مبلّغان و آمادگي براي محرم

 

محمدحسن نبوي


محرم و عزاداري ابا عبدالله الحسين(ع) فرصتي بسيار بزرگ براي پرداختن به اهداف آن حضرت مي‌باشد و مبلغان ديني بيش از هر کس مي‌توانند در اين راستا نقش داشته باشند. 
فرصت محرم شرائطي را فراهم مي‌سازد که اگر به درستي مديريت شود مي‌تواند ارزشهاي ديني را احيا نمايد. 
اگر محرم با ويژگيهاي خاص خود و با نفوذ فوق العاده‌اي که در عمق جان مردم دارد در اختيار اديان و فرقه‌هاي انحرافي بود، بيش‌ترين بهره‌برداري را از آن مي‌نمودند؛ ليکن ما به دليل عدم برنامه‌ريزي و مديريت صحيح، از كنار اين ظرفيت عظيم ايماني با کم‌ترين استفاده معنوي عبور مي‌کنيم؛ از اينرو براي بهره برداري بيش‌تر معنوي از اين شرائط حساس مواردي را به صورت گذرا به مبلغان ارجمند پيشنهاد مي کنيم: 

قبل از محرم 
براي برگزاري هر مناسبت به ويژه مناسبت پر شور و فراگير محرم بهتر است از حدود يک ماه يا حد اقل يک هفته قبل به برنامه ريزي پرداخته، هماهنگيهاي لازم در بين عناصر برگزار کننده ايجاد گردد. براي تحقق اين امر چند مسئله ضروري به نظر مي‌رسد: 
1. تفکر در باره فلسفه عزاداري 
ابتدا در باره هدف از برگزاري مراسم عزاداري اباعبدالله الحسين(ع) انديشيده و با دقت مورد باز نگري قرار گيرد؛ گرچه ممکن است پرداختن به اين امر غير لازم يا توجه به بديهيات تلقي گردد؛ ليکن بايد گفت در بسياري از موارد بازبيني نسبت به همين بديهيات نشان مي‌دهد که زواياي مهمي در طول زمان مورد غفلت واقع شده است. 
هدف از برگزاري اين عزاداريها علاوه بر اهميت و ارزش سوگواري، در يک جمله احياء و پيگيري اهداف انقلاب امام حسين(ع) و سعي وافر در تداوم راه نوراني آن بزرگوار مي‌باشد که در اينجا به چند مورد از آن اهداف اشاره مي‌شود: 
الف. احياء دين خداوند و مبارزه با بدعتها و اصلاح در امت رسول‌الله(ص)؛ ب. جنگ با قدرتهاي ستمگر و ظلم و بيداد؛ 
ج. امر به معروف و نهي از منکر؛ د. و... . 

2. همفکري با گردانندگان 
جلساتي با هيئت امناء مسجد، مسئولين هيئتهاي عزاداري، مداحان و عوامل مؤثر در برگزاري مراسم عزاداري، تشکيل و ضمن تبيين اهداف امام(ع) سعي شود که اين افراد در جهت دادن عزاداري به سوي اهداف آن بزرگوار، قانع گردند. سپس طراحي برنامه‌هاي مختلف براي استفاده بيش‌تر از اين فرصت بسيار مهم در جهت احياي آن اهداف انجام شود. 

در برنامه‌ها توجه شود که از کارهاي خرافي، به ويژه اعمال و رفتاري که موجب وهن شيعه در جهان گرديده و چهره نازيبايي از شيعه نمايش مي‌دهد، پرهيز گردد. در اين راستا نبايد دچار افراط يا تفريط گرديد؛ تا آنجا که حوزه امور عاطفي، صرفا عقلاني مورد توجه قرار گيرد.


3. پرهيز از تک روي 
در جلسات مشورتي و کليه فعاليتها بايد از تک گويي و تک روي به شدت پرهيز نموده، در مواردي که خلاف شرع و مصلحت نبود، سعي شود آراء مردم پذيرفته شود و يا حداقل توسط روحاني مورد رد قرار نگيرد. 

4. حفظ شخصيت افراد 
افرادي که در جلسات يا حين مراسم عزاداري اظهار نظر مي‌كنند، اگر چه مطلب ضعيفي مطرح کردند، به هيچ وجه مورد استهزاء، حتي به صورت لبخند قرار نگيرند. 

5. مديريت، نه دخالت مستقيم 
در برنامه‌ها، از آنکه متصدي اجراي کاري به جز سخنراني و اقامه نماز باشيد، پرهيز نموده سعي کنيد مردم خودشان نقش آفرين باشند و شما جهت دهنده برنامه‌ها، بدون حضور مديريتي آشکار باشيد. 

6. پرهيز از خرافات 
در برنامه‌ها توجه شود که از کارهاي خرافي، به ويژه اعمال و رفتاري که موجب وهن شيعه در جهان گرديده و چهره نازيبايي از شيعه نمايش مي‌دهد، پرهيز گردد. در اين راستا نبايد دچار افراط يا تفريط گرديد؛ تا آنجا که حوزه امور عاطفي، صرفا عقلاني مورد توجه قرار گيرد. 

