پاسخ : به خاطر شرایط خاص عصر امام مهدی (عج) ،مردم -جز چند تن از خواص- حضرت را ندیده بودند و کار به این منوال گذشت ، تا روز در گذشت امام یازدهم فرا رسید ، یعنی روز هشتم ماه ربیع الأول سال ۲۶۰ هجری قمری . در این روز چهار امر باعث شد تا مهدی (ع) خود را به گروهی از مردم بنمایند و به حوزه ی کسانی که بر مراسم تشییع و خاک سپاری امام عسگری (ع) حاضر شده بودند  ، آشکارا پا نهد :

۱- اینکه امام بر جنازه ی امام نماز گزارد. مهدی (ع) برای رعایت این سنت الهی و سرّ ربّانی ، لازم بود که ظاهر شود و بر پیکر پدر نماز گزارد.

۲- اینکه جلوگیری شود از این امر که کسی از سوی خلیفه بیاید و بر پیکر مطهّر امام یازدهم نماز بخواند و سپس جریان امامت ختم شده اعلام گردد و خلیفه ی جابر عباسی ، وارث امامت شیعی معرفی شود. 

۳- اینکه جلوگیری شود ، از روی دادن انحراف داخلی در جریان امامت. زیرا که جعفر بن علی الهادی ،معروف به جعفر کذّاب ، که برادر امام عسکری (ع) ، و در صدد ادعای امامت بود ، آمد تا بر پیکر امام شهید نماز گزارد.

 ۴- اینکه ادامه ی جریان امامت حقه ی و ولایت اسلامیّه تثبیت گردد و بر معتقدان به امامت معلوم گردد که پس از امام حسن عسکری (ع) ، امام دیگری -امام دوازدهم- حامل این وارث معنوی ف و رسالت اسلامی ، و ولایت دینی و دنیایی است ، و او هست ، تولد یافته و موجود است. ^(۱) 

آری ! در این زمان بود که عباسیان دانستند : فرو کشنده ی جبّاران ، در هم کوبنده ی سستمگران و منتقم خون مظلومان ، تولد یافته و رشد نموده است.

« منابع »

۱) خورشد مغرب ، محمد رضا حکیمی ، ص ۲۴.

پاسخ : ايمان به ظهور منجى بشريت از وضع موجود واقامه عدل وداد، فطرى بشر است ولذا اين عقيده در هر ملت ودينى وجود دارد.
محمّد امين زين‏الدين مى‏گويد: "شكى نيست كه اعتقاد به اصلاح جامعه از وضعيّت موجود، از ابتداى تاريخ بشر در ذهن مردم وجود داشته است واز عقايد اختصاصى دين اسلام نيست، زيرا در بين اديان آسمانى قبل از ظهور اسلام مشاهده مى‏كنيم كه همگى خبر از وقوع اين حقيقت داده‏اند وحتى صفات مصلح وراه‏كارهاى اصلاحى او را نيز بيان كرده‏اند، گرچه نام او را مهدى ودعوت اصلاحى او را به نام مهدويت نگذاشته‏اند... اين عقيده وفكر حتى به اديان ديگر از قبيل زردشتى وبرهمنى و... نيز سرايت كرده است...". ^(۱)  

در بين اديان آسمانى وآيين‏هاى شبه دينى وملت‏ها، مى‏توان از اينها نام برد:
1 - يهود به بازگشت عزير يا منحاس بن عازر بن هارون اعتقاد دارد .
2 - مسيحيت با ايمان به بازگشت عيسى (ع).
3 - زردشت با ايمان به بازگشت بهرام شاه.
4 - هندوها با ايمان به بازگشت فيشنوا.
5 - مجوس با ايمان به بازگشت أوشيدر.
6 - بودايى‏ها در انتظار ظهور بودا.
و.... ^(۲)

۲) الامامة وقيام القيامة، ص 271-270

پاسخ :  یکی از اعمالی که در بین شیعیان مرسوم و معمول بوده است ، این است که چون نام (قائم) در جایی برده می شود ، اهل مجلس ، بلند می شوند. اگر چه دلیلی مسلم بر وجوب قیام به هنگام ذکر این لفظ در دست نیست ، اما در این حد می توان گفت که این امر در بین مردم ، به عنوان یک عمل مستحب ، ریشه ای مذهبی دارد و در خقیقت ، اظهار ادب و احترام به آن عزیز است.

چنانکه نقل شده : حضور امام رضا (ع) در خراسان کلمه (قائم) ذکر شد ، حضرت برخاست و دستش را بر سر نهاد  و فرمود : ( « اَللّهُمَّ عَجِّل فَرَجَهُ وَ سَهِّل مَخرَجَهُ »  خداوندا بر فرجش شتاب کن ، و راه ظهور و نهضتش را آسان گردان.) ^(۱)

و از روایتی چنین استفاده می شود که این رفتار در عصر امام صادق (ع) نیز معمول بوده است.

 از حضرت صادق (ع) سؤال شد : علت قیام در موقع ذکر «قائم» چیست ؟

حضرت فرمود :( صاحب الأمر غیبتی دارد بسیار طولانی ، و از کثرت لطف و محبتی که به دوستانش دارد ، هر کس وی را به لقب قائم - که مشعر است به دولت کریمه ی او ، و اظهار تأثری است از غربت او - یاد کند ، آن حضرت هم نظر لطفی به او خواهد نمود ؛ و چون در این حال ، مورد توجه امام واقع می شود سزاوار است از باب احترام به پا خیزد و از خدا تعجیل در فرجش را مسئلت نماید .) ^(۲)

البته می توان گفت در بعضی شرایط واجب می باشد . مثل اینکه این لقب یا القاب دیگر حضرت در مجلس یاد شود ، آنگاه همه ی اهل مجلس به احترام آن به پا خیزند . در این حال اگر کسی از اهل مجلس بدون عذر از جای خود بر نخیزد ، این برنخاستنش توهین و هتک حرمت آن حضرت خواهد بود و بدهی است که این عمل حرام می باشد.

آیت الله سید محمود طالقانی (رحمت الله علیه) می گوید : ( این دستور قیام ، شاید "فقط" برای احترام نباشد ، و الّا باید برای خدا و رسول و اولیای مکرّم دیگر هم به قیام احترام کرد ، بلکه دستور آمادگی و فراهم کردن مقدمات نهضت جهانی و در صف ایستادن برای پشتیبانی این حقیقت است ... این همه فشار و مصیبت ، از آغاز حکومت دودمان دنائت و رذالت اُموی ، تا جنگ های صلیبی و حمله ی مغول و اختناق و تعدیلهای دولتهای استعماری ، بر سر هر ملتی وارد می آمد ، خاکسترش هم به باد فنا رفته بود ؛ لیکن دینی که پیشوایان حق آن دستور می دهند که چون اسم صریح «قائم» مؤسس دولت حقّه ی اسلام ، برده می شود ، به پا باستید و آمادگی خود را برای انجام تمام دستورات اعلام کنید ، و خود را همیشه نیرومند و مقتدر نشان دهید ، هیچ وقت نخواهد مرد. ) ^(۳)

پاسخ : دليل قطعى يا متواترى بر شهادت حضرت مهدى (ع) در دست نيست. آرى، كسانى كه قائل به شهادت حضرت شده‏اند به دو دليل تمسّك كرده‏اند:
الف. روايات عام كه دلالت دارد بر اينكه تمام امامان به مرگ غير طبيعى از دنيا خواهند رفت.
از امام حسن (ع) نقل شده كه فرمود: "ما منّا إلّا مسمومٌ أومقتولٌ"؛ "هيچ يك از ما امامان نيست جز آنكه مسموم يا شهيد مى‏شود." ^(۱) 

ب. روايات خاص كه مربوط به شهادت امام زمان (ع) است، كه مطابق روايتى، زنى به نام سعيده از طايفه بنى‏تميم ايشان را به شهادت مى‏رساند، به اين نحو كه از بالاى بام، به هنگامى كه حضرت در حال عبور است، سنگى به سوى ايشان پرتاب مى‏كند وبا آن، حضرت را به شهادت مى‏رساند. ^(۲)

ولى در پاسخ مى‏گوييم:
اولاً: مسأله شهادت حضرت مهدى (ع) با رواياتى كه دلالت بر اصلاح عموم مردم در عصر ظهور دارد سازگارى ندارد.
ثانياً: روايت عام را كه دلالت بر مرگ غير طبيعى عموم اهل بيت: دارد، مى‏توان به مورد امام مهدى (ع) تخصيص زد.
ثالثاً: روايت شهادت حضرت مهدى (ع) به دست زن تميمى از حيث سند تمام نيست.
رابعاً: رواياتى وجود دارد كه حضرت مهدى (ع) به مرگ طبيعى از دنيا رحلت مى‏كنند:
كلينى؛ به سندش از امام صادق (ع) نقل كرده كه فرمود: "...چون معرفت وايمان به حضرتش در دل‏هاى مردم استقرار يافت، مرگ حضرت حجت (ع) فرا مى‏رسد. پس امام حسين (ع) متولّى غسل وكفن وحنوط ودفن ايشان خواهد شد". ^(۳)

