الا تسمعون الي جواب اهل النار حين سئلوا: و ما سلککم في سقر؟قالوا: لم نک من المصلين(1)

آيا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرا نمي دهيد که وقتي از آنها سؤال مي شود چه چيز شما را گرفتار دوزخ ساخت؟ گويند: ما از نمازگزاران نبوديم. نماز، ياد خدا و بالاترين ذکراوست. نشانه ي ايمان، سيماي مکتب و ستون دين است. از اين رو ترک نماز از روي عمد از گناهان کبيره شمرده شده است و در بعضي روايات از تارک نماز به عنوان «کافر» تعبيرشده و مراد کسي است که از روي انکار نماز نخواند.

توجه به اين نکته لازم است که منشأ اين تنبلي ها و سهل انگاري ها، آلودگي انسان به گناهان و معاصي است وگرنه قلبي که معتقد به حضرت حق بوده و آلوده ي به معصيت نباشد، هرگز نماز را ترک نمي کند، زيرا مي داند که ترک نماز يعني قطع رابطه با خدا.

بعضي از تارکين نماز در پاسخ به اين سؤال که چرا نماز نمي خوانيد؟ مي گويند: «خدا ارحم الراحمين است و مي بخشد؟!»، پر واضح است که اين قبيل جوابها، يک مغالطه ي شيطاني بيش نيست. بلکه ايشان خود را بي نياز از بندگي آن غني بالذات مي دانند، ايشان متکبرانند و غافلان و نماز براي متکبران دشوار است «و از خدا به وسيله صبر و نماز ياري جوييد که نماز امري بسيار بزرگ و دشوار است مگر براي خاشعين»(2).

ترک نماز در عرض مشرک بوده و با او برابر است: «نماز بپاداريد و از شرک آورندگان نباشيد»(3).

و رسول خدا(ص) مي فرمايد: «کسي که نمازش را (عمداً) ترک کرده و اميد به ثواب آن نداشته باشد و از عقاب آن نيز نترسد، من هم باکي ندارم از اين که بگويم او يهودي يا نصراني و يا مجوسي از دنيا مي رود»(4).

تارک نماز اگر مي خواهد وضع وخيم و تهي دستي خود را در روز رستاخيز مجسم کند، به اين آيه توجه کند که وقتي دوزخيان مورد پرسش قرار مي گيرند که: «چه چيز شما را در دوزخ انداخت؟ گويند: از نماز گزاران نبوديم و اطعام مسکين نکرديم و با اهل باطل نشستيم و روز قيامت را تکذيب کرديم»(5).

و اما تارکين نماز را مي توان به چهار دسته تقسيم کرد:

1. ترک نماز از روي انکار: يعني نماز را که يکي از ضروريات دين است، واجب ندانسته و خود را موظف و مکلف به انجام آن نمي داند، چنين شخصي کافر است.

2. ترک نماز از روي سهل انگاري و بي اعتنايي: اين قبيل افراد با ترک نماز، مرتکب گناه کبيره شده و فاسق مي گردند.

3. ترک نماز در بعضي اوقات: اين اشخاص در اثر ضعف ايمان و بي توجهي به آخرت، گاهي نماز خوانده و گاهي ترک مي کنند و يا اين که نماز را در وقتش بجا نمي آورند، اينان هرچند مانند دو قسم ديگر نيستند، لکن از روايات اين گونه استفاده مي شود که از ضايع کنندگان نمازند. چنانکه اميرالمؤمنين علي(ع) مي فرمايد: «هيچ عملي به پيشگاه خداوند محبوب تر از نماز نيست، پس چيزي از امور دنيا، شما را از خواندن نماز اول وقت باز ندارد، زيرا خداوند تعالي مذمّت نموده قومي را و فرموده: واي بر آن نمازگزاراني که از نمازشان غفلت کنند و در انجام آن در اول وقت مسامحه ورزند و عمداً تأخير اندازند»(6).

4. ترک واجبي از واجبات نماز: يعني نماز مي خواند، اما نه آن نمازي که از او خواسته اند، بلکه نمازي که در لباس يا مکان غصبي خوانده شده و يا قرائت و اذکار واجبي را غلط مي خواند. از ظاهر روايات چنين احتمال مي رود که اين قبيل افراد نيز از ضايع کنندگان نماز به شمار مي روند. رسول خدا(ص) فرمود: «دزدترين دزدها کسي است که از نمازش بدزدد، گفته شد: يا رسول الله، چگونه از نمازش مي دزدد؟ فرمود: رکوع و سجود آن را تمام انجام نمي دهد»(7).

طبق آنچه گفته شد، نماز نشانه ي مليّت اسلام است، اگر کسي عمداً آن را ترک کند از دايره ي اسلام خارج شده و قطعاً به آتش دوزخ الهي گرفتار خواهد آمد.

منبع:نشريه قدر

پى‏ نوشتها :

1. نهج البلاغه، خطبه ي190 .

2. سوره ي بقره، آيه ي45 .

3. سوره ي زمر، آيه ي30 .

4. ميزان الحکمه، جلد5، صفحه ي430 .

5. سوره ي مدثر، آيه ي40-46 .

6. وسائل الشيعه، جلد3، صفحه ي82 .

7. مستدرک الوسائل، جلد1، صفحه ي172