چرا بعد از جنابت، غسل واجب می‏گردد؟ ارتباط آن با نماز چیست؟

در ابتدا باید دانست علت حقیقی بسیاری از واجب‌ها و حرام‌ها بر ما پوشیده است و خداوند عمداً آن را بیان ننموده است تا مطیع از عاصی شناخته شود؛ چرا که اگر علت واقعی بسیاری از احکام گفته می‏شد،‏ انگیزه برخی مردم عمل به دستور خداوند نمی شد، بلکه بهره‏مندی از منافع یا دفع ضررهای مادی و معنوی بود و این برای خداوند مهم است که شخص آنقدر در خداشناسی رشد کرده باشد که بدون چون و چرا دستور او را بپذیرد؛ همان‏گونه که پزشک از بیمار خود چنین می‌خواهد. در مورد وجوب غسل جنابت نیز حقیقت مطلب همین است؛

غسل جنابت برای انجام عباداتی همچون نماز و طواف و خواندن سوره‏های دارای سجده واجب است و به‏خودی خود واجب نمی‏باشد تا بگوییم خداوند فقط برای درک این آثار بهداشتی آن را واجب نموده است.

برخی از این آثار بهداشتی که از شستشوی بدن حاصل می‏شود، با شستشوی ساده بدن (بدون نیت و شرایط دیگر غسل همانند رعایت ترتیب و…) نیز حاصل می‏شود. پس معلوم می‏شود که این آثار هدف اصلی اسلام نبوده است؛ بلکه هدف تحصیل طهارت باطنی قبل از نماز و… می‏باشد که با شرایط خاص به‏دست می‏آید.

انسان هنگام نماز قرار است به دیدار خالق پاکی ها برود و از او طهارتِ روح را طلب کند، حال چگونه می‏تواند با جسمی آلوده به زیارت دوست برود و از او درخواست طهارت و رشد روح خود را بنماید.

البته در بعضی روایات به گوشه‏ای از اسرار آن اشاره گردیده است.

امام رضا (ع) فرموده اند: « جنابت از تمام بدن بيرون مى‏آيد و لذا بايد تمام بدن را شست»

همچنین فرمودند: "هنگام غسل با انگشتانت موهای سرت را باز کن تا آب به ریشه مو برسد؛ زیرا از پیامبر روایت شده است که در زیر هر مویی جنابتی وجود دارد". (یعنی با جنابت تمام بدن، دچار آلودگی باطنی می‏گردد؛ لذا دستور به غسل (شستن) تمام بدن داده شده است. )

همچنین امام رضا(ع) فرمودند: "علت غسل جنابت، پاكيزگى است تا انسان را از آزردگى‌ای‌ که از آن كار ديده است، تطهير کند و همۀ تن او پاك گردد؛ زيرا جنابت، از همۀ بدن شخص برخاسته و از همين‏رو، تطهير همۀ بدن بر او واجب شده است؛ ولی در مورد ادرار و مدفوع این‌گونه نیست؛ زیرا آنها بیش از جنابت اتفاق می‏افتد و بيرون آمدن آنها بدون شهوت است و خداوند، دربارۀ آنها وضو را کافی دانسته است، در حالى كه جنابت بیشتر از لذت‏جويى و لذت‏يابى و واداشتن خود به اين كار برای انسان رخ می‌دهد".

امام صادق (ع) نیز در پاسخ زنديقى كه پرسيد: علت غسل جنابت چيست؟ فرمودند: "همانا آميزش كننده، كارى حلال انجام داده است و كار حلال هم مايۀ آلودگى نيست. جنابت، همانند حيض است؛ چرا كه نطفه، خونى است استحكام نايافته و آميزش هم امكان‌پذير نيست، مگر به حركتى سخت و شهوتى چيره. پس چون به پايان رساند، بدن، نفس مى‏كشد و مرد از نفس آن، در خود بويى بد احساس مى‏كند. غسل براى همين واجب شده است و البته غسل جنابت، افزون بر اين، امانتى است كه خداوند به بندگان خويش سپرده است تا از اين رهگذر، آنان را بيازمايد".

البته این مسئله که جنابت همۀ بدن را تحت تأثیر قرار می‏دهد در آزمایشات علمی نیز به اثبات رسیده است