فلسفه وضو

عن الصادق - علیه‏السلام -:
اذا اردت الطهارة و الوضوء فتقدم الی الماء تقدمک الی رحمة الله ؛ فان الله تعالی قد جعل الماء مفتاح قربته و مناجاته و دالا الی بساط خدمته. و کما ان رحمته تطهر ذنوب العباد، فکذلک النجاسات الظاهرة یطهرها الماء لا غیر. قال الله تعالی: و هو الذی ارسل الریاح بشرا بین یدی رحمته و انزلنا من السماء ماء طهورا. و قال - عز و جل -: و جعلنا من الماء کل شی‏ء حی فکما احیی به کل شی‏ء من نعیم الدنیا، کذلک بفضله و رحمته جعل حیوة القلوب بالطاعات. و تفکر فی صفاء الماء و رقته و طهوره و برکته و لطیف امتزاجه بکل شی ء و فی کل شی‏ء ؛ و استعمله فی تطهیر الاعضاء التی امرک الله بتطهیرها واأت بادابها فرائضه و سننه؛ فان تحت کل واحدة منها فوائد کثیرة ؛ اذا استعملتها بالحرمة انفرجت لک عین فوائده عن قریب. ثم عاشر خلق الله تعالی کامتزاج الماء بالاشیاء، یوءدی کل شی‏ء حقه و لایتغیر عن معناه، معتبرا لقول رسول الله - صلی‏الله‏علیه‏وآله -: مثل المؤمن الخاص کمثل الماء، و لیکن صفوتک مع الله فی جمیع طاعاتک کصفوة الماء حین انزله من السماء و سماه طهورا ؛ و طهر قلبک بالتقوی و الیقین عند طهارة جوارحک بالماء ؛ ‏
(از کتاب مصباح الشریعه از امام صادق (ع) روایت شده است که) فرمود: چون آهنگ طهارت و وضو کنی، به سوی آب پیش رو؛ همانند اینکه به رحمت خدا نزدیک می‏شوی که همانا خداوند تعالی آب را کلید تقرب به خود و مناجات با خود و راهنمای وصول به آستانش قرار داده است و همچنان که رحمتش گناهان بندگان را می‏سترد، آلودگیهای ظاهری را آب پاک می‏سازد، نه چیز دیگر. خداوند تعالی فرمود: اوست کسی که بادها را پیشاپیش رحمتش بشارت (دهنده) فرستاد و از آسمان، آب پاک کننده فروفرستادیم و فرمود عز و جل: ما هر چیز زنده را از آب آفریدیم ؛ پس همچنان که همه نعمتهای دنیا را به آب زندگی بخشیده، به فضل و رحمت خود حیات دلها را در طاعات قرار داد، و در صفا، زلالی، پاک کنندگی و برکت آب و اینکه چسان دقیق و لطیف با همه چیز و در همه چیز آمیخته می‏شود بیندیش. و آن را در پاک نمودن اعضایی که خدا تو را به تطهیرشان امر فرموده به کار ببر و آداب واجب و مستحب آن را به جای آور که در هر یک از آن آداب، فواید بسیاری است که هرگاه با حفظ حرمت، آنها را به کار بری به زودی چشمه فواید آن برایت می‏جوشد؛ سپس، با خلق خدا آمیزش و معاشرت کن همانند آمیخته شدن آب با همه چیز که حق هر چیز را اداء می‏کند و در عین حال ماهیت آن، تغییر نمی‏یابد، تا از سخن رسول الله (ص) که فرمود: مؤمن خاص، همانند آب است، پندگیری. و باید(خلوص و) صفایت با خدا در همه عبادات و طاعاتت به صفای آب ماند، مانند آن گاه که خداوند آن را از آسمان نازل نمود و پاک کننده‏اش نامید. و هنگام شست و شوی اعضای بدنت با آب، قلب خود را با تقوی و یقین پاکیزه گردان.
(مصباح الشریعة، باب 10. بحارالانوار، ج 77، ص 339)