زهرى مى‏گويد: "حضرت مهدى (ع) چهارده سال زندگى مى‏كند سپس به مرگ طبيعى از دنيا رحلت مى‏كند". ^(۴) 
ارطاه مى‏گويد: "به من خبر رسيده است كه حضرت مهدى (ع) چهل سال زندگى مى‏كند، سپس به مرگ طبيعى در بستر خود مى‏ميرد". ^(۵)

پاسخ : قبل از پاسخ به اين سؤال بايد دو نكته را در نظر بگيريم:
1 - هدف غايى از خلقت كه مطابق برخى ازآيات، عبوديت در تمام سطوح است تنها و به طور كامل در عصر ظهور حضرت تحقق مى‏يابد.
2 - اسلام به هر دو جنبه انسان، يعنى مادى وروحى او توجّه دارد. ولى اصالت را با روح او قرار داده واگر به امكانات ورفاهيات او توجه مى‏كند به ديد اصالتى نيست.
با توجه به اين دو مقدمه به اين نتيجه مى‏رسيم كه امام زمان (ع) هم از تكنيك روز استفاده مى‏كند وهم در گسترش آن مى‏كوشد ولى به مقدار ضرورت ودر راستاى اهداف خلقت بشر كه همان پياده شدن عبوديت مطلقه در تمام زندگى بشر است.

پاسخ : انتظار، كيفيتى روحى است كه موجب به وجود آمدن حالت آمادگى است براى آنچه انتظار دارند، وضدّ آن يأس ونااميدى است. هر چه انتظار بيشتر باشد آمادگى بيشتر است. اگر انسان، مسافرى داشته باشد كه چشم به راه آمدن او است، هر چه زمان رسيدن او نزديك‏تر گردد آمادگى براى آمدنش فزونى مى‏يابد. حالت انتظار، گاهى به پايه‏اى مى‏رسد كه خواب را از چشم مى‏گيرد، چنان كه درجات انتظار از اين نظر تفاوت مى‏كند، همچنين از نظر حبّ ودوستى نسبت به آنچه را انتظار دارد تفاوت دارد. هر چه عشق به "منتظر" افزون باشد آمادگى براى فرا رسيدن محبوب افزون مى‏گردد ودير آمدن وفراق محبوب دردناك مى‏گردد، تا بدانجا كه انسان منتظر از خود بى‏خود مى‏شود ودردها وسختى‏هاى دردآور ومشكلات سخت خود را در راه محبوب حس نمى‏كند.

پاسخ : با توجه به این مسئله که امامان معصوم - علیهم السلام - از عالم غیبت خبر دارند و در مواقع نیاز و ضرورت مطالب و حقایقی را دریافت می کنند ، می توان گفت که خداوند از این طریق  هنگامه ی ظهور را به مهدی موعود (عج) الهام می فرماید : چنانکه امام صادق (ع) فرمود : ( امامی از ما غایب می شود ، پس چون خداوند اراده کند که او را آشکار و ظاهر گرداند ،اثری در دل وی پدید می آید ، پس به این گونه به امر پروردگار ظاهر می گردد. ) ^(۱)

علاوه بر این ؛ در روایتی از امام صادق (ع) آمده است : ( خداوند ، قبل از وفات پیغمبر (ص) مکتوبی بر او نازل کرد و فرمود : ای محمد ! این است وصیت من به سوی نجیبان و برگزیدگان از خاندانت. پیغمبر اکرم (ص) گفت : ای جبرئیل ! نجیبان چه کسانی هستند ؟ فرمود : علی بن ابی طالب و اولادش علیهم السلام . بر آن مکتوب چند مهر از طلا بود ، پیامبر اکرم (ص) آن را به امیر المؤمنین (ع) داد و دستور فرمود : که یک مهر آن را بگشاید و به آنچه در آن است عمل کند ، امیر المؤمنین (ع) یک مهر را گشود و به آن عمل کرد ، سپس آن را به پسرش حسن (ع) داد ، او هم یک مهر را گشود ، و به آن عمل کرد ، و ... و همچنین امام موسی بن جعفر به امام بعد از خود می دهد ، و تا قیام حضرت مهدی (ع) این چنین ادامه دارد. ) ^(۲)

