نماز برترین عمل، بهترین عبادت 

درقرآن کریم ، علاوه بر ایمان که یک فضیلت بزرگ و ارزش والایی در حیات انسانی دانسته شده ، همواره از عمل صالح ، برونیکی وانجام کارهای خیر و شایسته در پرتو ایمان سخن به میان آمده است.

یکی از این اعمال خیر که برترین آنها نیز می باشد نماز است

چنانچهقرآن درمعرفی رسولان وفرستادگان حق تعالی چنین می فرماید: « وَجَعَلْناهُمْ أئِمة ًیَهْدُونَ بِأمرنا وَأوحَینا اِلَیْهِم فِعْلَ الخیراتِ وَاقامَ الصلوة وَایتاءَ الزَّکوةِ وَکانُوا لَنا عابِدین.( 1)»

«وآنانراپیشوای مردم ساختیم تاخلق را به امر ، هدایت کنند وهر کار نیکو را خصوص اقامه نماز واداء زکات را به آنها وحی کردیم وانها هم به عبادت ما پرداختند.»

دراین‌آیه عطف اقامه نماز به جمله « فعل الخیرات» ازباب عطف خاص به عام است که دلیل افضلیت(2)اقامه نماز وپرداخت زکات به عنوان خصوص اعمال خیر می باشدوچنین چیزی رمز عبودیت وبندگی است(3).

وازسوی دیگر هر روز چندین مرتبه طنین شکوهمند اذان واقامه درگوشمان می پیچد که « حیّ علی خیر العمل» واین تنها بدین معنا نیست که بهترین عمل نماز است بلکه مبین آن است نماز زادگاه همه اعمال خوب و پسندیده نیز هست ،وقتی دل ازاغیار شسته و به یار سپرده شود جز مهبط ومنزل خوبیها نخواهد شد(4)

ازامام صادق- علیه السلام - :« لَمَّا سُئِلَ عَنْ اَفضَلَ الأَعْمالِ بعد الْمَعْرِفَةِ: قال مامِن شَیءٍ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ تَعْدِل هذِهِ الصَّلاةِ(5)» در پاسخ به سوال از بهترین اعمال بعد از معرفت خدا امام صادق-علیه السلام - فرموند: «بعد از معرفت خدا هیچ چیز با این نماز برابری نمیکند(6) ».

ازابوذر ( رحمة الله علیه ) روایت شده است که گفت: بر فرستاده صلی الله علیهو آله خدا وارد شدم‌ ، دراین هنگام او در مسجد تنها نشسته بود به من فرمود: ای اباذر ! برای مسجد سلام و درود است.

گفتم: سلام و درود بر مسجد چیست ؟

فرمود:دو رکعت نماز که آن را به جای آوری ، گفتم: ای فرستاده خدا ، مرا به خواندن نماز سفارش کردی ، اکنون بیان فرماکه نماز چیست ؟ [ چه رتبه دارد ].

فرمود: خیرُ موضوعٍ ، فَمَن شاءَ أقَلَّ وَمَن شاءَ أکثَر. بهترین چیزی که مقرر شده است و نیکوترین کار از کارهای پرستشی است. هرکه
می خواهد آن راکمتر بخواند [ یعنی به واجبات عمل کند] وهرکه میل دارد زیادبخواند [ به نوافل نیز عمل کند.] (7)با توجه به آنکه ابوذر ( علیه الرحمة )با نماز آشنا بوده وبا عنایت به پاسخ پیامبرصلی الله علیه و آله روشن می شودکه پرسش ابوذر درباره حقیقت رتبه نماز، درمیان عبادتها بوده نه سؤال از حقیقت خودنماز(8) با این وصف نماز بهترین کارهاست چون همه کارهای خوب از آنآغاز می شود ویا بهتر بگوئیم نماز ، تمرین وتمهید خوب شدن وخوب ماندن است ونزد خداوند باری تعالی که همواره خیر بندگان وسعادت ایشان را مدنظر داشته محبوبترین کارها نماز می باشد چنانچه‌پیامبراکرم– صلی الله علیه و آله – فرموده اند:«أحَبُّ الاَعمالِ اِلَی اللهِ الصلوةُ لِوَقتها(9)»« محبوبتریناعمال نزدخدای تعالی نماز در وقت خاص خودش می باشد.»امیر المومنین - علیه السلام - : آمده است که فرموده اند:« لیسَ عَمَلٌ أحَبَّ اِلی اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصلاةَ(10) .» « هیچ کرداری درپیشگاه‌خداوندگرامی وبزرگپسندیده ترومحبوبتر ازنماز نیست.»

پی نوشت ها:

1. انبیاء /73.
2. عبدالله شبر‌، همان، ص 319 ، ( عطف الخاص الی العام لِلأفضلیة )
3. سید ابراهیم سیدعلوی ، نماز درقرآن ، ص 50 - 49 .
4. جمعی از نویسندگان ،خانواده و نماز ، ص 114 .
5. دیلمی ، ارشاد القلوب ، ج 1ص 145. شیخ طوسی ،امالی ، ج 2 ص 305
6. محمدمحمدی ری شهری ، میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی ، ج 7 ، ص 3094 ح 10544 .
7. شیخ صدوق ، خصال ، ترجمه صادق حسن زاده ، ج 2 ص 787- 786 و شیخ صدوق ، معانی الأخبار ، ج 2 ص 282 و دیلمی ،همان ، ج 1 و2 ص 139 ، حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق ، ترجمه سید ابراهیم میر باقری ، ج 2 ، ص 487 .
8. حسن راشدی ،همان ،ج 1 ، ص 162.
9. علاء الدین هندی ، همان ، ج7 ، ص 285 ، ح 18897.
10. شیخ صدوق ، خصال ، ج 2 ص 950.