معرفت الله، انگیزه حقیقی نماز
معرفت الله، انگیزه حقیقی نماز
ارتباط، سرّی بین عاشق و معشوق حقیقی است؛ یعنی بین بنده و پروردگارش، که خمیرۀ بنده را با عشق حق سرشتند؛ به دلالت آیه کریمۀ «فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا»(1)؛یعنی توحید، فطرت خدایی است که انسان را بر آن سرشتهاند که روحش از روح منفوخِ حق است و صعودش از راه علم و عمل به اصل خویش: «إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ» (2)؛ یعنی روح انسان با دو بال به سوی پروردگار خود در پرواز است: یکی علم که تقویت روح است؛ دوم عمل صالح که بالابرندۀ اوست. (3)
بنابراین رسیدن به گنج مخفی الهی که همان «معرفة الله» و «حبّ الله» است طبق حدیث قدسی «کُنتُ کَنزاً مَخفِیّاً فَأحببتُ أن أعرف، فَخَلَقتُ الخَلقَ لِکَی أُعرَف» (4)؛ خداوند میفرماید: من گنجی پنهان بودم، پژوهنده و شناسایی نبود و دوست داشتم خلقی شناسا بیافرینم، با استعداد علم و عمل، تا به خلقعت معرفت اللّهی مزیّن شود.
و با این اوصاف حضرت حق جلت عظمته گنجی مخفی بوده و کشف کنندگان این گنج، عارفان بالله و عاشقان والهاند. بنابراین پوشیدن خلعت «معرفت الله» و محبوب الهی شدن انگیزه نماز است که انسان از طریق ستایش و حمد بی کران الهی بدان دست مییابد و جلوۀ الهی را در وجود خویش روافزون میسازد.
پی نوشت ها:
1. سوره روم، آیه 30.
2. سوره فاطر، آیه 10.
3. معراج عشق، ص 15.
4. قاضی سعید، شرح توحید صدوق، ج1، ص 40(حدیث قدسی).
ادامه مطلب
اسرار عبادات
اسرار عبادات
رفتارهاى اختیارى انسان؛ اعم از دینى، عقلى، غریزى وحتى احساسى و عاطفى، بدون استثنا تابع حکمتى در انتخاب ومصلحتى در اقدام و عواقب و آثارى در مرحلهء تحقق و فعلیت است و فرایند این همه ر، رفتار عقلایى و حکیمانه مى گویند.دراین میان، مناسک عبادى و شعائر اسلامى که از محضرقدس حکیم على الاطلاق براى تعالى و رشد انسان تا وصول به مقام عالمیت همهء اسماء ارائه شده، منبع و معدن تمامى اسراروحکمت هایى است که ممکن است در یک عمل اختیارى گرچه جلوه هایى از مصالح و حکمت هاى نهفته در مناسک عبادى، توسط پیامبرانشریعت، امینان وحى الهى و مفسران حقایق نامتناهى طرح شده است، اما عارفان اسرارحق توانسته اند تنها به فروغهایى از اسرار عبادت هاى پر رمز و راز دین مقدس اسلام راه یابند. فقیه محقّق و عارف واصل، حضرت امام خمینى (قدس سره) به جلوه اى از این فروغ دست یافته و مى گوید:
«یکى از اسرار بزرگ عبادات و ریاضات شرعیه آن است که بدن و قواى طبیعیه وجنبهء ملک، تابع و منقاد روح گردد و ارادهء نفس در آنها کار کن شود و ملکوت نفس بر ملک غالب شود و به طورى روح داراى سلطنت و قدرت و نفوذ امر شودکه به مجرد اراده، بدن را به هر کار بخواهد وادار کند و از هر کار بخواهدبازدارد.»[1]
پی نوشت:
[1] امام خمینى(قدس سره)، چهل حدیث، ص125، مؤسسه نشر آثار امام.
ادامه مطلب
اولين اقدام پيامبر بعد از هجرت تأسيس مسجد
اولين اقدام پيامبر بعد از هجرت تأسيس مسجد
چهره هاي بازوخندان جوانان انصار واستقبال عظيمي كه اكثريت« اوسيان» و«خزرجيان» از مقدم پيامبر به عمل آوردند پيامبر – صلي الله عليه و آله – را بر آن داشت كه پيش از هر كاري براي مسلمانان يك مركز عمومي به نام مسجد بسازد كه كارهاي آموزشي وپرورشي وسياسي وقضايي در آنجا انجام بگيرد ، از آنجا كه يكتا پرستي وتوحيد در سر لوحه برنامه پيامبر اسلام – صلي الله عليه و آله – قرار داشت لازم ديد پيش از هر كاري دست به ساختن معبدي بزند تا مسلمانان در آنجا درمواقع نماز به ذكر خدا و ياد حق بپردازند(1)ايشان زميني را كه شترش در آنجا زانوخم كرده بود ومتعلق به دو يتيم به نام سهل وسهيل بود به بهاري ده دينار براي ساختن مسجد خريداري نمودو همه مسلمانان در فراهم كردن وسايل ساختماني آن شركت جستند حتي خودپيامبر – صلي الله عليه و آله – مانند ديگر مسلمانان از اطراف سنگ مي آورد .در مبحث گذشته از اهميت مسجد به عنوان مركز جنبشهاي اسلامي كه در سرلوحه آن نماز است سخن به ميان آمد ،پيامبر عظيم الشأن اسلام – صلي الله عليه و آله – نيز با ديد ماورايي خود لزوم ساختن مسجد واهميت به مكان برپايي نماز را در اقدامات اوليه خود پس از هجرت وتشكيل حكومت قرار دادند.
