آیا صلوات ما موجب بالا رفتن مقام پیامبر اسلام(ص) است؟
صلوات ما بر پیامبر اکرم(ص) دارای جنبه‌های مختلفی است که به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم:
1. روایات متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد ائمه معصومین(ع) و حتی پیامبر اسلام، از بُعد علمی، به طور مستمر در حال تکامل هستند. طبق این روایات؛ در هر شب جمعه، علم زیادی به دریای علم ایشان اضافه می‌شود. این علم ابتدا به پیامبر(ص) و سپس به امیرالمؤمنین علی(ع) و به ترتیب، به سائر ائمه اعطاء می‌شود.[3] این ازدیاد در علم، خود نوعی تکامل و بالا رفتن مقام و درجه برای این ذوات مقدس محسوب می‌شود؛ از این‌رو اشکالی وجود نخواهد داشت، اگر بگوییم که این صلوات‌ها و رحمت‌ها، موجب تکامل و بالا رفتن مقام این بزرگواران خواهد شد. لذا امیرالمؤمنین(ع) در خطبه نماز جمعه به اثر صلوات اشاره کرده و می‌فرماید: «خدایا! بر محمد، فرستاده و پیامبرت صلواتی روینده و بالنده بفرست که توسط آن، مقام او را بالا بری».[4]
2. صلوات و درود بر پیامبر در حقیقت، تقدیر و تشکر از زحمات و تلاش‌های پیامبر(ص) و اهل بیت او است که سال‌ها با راستی و درستی در بین جامعه زیسته و همه سختی‌ها و ناملایمات را در راه هدایت بشر تحمل کرده و اسوه و نمونه انسان کامل شدند. بر این اساس آنان قطعاً مستحق تقدیر و تشکر می‌باشند که کمترین درجه این تشکر ذکر صلوات بر آن‌حضرت می‌باشد. حتی اگر ایشان به این صلوات نیازی نداشته باشند ما به عنوان کسی که از زحمات آنان بهره‌مند هستیم وظیفه داریم که قدرشناس باشیم.
3. علامه طباطبایی(ره) درباره فایده صلوات بر پیامبر(ص) گفته‌اند: صلواتی که ما می‌فرستیم اولاً از خودمان چیزی اهدا نمی‌کنیم بلکه به خدا عرض می‌کنیم و از او می‌خواهیم که بر پیامبر و خاندانش رحمت ویژه بفرستد و ثانیاً گرچه این خاندان نسبت به ما محتاج نیستند ولی به ذات اقدس اله نیازمندند و باید دائماً فیض الهی بر آنها نازل شود. ما با این صلوات در واقع خود را به این خاندان نزدیک کرده‌ایم. بعد در ضمن مثالی فرموده‌اند: اگر باغبانی در باغی که همه گل‌ها و میوه‌هایش مِلک صاحب باغ است کار کند و از صاحب باغ حقوق بگیرد و روز عید، یک دسته گل از باغ تهیه کند و به حضور صاحب باغ ببرد آیا عمل او موجب تقرب به صاحب باغ هست یا نه؟ مسلّماً هست. این عمل نشانه ادب باغبان است. صلوات هم ادب ما را ثابت می‌کند واِلاّ ما که از خودمان چیزی نداریم. بلکه از ذات اقدس اله مسئلت می‌کنیم که بر مراتب و درجات این بزرگواران بیفزاید. و همین عرض ادب برای ما باعث تقرّب است.[5]
4. برخی با استدلال به این‌که پیامبر خدا(ص) و خاندان پاک او، به بالاترین درجه کمال رسیده؛ به گونه‌ای که همه استعدادهای او به فعلیت رسیده است و دیگر راهی برای طی شدن باقی نمانده، معتقدند که صلوات، چندان فایده‌ای برای این وجود نورانی ندارد، بلکه این ما هستیم که محتاج به آن و آثار و برکات صلوات هستیم و فقط ما از آن بهره‌مند خواهیم بود.[6]
اما با این وجود شاید بتوان گفت؛ اگرچه پیامبر(ص) در مقام ثبوت به بالاترین درجه رسیده است، اما صلوات ما منجر می‌شود که گستره مقام اثبات ایشان وسیع‌تر شود که این خود نوعی ارتقای درجه است.
به عنوان نمونه، مقام والای شفاعت به پیامبر(ص) هدیه شده است، اما شاید با صلوات مؤمنان، حضرتشان افراد بیشتری را تحت شمول شفاعتشان قرار دهد.
ادامه مطلب
آیا فرستادن صلوات بر پیامبر (ص) و اهل بیت در رکوع و سجده فضیلت دارد؟
در اهمیت صلوات بر پیامبر (ص) همین بس که خداوند متعال در قرآن می فرماید: خدا و فرشتگانش بر این پیغمبر صلوات و درود مىفرستند شما هم ای اهل ایمان، بر او صلوات و درود بفرستید و با تعظیم و اجلال بر او سلام گویید و تسلیم فرمان او شوید[1]. از این آیه شریفه عظمت و اهمیت ذکر صلوات به خوبی فهمیده می شود.
