«مؤمنان رستگار شدند. آنها که در نمازشان خضوع دارند
«مؤمنان رستگار شدند. آنها که در نمازشان خضوع دارند و آنها که از لغو و بیهودگی روی گردانند و آنها که زکات را انجام می دهند و آنها که دامان خود را از آلوده شدن به بی عفتی حفظ می کنند تنها آمیزش جنسی با همسران و کنیزانشان دارند که در بهره گیری از آنان ملامت نمی شوند و کسانی که غیر ازاین طریق را طلب کنند تجاوزگرند و آنها که امانت ها و عهد خود را رعایت میکنند و آنها که نمازهایشان مواظبت می نمایند، آری آنان وارثانند وارثانی که بهشت برین را ارث می برند و جاودانه در آن خواهند ماند.»
سوره مؤمنون آیات 1 تا 11
ادامه مطلب
خصوصیات نماز جماعت
خصوصیات نماز جماعت
نماز جماعت در اسلامسنت بسیار مؤکدی است، ولی مستحب است نه واجب؛ مگر اینکه به شکل اعراض از جماعت باشد. یعنی کسی به هیچ شکلی در هیچ جماعتی شرکت نکند که این کارش حرام است و اگر زمانی باشد که حکومت، حکومت اسلامی باشد چنین فردی را مجبوربه شرکت در جماعت می کنند. پیامبر اکرم (ص)حتی قصد کرد که خانه کسانی را که اعراض از جماعت داشتند خراب کند و فرمود:شرکت نکردن به طور مطلق در جماعت مسلمین نوعی نفاق است. به هر حال مساله نماز جماعت یکی از خصوصیاتش این است که فی حد ذاته مستحب است.
خصوصیت دیگر نماز جماعت این است که نماز جماعت را به صورت متعدد هم می شود اقامه کرد، یعنی در یک شهر، مسجد هر محلی و مسجد جامع شهر هر کدام می توانند نمازجماعت مستقلی داشته باشند. در شیعه گاهی یک مسجد ده تا نماز جماعت دارد که این دیگر تقریبا نماز تفرقه است. برخی نماز جماعت های شیعه شده است نمازهای تفرقه، چون در بسیاری از مساجد چندین نماز جماعت برپا می شود.
خصوصیت سوم این است که نماز جماعت با نماز فرادی اختلاف زیادی ندارد، همان نماز فرادی است که به صورت جمعی خوانده می شود و تفاوت فقط در این جهت است که امام، قرائت یعنی حمد و سوره را می خواند و مأمومین استماع می کنند. امام نیابت می کند از آنها در قرائت حمد و سوره. البته مأمومین در حرکات و سکنات و اذکار و اوراد هم باید پیرو و تابع امام باشند، قبل از امام به رکوع نروند، قبل از امام به سجود نروند و ذکری نگویند.
نماز جمعه یک نماز جماعت خاص است. اولین تفاوت آن با نماز جماعت این است که واجب است، جز بر افرادی که عذر داشته باشند مثلا مریض باشند. همچنین بر زنان هم واجب نیست، مثل جهاد است که بر زنان، مریضهاو مسافران و چند دسته دیگر واجب نیست ولی بر باقی مردان واجب است که شرکت کنند. فرق دیگر نماز جمعه با نماز جماعت این است که برخلاف نماز جماعت که در یک شهر، مسجد هر محلی می تواند یک نماز جماعت داشته باشد، نماز جمعه را در یک شهر به صورت متعدد نمی شود اقامه کرد، یعنی یک نماز جمعه باید اقامه شود و بس. این که می گوییم یک شهر، ملاک یک شهر نیست. بر مکلفین اگر فاصله آنها از دوازده کیلومتر بیشتر نیست، واجب است که شرکت کنند. این را در نظر داشته باشید که مردم قدیم که پیاده و یا با الاغ و اسب و قاطر می آمدند برای طی دوازده کیلومتر حداقل دو ساعت در راه بودند. دو ساعت می رفتند و دوساعت برمی گشتند که رفت و آمدشان چهار ساعت طول می کشید. مساله دیگر این است که در فاصله کمتر از شش کیلومتر، تشکیل دادن نماز جمعه دیگر حرام است، یعنی اگر نماز جمعه ای در این نقطه تشکیل می شود، تا شش کیلومتر کسی حق تشکیل نماز جمعه را ندارد. آن وقت قهرا می شود یک نماز عمومی. وقتی که تا شعاع دو فرسخ، آمدن مردم واجب است و در شعاع یک فرسخ تشکیل دادن نماز جمعه دیگر حرام است و شرکت در نماز جمعه هم واجب است، معنایش این می شود که در هفته یک روز، همه مردم به استثنای معذورها و به استثنای زنها و به استثنای کسانی که وظیفه حفظ امنیت عمومی و مانند آن را دارند که حضورشان در کوچه هاو خیابانها برای حفظ امنیت مردم لازم و ضروری است، در یک نماز عمومی شرکت می کنند. حتی زندانیهای شرعی واقعی را باید از زندان تحت مراقبت مأمورین بیاورند و در نماز جمعه شرکت بدهند و پس از انجام نماز به زندان برگردانند،این قدر این کار ضروری است.
