استاد شهید مطهری و روایت او از حماسه حسینی
عاشورا؛تجديد روحيه انقلابيگري
روح كه بزرگ شد، تن به زحمت مي افتد و روح كه كوچك شد ، تن آسايش مي يابد… روح وقتي كه بزرگ شد ، خواه ناخواه بايد در روز عاشورا سيصد زخم به بدنش وارد شود. آن تني كه در زير سم اسبها لگدمال مي شود ، جريمه يك روحيه بزرگ را مي دهد، جريمه يك حماسه را مي دهد…

همين نگاه بود كه روايت مطهري از عاشورا را از ديگر روايتهاي رايج زمان خود متفاوت كرد. استاد شهيد مطهري در كتاب حماسه حسيني به دنبال پاسخ دادن به اين پرسش بود : «چرا ظرفيت فكري و اجتماعي واقعه بزرگي مانند عاشورا، امروز آنقدر به دست ما دچار آسيب شده كه تنها به بعد مصيبت و تراژدي و صفحه سياه آن توجه مي كنيم و از صفحه سفيد و نوراني آن غافليم؟» در پاسخ به اين پرسش مهم بود كه او اثري مانند حماسه حسيني را خلق كرد و در آن وجوه ايجابي و نوراني اين حادثه الهام بخش را روشن نمود. براي همين ، دغدغه هاي اصلي مطهري را در اين كتاب،‌چنين مي بينيم : خرافه زدايي از عاشورا، توجه به ابعاد زندگي ساز و حركت آفرين عاشورا و الهام گيري از ابعاد حماسي اين واقعه.
***
تحريفهايي كه به دست ما مردم در اين حادثه صورت گرفته است، همه در جهت پايين آوردن و مسخ كردن قضيه بوده است، در جهت بي خاصيت كردن و بي اثر كردن قضيه بوده است و در اين امر ،هم گويندگان و علماي امت تقصير داشته اندو هم مردم.
شهيد مطهري تحريفات عاشورا را منكري مي دانست كه بايد با آن قاطعانه و مصلحانه برخورد كرد. او تحريفات را به دو دسته كلي«تحريفات لفظي» (دروغگويي درباره تاريخ و حوادث عاشورا) و «تحريفات معنوي» (القاي اهداف غيرواقعي براي نهضت حسيني) تقسيم مي كرد و مي گفت: شما بايد روضه راست بشنويد… اشكي كه از راه قصابي كردن از چشم بيرون مي آيد اگر يك دريا هم باشد ارزش ندارد.
البته شهيد مطهري برخلاف روشنفكران غرب زده نميخواست به بهانه وجود تحريفات و اكاذيب رايج در عزاداريها ،تعلق معنوي مردم به امام حماسه سازشان را به ريشخند بگيرد. او در برابر عزاداريهاي آميخته به تحريفات تاكيد داشت كه : نبايد با اينها مبارزه كرد بايد اينها را اصلاح نمود.
نكته مهم اين است كه شهيد مطهري تحريفات معنوي را بسيار خطرناكتر از تحريفات لفظي عاشورا مي دانست. به نظر او، امام حسين (ع) آنقدر واضح اهداف خود از اين قيام را توضيح داده است كه اگر ما دست از تنبلي و بي سوادي و عافيت طلبي برداريم، هيچ احتياجي به تفسيرهاي ناروا از اين حادثه نداريم و با همين نگاه بود كه تفسيرهاي صرفا معنوي و شخصي از اين حادثه همه جانبه و اجتماعي را نقد مي كرد. 
***
شعارهاي اباعبدالله (ع) شعارهاي احياي اسلام است . اين است كه چرا بيت المال مسلمين را يك عده به خودشان اختصاص داده اند؟ چرا حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال مي كنند؟ چرا مردم را دو دسته كرده اند: مردمي كه فقير فقير و دردمندند و مردمي كه از پرخوري نمي توانند از جايشان بلند شوند؟
الگوپذيري اجتماعي و حركت در مسير آزاديخواهي حسيني ، دغدغه اي بود كه مطهري داشت و مي گفت رمز اصلي عزاداري براي سيد الشهدا(ع) همين تجديد روحيه انقلابيگري و ساكت ننشستن در برابر ظلمها و انحرافهاست. او حسين (ع) را نه يك مقتول تلف شده كه بايد به حال او و خانواده اش تاسف خورد، بلكه قهرماني اجتماعي مي ديد كه ياد او بايد زنده كننده روح حماسه و عزت و سازش ناپذيري باشد.
مطهري با نگاهي دقيقتر، حادثه عاشورا هم به عنوان امر به معروف و نهي از منكر و هم به عنوان يك حركت تبليغي براي معرفي دين مي ديد وبراي همين در «حماسه حسيني » طي دو فصل مجزا و مفصل ، مباني فكري قوي خود را در دو موضوع امر به معروف و نهي از منكر و تبليغ و مبلغ مطرح كرده كه از جنبه كاربردي بسيار خواندني و شيرين هستند.
نگاه نقادانه استاد شهيد مطهري به عزاداريها و تاكيد او بر جنبه هاي الگوآفرين حماسه حسيني ،‌نه فقط در كتاب حماسه حسيني بلكه در تمامي آثار او ردپايي دارد. مثل آن جا كه مي گويد: « آيا حسين بن علي (ع) نيازي دارد كه ما و شما بياييم بنشينيم و برايش گريه كنيم ، العياذبالله ،‌عقده هاي دلش خالي مي شود؟ ...يا عقده هاي دل فاطمه زهرا(س) و حضرت امير(ع) خالي مي شود؟ ... پس مساله چيست؟ ... اسلام، اصلي دارد به نام مبارزه با ظلم و ستمگري ، اصلي دارد به نام حماسه شهادت... حسين (ع) حماسه شهادت است ، حسين شعار عدالت اسلامي است... تا شما نام حسين(ع) را زنده نگه مي داريد، يعني ما طرفدار عدالت اسلامي هستيم . اينكه پرچم سياه بالاي خانه تان مي زنيد يعني من وابسته حسينم. كدام حسين ؟ همان حسيني كه درراه عدالت شهيد شد.».
منبع: كتاب حماسه حسيني جلد 1

 





نوشته شده در تاريخ پنج شنبه 1 دی 1390  توسط مهدی شکیبا مهر
.: Weblog Themes By Rasekhoon:.