۱. آشنایی افراد با یکدیگر

انسان موجودی اجتماعی است. نماز جماعت، مقدمه وحدت صفوف و نزدیکى دلها و تقویت کننده روح اخوّت است. نوعى حضور و غیاب بی‌تشریفات، و بهترین راه شناسائى افراد است.^۱

۲. ایجاد روحیه تعاون

همانطور که گفته شد مسجد جایی است برای آشنایی افراد با یکدیگر. مؤمنان هنگامی‌که با یکدیگر آشنا شدند، از مشکلات یک دیگر با خبر می‌شوند و در صدد حل آنها بر می‌آیند. این کار معمولاً به صورت جمعی انجام می‌شود؛ یعنی گروهی دست به دست هم می دهند و مشکلات یک نفر را حل می کنند. هم چنین اهل مسجد هنگامی که می‌خواهد کاری در مسجد انجام شود نیز، دست به دست یک دیگر می دهند و آن کار را انجام می‌دهند؛ مانند: غبار روبی مسجد.

همه‌ی این همکاری‌ها و همیاری‌ها با عث ایجاد روحیه‌ای تعاونی می‌شوند که برای یک جامعه بسیار مفید است. پیامبر اسلام(ص) در اهمیت تعاون می‌فرمایند:

من اعان مؤمنا نفس اللّه عزوجل عنه ثلاثا و سبعین کربة واحدة فی الدنیا واثنتین و سبعین کربة عند کربة العظمی، قال حیث یتشاغل الناس بانفسهم.^۲

کسی که با مؤمنان، همکاری و تعاون کند، خداوند متعال هفتاد و سه ناراحتی را از او رفع می کند، که یکی از آن ها در دنیاست و بقیه در اندوه بزرگ (روز قیامت) او است؛ زمانی که همه ی مردم به خودشان مشغول هستند.

۳. وحدت میان اعضای جامعه

(إنَّما الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة)^۳
در نماز جماعت مؤمنین یکدیگر را می‌بینند، مصافحه می‌کنند و از احوال یکدیگر آگاه می‌شوند.
این دیدارها خود به خود باعث ایجاد روحیه اخوت، دوستی و مودت میان مردم می‌شود. نتیجه‌ی اخوت و دوستی وحدت جامعه اسلامی است که یکی از مهم‌ترین ارکان نه تنها برای جامعه اسلامی، بلکه برای تمام جوامع بشری است.
یکی دیگر از اموری که باعث وحدت مسلمانان می شود، ایستادن آن‌ها در صفوف نماز جماعت است. به خصوص اینکه پیامبر(ص) خود به نمازگزاران توصیه می کردند که شانه‌هایشان را به یکدیگر نزدیک کنند. ایشان می‌فرمودند:

استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم^۴
مساوی و منظم باشید، نامنظم و جدا از هم نباشید که قلبهای شما از یکدیگرجدا می شود.

این حدیث نشان می‌دهد که یکی از فلسفه‌های منظم بودن صفوف در نماز جماعت، جلوگیری از تفرقه و پراکتدگی مؤمنین و در واقع یک دل شدن آن‌ها است.
امیر المؤمنین(ع) درباره‌ی تلاش خودشان، برای وحدت امت اسلامی می‌فرمانید:

پس بدان در امّت اسلام، هیچ کس همانند من وجود ندارد که به وحدت امّت محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم و به انس گرفتن آنان به همدیگر، از من دلسوزتر باشد.^۵

همچنین ایشان درباره‌ی علت پیروزی امت‌ها در خطبه «قاصعه» می‌فرمایند:

… از تفرقه و جدایى اجتناب کردند، و بر وحدت و همدلى همّت گماشتند، و یکدیگر را به وحدت واداشته به آن سفارش کردند.^۶

در نتیجه یکی از مهم ترین برکات نماز جماعت وحدت مسلمانان است که از تفرقه و شکست امت‌ها و امت اسلامی جلوگیری می‌کند.

پی‌نوشت‌هاـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. پرتوى از اسرار نماز/محسن قرائتی/ ص: ۲۱۵.
2. الوسایل، ج ۱۶، باب ۲۹، ص ۳۷۲.
3. الحجرات/۱۰.
4. جامع احادیث الشیعه/ ج ۶ / ص ۴۷۰.
5. نهج البلاغه/ترجمه نامه ۷۸.
6. نهج البلاغه/خطبه۱۹۲.