هم چنین در روایات زیادی فضیلت این ذکر و کیفیت آن بیان شده است. پیامبر(ص) فرمودند: "صلوات فرستادن شما بر من باعث روا شدن حاجت های شما است و خدا را از شما راضی می گرداند و اعمال شما را پاکیزه می کند.[2] و در روایت دیگری حضرت فرمودند: "در شب معراج فرشته ای را دیدم که می گفت من حساب تعداد قطرات باران را می دانم ولی ثواب صلوات را نمی توانم حساب کنم.[3] امام حسن (ع) می فرماید: "قلب زنگار می گیرد و با صلوات این زنگار کنار می رود و دل صیقلی می شود.[4] در روایتی امام عسکری (ع) صلوات را از شریف ترین اعمال مؤمن به حساب آورده است.[5] علاوه بر احادیثى که از طرق اهل بیت در این زمینه رسیده در کتب اهل سنت نیز روایاتى که دال بر وجوب است کم نیست. از جمله در روایت معروفى، عایشه مىگوید:" نماز بدون طهارت و درود بر من قبول نخواهد شد".
اما در باره صلوات در نماز باید گفت در روایاتی صلوات را جزئی از نماز و باعث کامل شدن نماز به حساب آورده اند. امام صادق (ع) می فرماید:" صلوات باعث کامل شدن نماز می شود."[6]
در جای دیگر امام باقر (ع) در باره صلوات در رکوع و سجده فرمودند: " هر کس در رکوع و سجود و قیام نمازش صلوات بر محمد (ص) و آل او بفرستد خداوند ثواب آن را مانند ثواب رکوع و سجود و قیام (در نامه اعمال او) مىنویسد.[7] و هم چنین صلوات در نماز را باعث سنگینی اعمال حسنه شمرده اند."[8] و در روایت دیگری امام صادق (ع) فرمودند: "اگر کسی در نمازش صلوات بر محمد آل او نفرستد این نماز او را به بهشت نمی برد.[9] "
البته منظور از صلوات، صلوات کامل است که کیفیت آن در روایات وارد شده که: "صلوات کامل آن صلواتی است که با آل همراه باشد." (اللهم صل علی محمد و آل محمد).[10]
فقهای شیعه هم درباره صلوات فرموده اند: "صلوات بر پیغمبر و آل او در تشهد اول و دوم نماز واجب است، و در غیر آن مستحبّ است."
از فقهاى اهل سنت" شافعى" آن را در تشهد دوم واجب مىداند، لذا در نماز مخصوصا در رکوع و سجده و در غیر نماز در سایر حالات از مستحبات موکد است.[11]
بنا براین آثار و برکات بیشمار صلوات، شامل صلوات در هنگام رکوع و سجده نیز می شود.
[2] خمسه ای قزوینی، علی، صلوات کلید حل مشکلات، ص 25، چاپ 92، نشر جمال، به نقل از جمال الاسبوع، ص 241.
[3] نوری، مستدرک الوسائل، ج 5، ص 355، به نقل از صلوات کلید حل مشکلات، ص 24.
[4] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 4، ص 1216.
[5] مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج 91، ص 62.
[6] صدوق، من لا یحضره الفقیه ج 2، ص 183.
[7] کلینی، اصول کافی، ج 3، ص 324: (قَالَ الْبَاقِرُ(ع):مَنْ قَالَ فِی رُکوعِهِ وَ سُجُودِهِ وَ قِیامِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِمِثْلِ الرُّکوعِ وَ السُّجُودِ وَ القیام).
[8] اصول کافی، ج 2، ص 494، چاپ دار الکتب الاسلامیه، سال 1365، تهران، باب صلوات بر پیامبر (ص).
[9] اصول کافی، ج 2، ص 495.
[10] وسائل الشیعه، ج 7 ، ص 203.
[11] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 17، ص 421، ( رساله عملیه ایشان مساله 100 از بحث تعقیبات نماز).
ادامه مطلب
مستحبات سجده کدام است؟
1. براى رفتن به سجده و بعد هر سجده، در حال آرامى بدن «اللّٰه أکبر» بگوید.
2. مرد هنگام سجده رفتن، اول دست ها و زن، اول زانوها را به زمین بگذارد.
3. بینى را به مهر یا چیزى که سجده بر آن صحیح است بگذارد.
4. در حال سجده، انگشتانِ دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد، به طورى که سر آنها رو به قبله باشد.
5. در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و صلوات بفرستد. از جمله دعاهاى مناسب در سجده این است: « یٰا خَیْرَ الْمَسْؤولیٖنَ وَیٰا خَیْرَ الْمُعْطیٖنَ ارْزُقْنىٖ وَارْزُقْ عیٰالىٖ مِنْ فَضْلِکَ فَانَّکَ ذُوالْفَضْلِ العَظیٖمِ ».
6. بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روى پاى راست را بر کف پاى چپ بگذارد.
7. بعد از سجدۀ اول و آرامش بدن، «اسْتَغْفِرُ اللّٰهَ رَبِّی وَ اتُوبُ الَیْهِ» بگوید.
8. سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روى رانها بگذارد.
9. در موقع بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد.
10. مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضاى بدن را به یکدیگر بچسبانند.[1]
اما بعضى از امور که در سجده مکروه است، عبارت است از:
1. خواندن قرآن در سجده.
2. فوت کردن جاى سجده، براى برطرف کردن گرد و غبار آن و اگر در اثر فوت کردن آنجا، دو حرف از دهان بیرون آید، نماز باطل است.[2]
ادامه مطلب
انیمیشن نماز مغرب جهت یاد گیری
انیمیشن نماز مغرب جهت یاد گیری
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا