موانع نماز شب

خیلیاز افراد دوست دارند که نماز شب بخوانند، ولی توفیق پیدا نمی کنند؛ چون دنبال علّت عدم توفیق آن نمی روند تا بدانند چه مانعی در سر راه وجود دارد ؛برخی موانع :

1) گناه

کسیکه در طول روز دنبال گناه برود، روحش را با گناه آلوده کند با اعضای بدنش دست به گناه بزند، یا با چشمش یا با زبانش و غیره، گناه اثرش را بر انسان می گذارد و روح انسان را می میراند.

امام صادق علیه السلام می فرماید:

شخصیکه به عصیان روی می آورد، از خواندن نماز شب محروم می شود و البته اثر کاربد در انسان، از اثر کارد تیز بر روی گوشت سریعتر است. (1)

درحدیث دیگر آمده: « مردی به خدمت امیرالمؤمنین علیه السلام آمد و گفت: ای امیر مؤنان! من از نماز شب محروم شدم، علی علیه السلام فرمود: تو مردی هستسکه گناهانت تو را به بند کشیده است. (2)

وقتی انسان گرفتار گناه شد، حتماً از نماز شب محروم می شود.
2) دروغ

دومینچیزی که مانع نماز شب می شود، دروغ گفتن است. امام صادق علیه السلام می فرماید: چه بسا مردی به وسیله گفتن دروغی از انجام فیض و اقامه نماز شب محروم ماند. (3)
3) زیاد خوابیدن در شب

خوابیدنیکی از نعمتهای الهی است که به انسان داده شده است؛ خصوصاً شب برای استراحت و خوابیدن قرار داده شده، همان طور که ارزش خواب در روز بیشتر است،عبادت و شب زنده داری در شب از روز با ارزشتر است، شب را انسان تقسیم کند مقداری از آن برای عبادت و مقداری از آن برای استراحت قرار بدهد، اگر همه یشب را بخوابد زیان کرده، و به روح خود ضربه زده است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله آفات زیاد خوابیدن را چنین بیان می کند:

مادرسلیمان بن داود علیه السلام به سلیمان می گفت: فرزندم! از زیاد خوابیدن درشب بپرهیز، همانا زیاد خوابیدن در شب، باعث تهیدستی و فقر در روز قیامت میشود.

انسانبایدشب را زود بخوابد، تا برای نماز شب بلند شود اگر بنا باشد مقدار زیادیهمان طور بیدار بماند، بعد بخوابد، از توفیق نماز شب خواندن محروم می شود.هیچ چیز را فدای نماز شب نکنید.
4) بهانه ی غلبه ی خواب

کسی که به بهانه ی غلبه ی خواب نماز شب را ترک می کند؛ این عذر او مردود است.

چراهنگام نماز شب، خواب غلبه می کند؟ ولی اگر تا صبح پای فیلم بنشیند، با همدیگر صحبتهای دنیائی کنند، تا صبح مطالعه کند، از ترس دزد نخوابد و یا ازاول شب به شب نشینی و بیهودگی و یا مشغول غیبت شود، خواب به سراغش نمی آید.
5) پرخوری

وقترا تلف کردن و معده را تا به حلقوم از خوردنی پر نمودن، و سپس در بستر نرمو مکان راحتی به خواب رفتن، انسان را از توفق نماز شب باز می دارد. پر خوری سبب بخار معده و سستی می شود و نتیجه ی آن خواب زیاد است که آفتهای زیادی دارد در حدیثی حضرت علی علیه السلام می فرماید: « از پرخوری دوری کنید که موجب قساوت قلب، در نماز و سبب تباهی بدن است.»
6) عجب

گاهمی شود که انسان خود را برای بیدار شدن مهیا می کند و از آنچه باعث خواب می شود، پرهیز می کند و به آنچه که در اخبار برای بیدار شدن رسیده، متوسل می شود، ولی باز هم خواب می ماند، که این لطفی از جانب خداوند متعال نسبت به بنده در سیاست امر او می باشد؛ چرا که این امر، بدین خاطر است که وی را از عجب محافظت کند: یا این که به خاطر تأسّف شدید او برای از دست رفتن تهجّد و نماز شب، اجر بیشتری به او عنایت فرماید: ولی آنچه که از اخبار استفاده می شود، این امر خیلی اندک و یک دو شب نخواهد بود.
7) بهانه ی تحصیل علم و مطالعه

مرحوم شیخ علامه انصاری، در جواب کسی که از او سوال نمود: «آیا نماز شب افضل است یا مطالعه و تحصیل علم؟ » چه نیکو جواب گفته است. وی خطاب به او گفته بود: بلی. شیخ گفته بود: به جای دو بار قلیان کشیدن، نماز شب را بخوان.

این جوابی متین و محکم است، مثل آن هم امروز فراوان به چشم می خورد.

چطورمی شود که بین دو عمل که هر دو مستحب است. به بهانه ی کمی وقت یکی را می خواهی انتخاب کنی، در حالی که در جای دیگر وقت را به کاری که حرام و یا مکروه و یا لااقل مباح است صرف می کنی. باید دانست که مؤمن در راه تحصیل علم، نماز شب را از مطالعه کارسازتر می بیند، چرا که تهجّد و شب زنده داری ودعا و ثنا از اسباب تحصیل علم است.

• گنجینه آداب اسلامی، محمد رضا آشتیانی، ص 515 به نقل از غررالحکم، ص 420.
• همان، بحار الانوار، ج87، ص146
• همان، ص146