نيّت ، ملاك ارزش
نيّت ، ملاك ارزش
گرچه نيّت ، اولين واجب در متن نماز است ، امّا بنا به اهميّت آن و ملاك ارزش بودنش در هر كارى ، از جمله در عبادات و نماز، فصلى مستقّل و مفصّل به بررسى ابعاد آن اختصاص داديم تا از اين رهگذر، در ارزش بخشيدن بيشتر به اعمال عبادى ، توفيق يابيم .
عنصرى كه به عمل يك انسان بها مى دهد، نيّت و انگيزه و هدف اوست . از همين رو، در آيات قرآن ، كلمه فى سبيل اللّه فراوان به كار رفته (70 بار) و اين هشدارى است كه انسان ها مواظب اعمال و نيّات خود باشند كه در راه خدا باشد، نه براى غير خدا يا انگيزه هاى نفسانى . مانند جاده خطرناكى كه تابلوهاى هشدار دهنده فراوانى در آن نصب مى كنند، بندگى خدا هم راهى است كه لغزشگاه هاى فراوانى دارد و اين همه تأكيد، هشدار براى دورى از انحراف هاست . بخصوص در عبادات ، كه بدون قصد قربت و نيّت خدايى ، كمترين ارزشى ندارد.
نيّت ، ركن عبادت است . اگر عملى بدون نيّت انجام شود، يا نيّت غير خدايى داشته باشد، باطل است .
نيّت ، اصل و اساس عمل است .
مقدّس ترين كارها بخاطر نيّت بد، فاسد مى شود و ساده ترين كارها، با نيّت خوب ، ارزشى بسيار پيدا مى كند. نيّت خدايى ، عامل جذب الطاف الهى است . هر كه در راه خدا تلاش كند، خداوند هم راه هاى خودش را به او مى نماياند:
وَالَّذِينَ جَهَدُواْ فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا[1]
نيّت ، شرط قبولى عمل است .
امام صادق عليه السلام از قول خداى متعال نقل مى كند:
لَمْ اَقْبَلْ اِلاّ ما كانَ خالِصاً لى [2] جز آنچه را خالص براى من باشد، نمى پذيرم .
نيّت ، كار اندك را بزرگ مى كند
امام صادق عليه السلام فرمود: مَنْ اَرادَ الّلهَ بِالْقَليلِ مِنْ عَمَلِه اَظْهَرَهُ اللّهُ اَكْثَرَ مِمّا اَرادَ وَ مَنْ اَرادَ الْنّاسَ بِالْكَثيرِ مِنْ عَمَلِهِ اَبَى اللّهُ اِلاّ اَنْ يُقَلّلَهُ فى عَيْنِ مَنْ سَمِعَهُ[3] هر كس ، كار اندك خود را بخاطر خدا انجام دهد، خداوند آنرا بيش از آنچه خواسته ، در چشم ديگران جلوه مى دهد. و هر كس از كار بسيار خود، هدف غير خدايى (براى مردم ) داشته باشد و بجاى جلب رضاى خدا به فكر جلب توجّه مردم باشد، خداوند كار زياد او را در نظر مردم ، كم جلوه مى دهد.
آرى عزت و ذلت بدست خداست ، و اوست كه دلها را بسوى كسى متحوّل مى سازد، پس بايد براى او كار كرد، تا خودش كارها را درست كند. حضرت ابراهيم ، بخاطر خدا، همسر و فرزند خود را در بيابان هاى داغ مكّه مى گذارد، آنگاه از خداوند مى خواهد كه دل هاى مردم را به سوى آن ها متمايل و شيفته گرداند.[4]
قرآن هم مى گويد:
إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّلِحَتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدّاً[5]
آنان كه ايمان به خدا آورند و كارهاى شايسته انجام دهند، خداوند برايشان محبوبيّت ايجاد مى كند.
و اين يكى از پاداش هاى دنيوى خداوند است . البته محبوبيّت خداداد، غير از شهرت هاى زودگذر و كاذب در ميان مردم است . چه بسا افرادى مشهور، پس از مرگشان فراموش مى شوند، و گمنامانى همچنان در عمق جان مردم جا و مكان دارند...!
پس محبوبيّت را هم بايد از خداوند خواست كه او مقلّب القلوب است و دل هاى مردم در دست اوست . اگر كسى براى خدا كار كند، خداوند هم جبران خلوص او را به بهترين وجه انجام مى دهد.[6]
انسان بايد دربان دل باشد و در حريم و حرم دل ، جز خدا را راه ندهد.
امام صادق عليه السلام فرمود: اَلْقَلبُ حَرَمُ اللّهِ وَ لا تُسكِنُوا حَرَمَ اللهِ غَيْر اللّه [7]
دل ، حرم الهى است ، جز خدا را در آن وارد نسازيد.
