملاً نابرابر روبه رو بود كه در آن، از يك سو، قريش و وابستگان به دستگاه خلافت به ويژه بنى اميه به ثروتهاى كلان دست يافته بودند و از سوى ديگر، مردم در فقر و محروميت به سر مى بردند. به اين ترتيب، نوعى از اشرافيت معنوى، معيارى شد براى كسب ثروت و مال بيشتر و ايجاد اشرافيت مادى. پس از آن، طبقه جديدى از ثروتمندان و اشراف با رنگ و لعاب اسلامى در جامعه به وجود آمدند و اصل عدالت اجتماعى در معرض تهديد قرار گرفت. اگرچه عوامل متعددى در سقوط ارزشها و معيارهاى اسلامى در جامعه نقش داشتند، ولى هيچيك از آنها به اندازه رواج روحيه دنياطلبى و رغبت به مالاندوزى مؤثر نبوده است.ايجاد هسته هاى سرمايه دارى در ايران به وسيله نظام شاهنشاهى نيز سبب شد تا وابستگان به دربار و دستنشاندگان شركتهاى چندمليتى با استفاده از پول نفت به ثروتهاى كلان دست يابند و به اين وسيله به چپاول ثروتها و استثمار اقشار ضعيف جامعه بپردازند.
4. آسيبهاى فرهنگى و اخلاقى
پس از رحلت رسول اكرم صلىاللهعليهوآله با بازگشت فرهنگ بدوى و هواهاى نفسانى، دوباره روحيه برترىجويى و مالاندوزى و راحتطلبى بر جامعه اسلامى چيره شد. هنگامى كه بنىاميه حاكميت يافتند، به تدريج، ارزشها و اصول اخلاقى اسلام از جامعه حذف شد و قيام امام حسين عليهالسلام وقتى آغاز شد كه امويان آشكارا به هتك حرمت هاى الهى مى پرداختند. حكومت فاسد و وابسته شاهنشاهى نيز با توجه به نوعى از خودباختگى فرهنگى و فرنگىمآبى كه دچار آن شده بود، به تخريب ارزشهاى اخلاقى و فرهنگى جامعه پرداخت و جامعه را لهو و لعب و هرزگى فراگرفته بود.
1. اصلاح انديشه دينى و تغيير نگرش مردم نسبت به دين
صلاح و فساد هر جامعه به صلاح و فساد انديشه دينى در آن جامعه مربوط مى شود. از آنجا كه جامعه اسلامى در زمان امام حسين عليهالسلام دچار نوعى نگرش سطحى نسبت به دين شده بودند، امام حسين عليهالسلام ، به عنوان مظهر اسلام محمدى با قيام خود مى خواست تا بر تفسيرها و برداشت هاى رايج از دين، خط بطلان كشد و از شيوه امر به معروف و نهى از منكر به اصلاح دين جدش بپردازد؛ زيرا يقين داشت امر به معروف و نهى از منكر هنگامى كه مبتنى بر فهم صحيح از دين باشد و از سيره نبوى و علوى؛ يعنى معيارهاى خالص اسلام سرچشمه بگيرد، جامعه را از حالت سكون و ايستايى خارج مى سازد.امام خمينى رحمه الله نيز به پيروى از مكتب آرمانى سيدالشهدا عليهالسلام ، اصلاح انديشه هاى دينى را سرلوحه نهضت اسلامى قرار داده بود و با رد مسئله جدايى دين از سياست، برداشتهاى غلط و رايج از دين را زدود و اسلام را دين اجتماعى معرفى كرد كه بايد در عرصههاى گوناگون سياسى، اجتماعى و اقتصادى متجلى گردد.
سكوت در مقابل حكومت باطل و بى اعتنايى نسبت به وضع موجود جامعه، به نهادينه شدن و ثبات هرچه بيشتر معيارها و ارزشهاى ضددينى مى انجامد و به قدرتهاى جابر، مشروعيت اجتماعى و سياسى مى بخشد. هنگامى كه معاويه برخلاف سيره رسول اللّه از امام براى خلافت موروثى خاندان بنى اميه و جانشينى فرزندش يزيد بيعت خواست، با مخالفت ايشان روبه رو شد و محال است شخصيتى كه اسوه اسلام محمدى است، به چنين ذلتى تن دهد و بر اسلام تقلبى، مهر تأييد نهد. امام خمينى رحمه الله نيز با پيروى از امام حسين عليهالسلام ، در مقابل حكومت جور، همه مصيبتها را تحمل كرد و با ايستادگى و سازش ناپذيرى خود، مشروعيت اجتماعى و سياسى نظام شاهنشاهى را زير سؤال برد.
امام حسين عليهالسلام براى نقش مردم و مشاركت آنها در قيام اسلامى اهميت ويژهاى قائل بود. دعوت مردم كوفه از امام حسين عليهالسلام را مى توان پديده اى اجتماعى دانست كه از قيام امام ناشى شد و در شكل و هيأت قيام تأثير داشت. امام براى اتمام حجت به طرف آن شهر حركت كرد تا به نداى مردم كه ايشان را به يارى طلبيده بودند، پاسخ گفته باشد. در قيام تاريخى ايران عليه حكومت پهلوى نيز مشاركت مردم نقش تعيين كننده اى داشت. امام خمينى رحمه الله ، با الهام از انقلاب حسينى و با پشتوانه آگاهانه مردم، در راه اصلاح جامعه قدم گذاشته و با پشتوانه مردم، در برابر طاغوت ايستاد.
اسلام، دين جامعى است و اجراى اصول اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى آن بدون تشكيل حكومت ممكن نيست. برخى از علماى اسلام بر اين عقيده اند كه مهمترين انگيزه امام حسين عليهالسلام از انجام اين قيام، ايجاد حكومت اسلامى بوده است. امام خمينى رحمه الله نيز با پيروى از سيره امام حسين عليهالسلام ، تشكيل نشدن حكومت حق را از مهمترين و ريشه دارترين آسيب هاى جامعه اسلامى مى دانست و بهترين راه تصحيح جامعه از نظر ايشان اين بود كه «توده هاى آگاه وظيفهشناس و ديندار اسلامى متشكل شده، قيام كنند و حكومت اسلامى تشكيل دهند».
اسلام، در بردارنده ارزشها و هنجارهايى است كه در صورت اشاعه آنها، اعضاى جامعه از درون متحول مى گردند و هر يك از اعمال فردى و اجتماعى آنها، معانى خاص و شيوه هاى ويژهاى پيدا مى كنند.قيام امام حسين عليهالسلام در سال 60 هجرى، نمايشگاه اين ارزشهاى متعالى بود و فرزند پيامبر، با چنين نهضتى، پويايى و تحركآفرينى دين حضرت محمد (ص) را براى هميشه در تاريخ ثبت كرد. امام خمينى رحمه الله نيز با اقتدا به امام حسين عليهالسلام توانست به احياى اين ارزشها در جامعه اسلامى بپردازد. برخى از اين ارزشها عبارتند از:
- ايمان به جهاد فى سبيل الله و احياى روحيه مجاهده و مبارزه
- احياى روحيه شهادت طلبى «و لاتحسبن الذين قتلوا...»
- مقاومت و پشتكار و پايدارى در مبارزه «فاستقم كما امرت»
- احياى روحيه آزادگى و ذلتناپذيرى «هيهات منا الذلة»
- شجاعت و شهامت و پرهيز از مصلحت انديشى و راحت طلبى
- احياى روحيه برادرى و برابرى
- احياى امر به معروف و نهى از منكر و ديگر امور عبادى مثل: نماز، روزه، دعا
- احياى جنبه هاى اخلاقى، مروت، ايثار و... .
آنچه سبب مى شد سيل نيروى عظيم انسانى به جبهه هاى جنگ تحميلى سرازير مى شود و فتح الفتوح ها بيافريند، مى آفريد درسهاى آموخته شده از كربلا و مكتب شهادت بود. فرهنگ عاشورا و الهام از اسوه هاى كربلايى، حتى در وصيتنامه ها، پيشانى بندها، شعارها، سرودها، نوحه ها، تابلوهاى جبهه، رمز عمليات و مجالس ختم شهيدان متجلى بود. عبارتهايى مانند: مسافر كربلا، زاير كربلا، يا زيارت يا شهادت، هيهات منا الذله، كل يومٍ عاشورا، يااباعبدالله و... هميشه زينتبخش پيشانى بندهاى رزمندگان بود.همچنين نامگذارى برخى از عملياتها از نهضت عاشورا الهام گرفته شده بود. عمليات محرم، مسلم بن عقيل، عاشورا، ثارالله، كربلاى يك تا ده و... از اين نمونه هاست. انقلاب اسلامى ايران و دفاع مقدس در اهداف، انگيزها، شيوه مبارزه، روشهاى دفاع، روحيه مردم و شهادت طلبى الهام گرفته از عاشوراست و تا پايان نيز به اين فرهنگ وفادار مى ماند.
محورهاى پيشنهادى در زمينه اثرگذارى فرهنگ عاشورا و نمودهاى عينى آن بر نهضت امام خمينى رحمه الله
1. اثرگذارى سياسى
الف) پيوند دين و سياست
ب) اطاعت از رهبرى
2. اثرگذارى اجتماعى
الف) اصلاح اجتماع
ب) اجراى عدالت اجتماعى و مبارزه با منكرات
3. اثرگذارى فرهنگى
الف) آزادگى و كرامت انسانها
ب) نماز اول وقت
4. اثرگذارى اخلاقى
الف) اخلاص
ب) فداكارى در راه حفظ اسلام
ج) شجاعت
محورهاى پيشنهادى در زمينه توطئههاى دشمنان اسلام و انقلاب براى منحرف كردن جامعه امروز
- ايجاد شبهه در اصول مسلّم انقلاب اسلامى مانند ولايت فقيه
- رواج شك و ترديد نسبت به خدا، دين و احكام اسلامى
- تهاجم فرهنگى عليه مقدسات دينى و ارزشهاى اسلامى؛ كم رنگ كردن امربه معروف و نهى از منكر
- تلاش براى گسترش فساد و رواج زمينههايى براى نابودى طيبات و جاىگزينى خبايث
- تهديد وحدت اسلامى و دامن زدن به اختلافهاى داخلى و جناحبندىهاى سياسى
- زير سؤال بردن اصول مسلّم قانون اساسى
ـ راههاى مقابله با توطئه دشمنان در جامعه امروز با الهامگيرى از واقعه عاشورا
1. گسترش تعليم و تربيت دينى و تعميم تبليغات مذهبى
2. ايجاد روحيه گذشت و جانبازى در راه دين
3. گسترش و نهادينهسازى عنصر بصيرت
4. احياى فريضه امر به معروف و نهى از منكر
5. پاىبندى و وفادارى به ولايت فقيه