پی نوشت ها:
1.. همو ،تاريخ اسلام زندگي پيامبر خاتم ، ص 133 ، خرم ، 1379.
ادامه مطلب
روش کمک گرفتن از نماز
روش کمک گرفتن از نماز
انسان در زندگی مادی بدون تردید در تنگنا قرار میگیرد، امكانات و توان انسان محدود است و با مشكلات بسیار، بدون پشتوانه نمیتوان زندگی كرد. آنان كه مادی میاندیشند، فقط به پشتوانههای مادی فكر میكنند، ولی آنان كه الهی فكر میكنند پیوسته با پشتوانههای معنوی خود را از بن بست میرهانند. از این دست پشتوانهها، نماز است. نماز، جلوه برجسته یاد خداست و «دل آرام گیرد ز یاد خدای «أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»1
«وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ 2؛ از صبر و نماز یاری جویید (و با استقامت و كنترل هوسهای درونی و توجه به پروردگار نیرو بگیرید) و این كار جز برای خاشعان سنگین است.» بر این اساس است كه در روایات فراوانی آمده است كه وقتی پیامبر اکرم یا امام علی(علیهماالسلام) با مشكلی رو به رو میشدند به نماز روی میآوردند.(3) امام صادق(علیهالسلام) فرمود: مستند این كار همین آیه شریفه است.(4)
از حضرت امام صادق(علیهالسلام) نقل شده است كه فرمود: چه مانعی دارد وقتی كه با غمی از غمهای دنیا رو به رو میشوید؛ وضو گرفته به مسجد بروید، دو ركعت نماز بخوانید و در نماز دعا كنید، زیرا خداوند دستور داده: «وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ .»(5)
و بیتردید استوارترین پشتوانه در زندگی همین است و بس، دیگر پشتوانهها سست است و غیر قابل اعتماد:
«مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاء كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتًا وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنكَبُوتِ لَوْ كَانُوا یَعْلَمُونَ 6؛ كسانی كه غیر از خدا را اولیا خود برگزیدند، همچون عنكبوتاند كه خانهای برای خود انتخاب كرده و سستترین خانهها خانه عنكبوت است؛ اگر میدانستند!»
«هر حیوان و حشرهای برای خود خانه و لانهای دارد اما هیچ یك از این خانهها به سستی خانه عنكبوت نیست. اصولاً خانه باید دیوار، سقف، و دری داشته باشد و صاحب آن را از حوادث حفظ كند، طعمه و غذا و نیازهای او را در خود نگه دارد، بعضی خانهها سقف ندارند، اما لااقل دیواری دارند یا اگر دیوار ندارند سقف دارند، اما لانه عنكبوت كه از تعدادی تارهای بسیار نازك ساخته شده نه دیواری دارد، نه سقفی، نه حیاطی و نه دری. اینها همه از یك سو .
از سوی دیگر مصالح آن به قدری سست و بیدوام است كه در برابر هیچ حادثهای مقاومت نمیكند، اگر نسیم ملایمی بوزد تار و پودش را در هم میریزد. اگر چند قطره باران بر آن ببارد آن را متلاشی میكند. كمترین شعله آتش به آن برسد، نابودش میسازد، حتی اگر گرد و غبار بر آن بنشیند، پاره پاره میشود و از سقف خانه آویزان میگردد. معبودهای دروغین این گروه نه سودی دارد و نه زیانی نه مشكلی را حل میكند و نه در روز بیچارگی پناهگاه كسی هستند.» 7 آری فقط او پناهگاه است و بس!
پی نوشت ها:
1- رعد (13)، آیه28.
2- بقره(2)، آیه45
3- مجمع البیان، ج1 ـ 2، ص217.
4- فروع كافی، ج3، ص480.
5- تفسیر مجمع البیان، ج1 ـ 2، ص217.
6- عنكبوت(29)، آیه 41.
7- تفسیر نمونه، ج16، ص277 و 288.
ادامه مطلب