از این جهت بعید نیست که امام غایب (عج) زمان وقت ظهور خویش را توسط این وصیت مکتوبی که به عنوان دستور العمل نزد ایسان است مطلع شود . و ای بسا ازجانب پیامبر (ص) و امامان معصوم علیهم السلام ، علایمی را برای حضرتش معین کرده باتشند و با ظهور آن علایم ، امام به وقت ظهورش آگاه شود . چنان که رسول خدا (ص) فرموده است : ( هنگامی که موقع ظهور مهدی (عج) شود ، خدای تعالی ، شمشیر و پرچم او را به صدا درآورده و می گویند : ای دوست خدا ! به پا خیز و دشمنان خدا را به قتل برسان. ) ^(۳)  

پاسخ : وقتی اوضاع جهان مساعد شد و افکار مردم جهان برای پذیرش حکومت حق و عدالت آماده گشت ، نوبت انقلاب مهدی موعود فرا می رسد ، و خداوند به آن حضرت اذن و اجازه ی نهضت می دهد. در این زمان است که امام مهدی (عج) در مکه ظاهر می شود و انقلابی بزرگ ، انقلاب جهانی خود را آغاز می کند.

چنانکه مفضّل از حضرت امام صادق (ع) پرسید : ای آقای من ، حضرت مهدی (عج) ازکجا و چگونه ظهور می کنند ؟ حضرت فرمودند : ( ای مفضّل! او به تنهایی ظهور می کند و به تنهایی کنار خانه ی کعبه می آید و به تنهایی شب را در آنجا می گذراند. )     (بحارالأنوار ، علامه مجلسی ، ج۵۳، ص۷)

و امام باقر (ع) فرموده است : ( هنگامی که قائم(ع) از "مکه" خروج کند ،منادی او ندا در می دهد که : هلا ، هیچ کس غذا و آشامیدنی بر ندارد ، و او با خود سنگ موسی بن عمران را به همراه می برد ، که آن بار شتری است ، پس در هیچ منزلی فرود نمی آید، مگر اینکه چشمه ها از آن جاری می گردد.)     (غیبت نعمانی ، باب ۱۳ ، ص۳۴۴)

لذا از امور قطعی و مسلّم زمان ظهور حضرت مهدی(عج) ، این است که آن جناب از مکه خروج می کند.

پاسخ : اگر چه در روايات به ياران محدود حضرت يعنى 313 نفر اشاره شده است، ولى پيروزى آنان بر مستكبران به رهبرى حضرت مهدى (ع) از جهاتى دور از انتظار نيست زيرا:
1 - در روايات به ياران ديگرى در حدود ده هزار نفر نيز اشاره شده كه بدون تحقق آنها حضرت مهدى (ع) ظهور نخواهد كرد.
2 - غلبه حضرت بر جهان ممكن است از طريق اعجاز باشد، زيرا خداوند متعال ضمانت كرده تا گروه اندك را در صورت استقامت بر گروه زياد پيروز گرداند. (۱)
3 - از طريق علل واسباب عادى وظاهرى نيز حصول چنين فتح وپيروزى امرى دور از انتظار نخواهد بود، زيرا حضرت در موقعى ظهور خواهند كرد كه اوضاع واحوال اجتماعى، اخلاقى وسياسى كاملاً مساعد باشد. در آن موقع همه ملل به جهت سرخوردگى از نظام‏هاى مختلف وقتل وغارت‏ها به تنگ آمده‏اند، ولذا در انتظار چنين حكومتى به سر مى‏برند، ومردم به مجرّد شنيدن خبر ظهور به آن حضرت وحكومتش روى خوش نشان مى‏دهند، وايشان تنها با گروه خاصى درگير خواهند شد.
4 - از آنجا كه جهان به مانند دهكده‏اى كوچك درآمده وهر چه از عمر آن بگذرد اين ارتباط تنگ‏تر خواهد شد، لذا با به دست گرفتن نقطه‏هاى كليدى وبا استعانت از خداوند متعال، حكومت جهانى حضرت تحقق خواهد يافت.