تفهّم در نماز از نظرمرحوم ملكی تبريزی

نمازگزار بايد با اسرارنماز آشنا باشد يعنی سرّ تكبير وتسبيح وقرائت و ركوع وسجود وتشهد وسلام را بداند تا هر جزئی از اجزاء را كه به جا می آورد علاوه بر حضورقلب و توجه باطنی به معبود،راز آن جزء را بفهمد تا حقيقت آن جزء در وجود او متجلّی وآشكار شود واين اسرار در كلام معصومين ونيز علمای اخلاق به زيبايی تبيين وتفسير شده است

.واين نكته گفتنی است كه بعضی از اجزاء نماز ويژگی خاصی دارد كه فهم آن جزء اهميّت  بيشتری دارد."آنچه درباره ی تفهّم بدان اشاره نموديم برای مطلق اجزاء نماز است اما خصوص قرائت در نماز، تفهّم و دريافتن معانی آنچه انسان بر زبان می آورد منشأ امور بزرگی است كه زبان را يارای بيان آن نيست وعلوم واسرارعظيمی‌ در آن نهفته است كه تنها در دل ها متجلی می شود وظاهرمی گردد...وگاه می شود كه در حين قرائت، مطلبی برايش معلوم می گردد و پرده از حقيقتی برگرفته می شود كه او را به سعادتی بزرگ رهنمون می گردد وگفته شده اينكه خداوند نماز را بازدارنده ازفحشاء ومنكرات می داند.¹از همين وجه است، زيراكه نمازگزاز درحين قرائت حقيقتی را درمی يابد كه پيش از آن به خاطرش نگذشته بود وهمين حقيقتی كه برای او درنماز مكشوف می گردد سبب بازداشتن او ازفحشا و منكرات می شود."2