برگزاري مراسم 
در عزاداريهاي اباعبدالله الحسين(ع) يکي از مهم‌ترين ارکان آن از دير باز سخنرانيهاي ديني بوده است. گرچه امروزه تا حدي از اهتمام به آن کاسته شده، ليکن همچنان اين بخش از عزاداري از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. و اگر روحانيون به درستي اين بخش را اداره كنند، مي‌تواند با گذر زمان به صورت کليدي‌ترين قسمت انجام وظيفه كند. براي دستيابي به اين مقصود رعايت موارد ذيل پيشنهاد مي‌گردد: 
1. نيت 
قبل از هرچيز سزاوار است مبلغ به ارزش و اهميت عزاداري امام حسين(ع) توجه کند و به‌خوبي به اين موضوع بيانديشد که همه علاقه مندان به آن حضرت به نحوي از انحاء در عزاداري امام حسين(ع) از مال و زمان و عمر خويش سرمايه‌گذاري مي‌کنند و چه زيبنده است که مبلغ هم با اين نيت تصميم بگيرد که با دانش و اطلاعات خود در اين عزاداري شرکت نموده، تنها نيت عزاداري آن حضرت را داشته باشد. 

2. اقامه نماز جماعت 
نماز جماعت از عباداتي است که در اسلام از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده، مبلغ با اهتمام به آن و برگزاري به موقع نماز، علاوه بر انجام تکليف الهي مي‌تواند ديگران را با عمل آموزش دهد. 
در اين موقعيت استثنائي افرادي به مراسم مذهبي وارد مي‌شوند که در طول سال هرگز نمي‌توان آنها را در موقعيتهاي مذهبي مشاهده کرد، از اينرو لازم است مبلغ با رعايت حال اضعف مأمومين و عدم طولاني کردن نماز و سخنراني، زمينه تداوم حضور آنان در مسجد را فراهم سازد. 
زيبنده است نماز اول وقت روز عاشورا در مساجد و موقعيتهاي مختلف تبديل به فرهنگ شده، همه دسته‌هاي عزاداري اول وقت به نماز بايستند. 
برخورد مهر آميز روحاني در اين مسير مي‌تواند بسيار مؤثر باشد. 

3. پرهيز از سخنراني طولاني 
يکي از مسائلي که بايد در سخنراني رعايت کرد، پرهيز از سخنراني ملال آور است. اگر بهترين منبر ارائه شود، اما شنونده با خستگي مطالب را دنبال کند، تأثير سخن به‌شدت کاهش مي‌يابد و از آن مهم‌تر آنکه مستمعين جديد رغبت حضور در مراسم مذهبي را از دست مي‌دهند. 


4. رعايت اولويت در ارائه مطالب 
در باره محتواي سخنراني، مواردي به صورت گذرا گوشزد مي‌شود: 
الف. نياز ديني مخاطبان بايد شناسايي شود. 
ب. فراواني نيازها مشخص شود و اگر بحثي مورد نياز در صد زيادي از مخاطبان است، مورد توجه قرار گيرد. اولويت بندي در برآورد نيازها از هوش، زکاوت و وظيفه‌شناسي مبلغ حکايت دارد. 
ج. شايسته است مبلغ در بين نيازها مواردي را که از واجبات يا محرمات است و يا اگر گناه کبيره‌اي مانند ترک نماز و ... در بين مردم شايع است، در اولويت قرار دهد. 
د. برخي از مسائل تأثير ريشه‌اي در دوري مردم از فضائل اخلاقي دارد؛ مانند عدم شناخت مسائل اعتقادي، حرام خواري و... . بهتر است اين گونه مسائل با اهتمام بيش‌تري طرح گردد. 
هـ . از آنجا که عمل به دستورات ديني بدون فراگيري آن تحقق نمي‌يابد، لازم است در سخنراني بيان احکام به‌طور جدي در دستور کار قرار گيرد. 

5. با توجه به عشق و علاقه وافر همه شيعيان به اباعبدالله الحسين(ع)، بيان زواياي تاريخ زندگي آن حضرت و تحليل تاريخ عاشورا و آموزش فرهنگ عاشورا به مردم، وظيفه‌اي است که بايد بدان توجه خاص داشت. در اين بخش از سخنراني، توضيح و تبيين عناويني مانند مباني قيام امام(ع)، اصحاب آن حضرت، آثار قيام، تطبيق آن رويدادها با مباحث روز به‌دور از طعن وتوهين، مي‌تواند کار ساز باشد. 

6. براي جلوگيري از مرثيه‌هاي ضعيف، بهتر است اشعاري که از دقت برخوردار است در اختيار مداحان قرار گيرد. 

7. سعي شود از ايجاد مزاحمت براي مردم پرهيز گردد. 

8 . حضور روحاني در زمان مداحي ودر دسته‌هاي سينه زني، هم تعظيم شعائر بوده، هم در همدلي و انس بين مردم و روحاني بسيار مؤثر خواهد بود. 
 

منبع : ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره 123 

 





نوشته شده در تاريخ دوشنبه 28 آذر 1390  توسط مهدی شکیبا مهر
.: Weblog Themes By Rasekhoon:.