ادامه مطلب
«حفاظت از نماز» در كدام سوره آمده است؟
«حفاظت از نماز» در كدام سوره آمده است؟
درباره حفاظت از نمازها، چهار آیه در چهار سوره آمده است كه در یك آیه، خداوند به حفاظت از نماز امر مى فرماید و در سه آیه دیگر آن را صفتى براى مؤمنان و یا نمازگزاران ذكر مى نماید.
پی نوشت:
[1]. بقره،آیه238.
ادامه مطلب
آیا کسی که نماز شب نمی‌خواند، محبّ و دوستدار ائمه اطهار(ع) نیست؟
آیا کسی که نماز شب نمی‌خواند، محبّ و دوستدار ائمه اطهار(ع) نیست؟
این‌گونه روایات که بسیاری از آنها را می‌توان در کتاب‌هایی مانند «صفات الشیعة» شیخ صدوق مشاهده نمود، ناظر به درجات مختلف ایمان دارد، نه آن‌که افرادی که برخی مستحبات را ترک می‌کنند، به هیچ وجه، در شمار دوست‌داران اهل بیت قرار نخواهند گرفت. البته همان‌گونه که برخی آیات قرآن کریم را نمی‌توان به ظاهر آن تفسیر کرد و معنای آن با توجه به قرائن و مقیدات روشن می‌شود، بعضی از سخنان اهل بیت(ع) نیز چنین است که با قرائن پیرامونی، مقصود واقعی امام(ع) روشن می‌شود و این مسئله برای عموم مردم میسّر نیست و از افراد خُبره و آشنای به زبان عربی در فهم روایات باید کمک گرفت. نمونه‌ای از این روایات: «عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَال خَرَجَ عَلِیٌّ(ع) ذَاتَ یَوْمٍ وَ نَحْنُ مُجْتَمِعُونَ فَقَالَ مَنْ أَنْتُمْ وَ مَا اجْتِمَاعُکُمْ فَقُلْنَا قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ مَا لِی لَا أَرَى سِیمَاءَ الشِّیعَةِ عَلَیْکُمْ فَقُلْنَا وَ مَا سِیمَاءُ الشِّیعَةِ فَقَالَ(ع) صُفْرُ الْوُجُوهِ مِنْ صَلَاةِ اللَّیْلِ عُمْشُ الْعُیُونِ مِنْ مَخَافَةِ اللَّهِ ذُبُلُ الشِّفَاهِ مِنَ الصِّیَامِ عَلَیْهِمْ غَبَرَةُ الْخَاشِعِینَ».[1] اصبغ بن نباته گفت: روزى على(ع) از خانه بیرون آمد، در حالى که ما گرد هم بودیم. پس فرمود: «شما کیستید. و براى چه جمع شده‌اید»؟ گفتیم: ای امیر المؤمنین! ما گروهى از شیعیان شما هستیم. فرمود: «پس چرا نشانه شیعه را در شما نمی‌بینم»؟ گفتیم: نشانه شیعه چیست؟ فرمود: «در اثر کم‌‌خوابى براى نماز شب، چهره‌هایشان زرد شده، چشم‌هایشان از ترس خدا کم‌سو و اشک‌‌بار گشته و لب‌هایشان در اثر روزه، خشکیده است، بر آنها گرد و غبار فروتنان نشسته است». ظاهر این روایت بر این مطلب دلالت می‌کند که شیعه بودن را از اصبغ بن نباته و اطرافیان او نفی می‌کند؛ زیرا صفاتی که برای شیعیان ذکر شده در آنان نیست. اما برای ما امری مسلّم است که اصبغ از شیعیان و اصحاب خاص و محبان اهل بیت(ع) است، بنابر این، مقصود حضرت علی(ع) درجات بالای ایمان است که گویا آن حضرت برای تشویق اصحاب خود و وادار نمودن آنان به خواندن نماز شب، چنین می‌فرماید و این‌که از شما که جزو اصحاب من هستید انتظار بیشتری نسبت به اهمیت دادن به انجام مستحبات دارم.
[1]. شیخ صدوق، صفات الشیعة، ص 17، أعلمی، تهران، چاپ اول، 1362ش.
ادامه مطلب
از رحمت خدا دور نشوید
از رحمت خدا دور نشوید
حضرت مهدی(علیه السّلام) به یک از مشتاقان دیدارش که به زیارت آن حضرت موفق شده بود دوباره فرمود: از رحمت خدا دور است کسی که نماز صبح را چندان تاخیر بیندازد تا ستاره ها ناپدید شوند و نماز مغرب را به حدی تاخیر بیندازد تا ستاره ها ظاهر شوند.
(حق الیقین/ص۳۰۲)
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا