نماز واقعی چه نمازیست؟

 شخصی از امام رضا(ع)پرسید: نماز واقعی چه نمازیست؟
حضرت در پاسخ فرمودند: «حُضُورُالقَلْبِ وَ فِراغُ الْجَوارِح»؛ نه اینکه موقع نماز با ریش هم بازی کنم، تمام اعضا و جوارحم باید خاشع باشند. وقتی رو به قبله ایستادی، دستت را روی زانو بگذار، طوری که پشت دست رو به قبله باشد؛ مثل عبد ذلیل.
در همین باره آیت الله مجتهدی(ره)می گوید:قدیم وقتی بنده ها مقابل مولایشان می ایستادند اینطور بودند. جوارح هم نباید مشغول بازی باشند. هم قلب انسان باید حضور داشته باشد خاشع باشد، هیچ کجا نباشد و هم اعضا و جوارحش باید مشغول بازی نباشند.
سپس مرحوم مجتهدی در ادامه در نکوهش برخی رفتارها در نماز می گوید:سر نماز مرتب با انگشتش بازی می کند، با ریشش بازی می کند، انگشت توی بینی اش می کند، گوشش را می خاراند، مرتب با اعضا و جوارحش بازی می کند، بابا داری نماز می خوانی. این چه نمازی است؟
ایشان ادامه می دهد:پنجاه شصت سال پیش توی مسجد امام صدای طیاره آمد، طیاره در حال گذشتن بود، شخصی هم درحال نماز داشت به آسمان نگاه می‌کرد، این چه نمازیست؟، این است که می گویم از نماز توبه کنید، استغفار کنید.
حضرت رضا (ع) در ادامه فرمودند: «وَ ذُلُّ الْمَقامِ بَیْنَ یَدَیِ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی»ٰ؛ مرحوم مجتهدی تهرانی در تفسیر این بخش از حدیث می گوید:هرچند خودت دارای مقام و منزلت هستی، آیت الله هستی، رئیس‌جمهور هستی، ولو خیلی مهم هستی، رئیس هستی، اما باید خودت را در پیشگاه الهی ذلیل کنی، هر چقدر دارای مقام و منزلت هستی، اما باید در مقابل خداوند که ایستادی ذلیل باشی.
«وَ یَجْعَلُ الْجَنَّةَ عَنْ یَمینِهِ وَالنّارَ یَراهٰا عَنْ یَسارِهِ» : نمازگزار وقتی که نماز می خواند باید مجسم کند که بهشت این طرف و جهنم آن طرفش است. بهشت را در طرف راست خود و جهنم را در طرف چپ خودش در نظر بگیرد . این نماز، نماز است.
آیت‌الله بروجردی رحمت الله علیه وقتی توی اتاق تنها نماز می خواندند، حاج احمد، که پیشکار ایشان بود میگفت: «من گاهی صدای استخوان‌های آقا را می شنوم، آقا وقتی نماز می خوانند من صدای استخوان هایشان را می شنوم. یکی از علمای تهران به نام آشیخ محمد نوایی به آیت الله بروجردی رحمت الله علیه اقتدا کردند، ایشان می‌گفتند که من در عمرم چنین نمازی نخوانده بودم. وقتی آقای بروجردی نماز می‌خوانند صدای استخوان هایش هم می‌آمد، ولو مرجع است ، اما در مقابل خدا، ذُلُّ المقام، خوار است.
نمازگزار باید بهشت را در طرف راست خود در جهنم را در طرف چپ خود مجسم کند، «وَ الصِّراطَ بَینَ یَدَیهِ» و پل صراط راه هم در مقابل خود قرار دهد. «وَاللهُ اَمامَهُ» وذات اقدس الهی را هم مقابل خود. اگر یک سرلشکری مقابل سربازی باشد یک سرباز چه طور نیستند، دستانش می لرزد. وقتی رضاشاه وارد عشرت آباد می شد ، دوش فنگ می کردند، یک سرباز آنقدر ترسیده بود که تفنگش شکست.
 منبع:کتاب بدیع الحکمة حکمت 31 از مواعظ آیت الله مجتهدی تهرانی(ره)