منـابـع
مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 7- صفحه89 -87
ادامه مطلب
فضیلت و آثار نماز جماعت
فضیلت و آثار نماز جماعت
آثار معنوی
بزرگترین اثر معنوی نماز جماعت، همان پاداش الهی است که گفته شده است. شبی امام علی (ع)تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح شد نماز صبح را به تنهایی خواند و استراحت کرد. پیامبر اکرم (ص) که آن حضرت را در جماعت صبح ندید و به خانه او رفت. حضرت فاطمه (س)از شب زنده داری علی (ع) و عذر او از نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر (ص) فرمود: پاداشی که به خاطر شرکت نکردن در نماز جماعت صبح، از دست علی (ع) رفت، بیش از پاداش عبادت تمام شب است.
آثار اجتماعی
نماز جماعت و مقدمه وحدت صفوف و نزدیکی دلها و تقویت کننده روح اخوت و برادری است. نماز جماعت، بهترین، بیشترین و پاکترین اجتماعات دنیاست و نوعیبازدید و آگاهی از مشکلات و نیازهای یکدیگر و زمینه ساز تعاون اجتماعی بینآحاد مسلمین است.
آثار سیاسی
نماز جماعت، نشان دهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوف است. تفرقهها را می زداید و بیم در دل دشمنان می افکند. منافقان را مأیوس می سازد و خار چشم بدخواهان است. نماز جماعت نمایش حضور در صحنه و پیوند امام و امت است. در حدیثى مى خوانیم که پیامبر (ص) تاکید فراوانى در زمینه شرکت در صف اول نماز جماعت فرمود، و گفت: خداوند و فرشتگان درود مى فرستند بر آنهائى که پیشگامند در این صفوف و به دنبال این تاکید مردم براى شرکت در صف اول فشار آوردند، قبیله بنام بنى عذرهبودند که خانه هایشان از مسجد دور بود گفتند ما خانه هایمان را مى فروشیم وخانه هائى نزدیک مسجد پیامبر (ص)، خریدارى مى کنیم تا به صف اول برسیم، آیه «و لقد علمنا المستقدمین منکم و لقد علمنا المستئخرین» (هجر/آیه 24)؛«ما هم پیشینیان شما را دانستیم و هم متاخران را نازل شد و به آنها گوشزد کرد که خدا نیات شما را مى داند حتى اگر در صف آخر قرار گیرید چون تصمیم براین دارید که در صف اول باشید پاداش نیت خود را خواهید داشت».
آثار اخلاقی و تربیتی
در نماز جماعت، افراد در یک صف قرار می گیرند و امتیازات موهوم صنفی و نژادی و زبانی و مالی و... کنار می رود و صفا و صمیمیت و نوعدوستی در دلها زنده می شود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت و احساس دلگرمی و قدرت وامید می کنند. نماز جماعت، عامل نظم و انضباط و صف بندی و وقت شناسی است. روحیه فردگرایی و انزوا و گوشه گیری را از بین می برد و نوعی مبارزه با غرور و خودخواهی را در بر دارد. به خاطر این همه آثار است که به نماز جماعتاین قدر توصیه شده است و حتی نابینایی وقتی از حضور پیامبراکرم (ص)، اجازهخواست که به مسجد نیاید و آن حضرت فرمود: از خانه تا مسجد ریسمانی ببند و به کمک آن، خود را به نماز جماعت برسان از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به کسانی که به نماز جماعت اهمیت نمی دهند و نشان دیگری بر اهمیت و سازندگی آناست. در حدیث است که به چنان کسان همسر ندهید و معرف آنان نشوید.
منـابـع
مرتضی مطهری-آشنایی با قرآن 7- صفحه 887-89
مکارم شیرازی- تفسیر نمونه- ج 11 صفحه 64
ادامه مطلب
نماز آیات، مسافر و جماعت و احکام آنها
نماز آیات
نماز آیات به واسطه چهار چیز واجب می شود:
اول: گرفتن خورشید.
دوم: گرفتن ماه، اگر چه کمی از آن ها گرفته شود و کسی هم از آن نترسد.
سوم: زلزله، اگر چه کسی هم نترسد.
چهارم: رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند این ها، در صورتی که بیشتر مردم بترسند.
دستور نماز آیات
نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت، پنج رکوع دارد و دستور آن این است کهانسان بعد از نیت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخواند و به رکوع رود، تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم، دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول به جا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد. در نمازآیات، ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیش تر از آن را بخواند و به رکوع رود و برخیزد و بدون این که حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم، سوره را تمام نماید و بعد از آن به رکوع رود و دو سجده کند و رکعت دوم را به همین دستور انجام دهد و نماز را تمام نماید.
نماز مسافر
کسی که مسافر است با شش شرط باید نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت بخواند:
1- سفر او کم تر از هشت فرسخ نباشد یا بخواهد چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد.
2- از اول مسافرت، قصد هشت فرسخ را داشته باشد.
3- در بین راه از قصد خود برنگردد.
4- سفرش سفر معصیت نباشد.
5- شغل او مسافرت نباشد، پس کسی که شغل او مسافرت است (مانند راننده)، باید نمازش را تمام بخواند، مگر آن که ده روز در منزل خود بماند که در این صورت، تا سه مرتبه که مسافرت کند باید نمازش را شکسته بخواند.
6- به حدترخص برسد، یعنی از وطنش یا جایی که قصد کرده ده روز در آن جا بماند، به قدری دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن جا را نشنود.
نماز جماعت
مستحب است که مسلمانان، نمازهای یومیه را به حالت اجتماع بخوانند و ثواب نماز جماعت چندین هزار برابر نمازی است که به تنهایی و فرادا خوانده شود.
شرایط نماز جماعت
1- امام جماعت باید مکلف و مومن و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طورصحیح بخواند و اگر ماموم مرد است امام او هم باید مرد باشد.
2- باید بین امام و ماموم، پرده یا چیز دیگری نباشد که مانع از دیدن امام شود ولی اگر ماموم زن باشد، بودن پرده و مانند آن اشکال ندارد.
3- جای امام، بلندتر از جای ماموم نباشد ولی اگر مقدار خیلی کمی (به قدر چهار انگشت یا کم تر)، بلندتر باشد اشکال ندارد.
4- ماموم باید عقب تر از امام یا مساوی او بایستد.
احکام نماز جماعت
1- ماموم باید غیر از حمد و سوره، همه چیز نماز را خودش بخواند ولی اگر رکعت اول یا دوم او، رکعت سوم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره را هم بخواند و اگر به واسطه خواندن سوره، به رکوع امام نمی رسد باید فقط حمد را بخواند و خود را در رکوع به امام برساند و اگر نرسید باید به قصد فردا، نماز را تمام کند.
2- ماموم باید رکوع و سجود و کارهای دیگر نماز را باامام یا کمی بعد از امام به جا آورد ولی تکبیرة الاحرام و سلام نماز را حتما باید بعد از امام بگوید.
3- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد نمازش صحیح است و یک رکعت حساب می شود.
منـابـع
علامه طباطبایی- اصول عقاید و دستورات دینی 4-1 صفحه 76-74
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا