نظر فلسفه نسبت به نماز چیست؟
نظر فلسفه نسبت به نماز چیست؟
فلسفه، دانش مرتبط با مسائل کلی هستی بوده[1] و نسبت به مسائل جزئی هستی مستقیماً نظر نمی‌دهد. البته از مسائل کلی که در فلسفه مطرح می‌شود می‌توان حکم فلسفه را نسبت به نماز استنباط کرد.[2] توضیح این‌که از نظر فلسفه اسلامی و حکمت متعالیه، تنها وجود مستقل و بی‌نیاز مطلق، ذات خداوند متعال است و غیر از خداوند، همه عین فقر و نیازمند به او هستند.
این نیاز به صورت تکوینی در نهاد وجود انسان نهفته است ولی خداوند متعال زندگی انسان را در این جهان مادی همراه با اختیار و اراده قرار داده است. به بیان دیگر؛ امکانات و توانایی‌هایی را در اختیار او گذاشته است. داشتن این اختیار و توانایی برای اکثر مردم موجب غفلت از نیاز تکوینی می‌گردد. نماز یادآوری وجود واقعی انسان و بیرون آمدن از غفلت است. نماز هماهنگی بین جنبه‌های اختیاری و ظاهری روح انسان با جنبه‌های حقیقی و واقعی روح است. نماز اتصال موجود ناچیز محتاج، به منشأ بی‌کران هستی است. انسان بی‌نماز مانند آب مانده در چاله‌ای کوچک است که پس از مدتی متعفن، بدمزه و غیر قابل استفاده و در نهایت از بین می‌رود، اما نمازگزار مانند آب کوچکی است که متصل به چشمه زلال و گوارای بی‌پایان است که دائماً آب آن، خوشمزه، خوش‌بو، زلال و گوارا است. از سوی دیگر؛ از نظر فلسفه، خداوند مالک مطلق هستی است، همه موجودات مملوک خداوند هستند، حکم مالک مطلق لازم الاتباع است. فیلسوف الهی معتقد است دستور و سخن پیامبر(صلی الله و علیه وآله) و امام معصوم(علیهم السلام) از هر برهان و دلیل عقلی قوی‌تر است و تبعیت از سخن پیامبر و امام واجب است.
اسلام کوئیست
ادامه مطلب
استعانت از نماز و صبر براي چه كساني ممكن است؟
استعانت از نماز و صبر براي چه كساني ممكن است؟
ـ استعانت از نماز و صبر براي پيروزي بر خواسته‌ها و اميال و شهوات، براي كساني ممكن است كه از پروردگار مي‌ترسند و مي‌دانند بازاء از دست دادن مقام‌هاي ظاهري مقامي بالاتر در انتظار آنان است، آنها كه مي‌دانند پس از مرگ به لقاي پروردگار بزرگ مي‌رسند و از نعمت‌هاي بي‌پايان او بهره‌مند مي‌‌گردند پيروزي بر اميال و خواسته‌ها با تكيه بر نماز و صبر براي آنها آسان مي‌باشد ولي بر كساني كه چنين عقيده‌اي ندارند، بسيار سخت و مشكل خواهد بود.[1]
ـ استعانت يعني، مدد جستن و آن در جايي است كه انسان به تنهايي نتواند از عهده مشكلات و حوادث برآيد، و چون در واقع مددكاري جز خدا نيست.
ـ بنابراين مدد و كمك در برابر مشكلات عبارت است از ثبات و مقاومت و اتصال و توجّه به ذات قدس پروردگار، و اين همان، صبر و نماز است.
ـ و در حقيقت اين دو بهترين وسيله براي اين موضوعند، زيرا صبر و شكيبايي هر مشكل عظيمي را كوچك مي‌سازد، و توجّه به خدا و پناه بردن به او روح ايمان را در انسان بيدار مي‌‌كند و او را متوجّه مي‌سازد كه تكيه‌گاهي دارد بس مستحكم و وسيله‌اي دارد ناگسستني.
[1] . تفسير نمونه، ج 1، ص 154 ـ 155.
ادامه مطلب
چگونه وارث بهشت شویم؟
چگونه وارث بهشت شویم؟
اولین ملاك ، تعهد و امانت‌داری
«وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ : و آنان كه امانت‌ها و پیمان خود را رعایت مىكنند» (مؤمنون ، آیه 8 ) همه ی ما باید به این آیه توجه ویژه داشته باشیم ، به عبارتی همیشه به این نکته توجه داشته باشیم که هیچ گاه نباید سخنی و قولی را بیان کنیم که از عهده ی انجام آن بر نیاییم. باید توجه كرد كه خیانت فقط در مسائل مادی منحصر نیست .
خیانت در مسائل مادی ، یکی از درجات پائین خیانت است، بلكه فكردزدی و انحراف افكار مردم از مسیر درست و سعادت ، بالاترین درجه خیانت به حساب می آید .
دومین ملاک ، مواظبت از نمازها
نگاه اسلام به موضوع نماز، از اهتمام ویژه و جدی به فریضه نماز خبر می دهد . در بسیاری از روایت ها، ترک عمدی نماز، معادل کفر دانسته شده و این عمل مهم عبادی، در هیچ شرایطی تعطیل بردار نیست تا آنجا که حتی برای شخص در حال غرق شدن نیز احکام « نماز غریق » وضع شده است . پروردگار رحمان در قرآن کریم ، مؤمنان را به مراقبت همیشگی از امر نماز سفارش می کند و می فرماید: « وَالَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ ؛ و آنان كه بر نمازهایشان مواظبت مىنمایند .» (مؤمنون ، آیه 9)
معنای زكات در آیه ی زیر عبارت است از انفاق خاص و به جا كه لازمه آن این است كه افراد راه‌های كسب حلال و نحوه صرف آن را بدانند تا از اسراف و تبذیر به دور بمانند
کسب روزی حلال
« وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ ؛ و آنان كه زكات مىپردازند » (مؤمنون ،آیه 4 )
واژه " زکات " در قرآن دو معنا دارد : در سوره‌های مدنی که گاهی به معنای مالیات زکات واجب است که بر چند چیز تعلق می‌گیرد. ولی در سوره‌های مکی برخی مفسران احتمال داده‌اند که به معنای انفاق باشد یعنی مؤمنان کسانی هستند که از اموالشان انفاق و بخشش می‌کنند و این یکی از صفات بارز مؤمنان می‌باشد .(تفسیر نمونه و المیزان ، ذیل آیه ذکر شده )
معنای زكات در آیه ی فوق عبارت است از انفاق خاص و به جا كه لازمه آن این است كه افراد راه‌های كسب حلال و نحوه صرف آن را بدانند تا از اسراف و تبذیر به دور بمانند .
قرآن كریم همیشه این مسئله را گوشزد می‌كند كه در جایی كه شخص نمی‌داند چگونه باید اموال را مصرف كرد و مابه التفاوت آن ها را نمی‌شناسد ، قطعاً به مسیر رشد و كمال نائل نخواهد آمد .
مؤمنان ، وارثان بهشت هستند
بعد از ذكر این صفات ، خداوند دارندگان این خصائل را وارث بهشت معرفی می‌كند : «أُوْلَئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ»
نتیجه گیری :
با همه ی معیار هایی که برای مؤمنان ذکر شد ، از این نکته نباید غافل بود که مؤمنان در قرآن ویژگی های دیگری را نیز دارا می باشند که برای اختصار از آنان صرف نظر می کنیم .
اما در یک نتیجه گیری کلی می توان در یک جمله بیان کرد که هر که در پی سعادت و بهشت برین الهی است ، راهی جز اطاعت از خداوند و گام نهادن در مسیر او نخواهد داشت .
اخلاق در خانواده ، آیت الله مظاهری
ادامه مطلب
20 رمز آمرزش گناهان در روایات
20 رمز آمرزش گناهان در روایات
کسی که قدرت بر انجام کفاره گناهان خویش را ندارد فراوان «صلوات» و درود بر پیامبر و آل او بفرستد زیرا این عمل گناهان را نابود می‌سازد.1- اعتقادات صحیح
1- قال رسول الله(ص): والّذی بعثنی به الحق بشیراً و نذیراً لا یعذِّب الله بالنّار موحّداً أبداً و إنّ أهل التّوحید یشفعون فیُشفّعون.(1)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: قسم به خدائی که مرا به عنوان بشیر و نذیر جهت و هدایت انسان‌ها مبعوث ساخت، خدا شخص موحّد را در جهنم به طور دائم جای نمی‌دهد بلکه آنان مورد شفاعت قرار می‌گیرند.
2- استغفار و اعتذار
2- عن النّبیّ(ص) قال: التّائبُ حبیبُ اله و التّائبُ مِنش الذنبِ کمن لا ذنبَ له.(2)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: تائب محبوب خدا است و کسی که توبه کرد چنان است که گناهی را انجام نداده است.
3- ذکر
3- عن النّبیّ (ص) قال: ما جلس قومٌ یذکرون الله إلاّ نادی بهم منادٍ بِهم مُنادٍ مِنَ السّماء قوموا فقد بدّل الله سیّئاتکم حسناٍ و غفر لکم جمیعاً.(3)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: هیچ گروهی در (یاد خدا) به سر نمی‌برند جز آنکه به آنان از سوی خداوند متعال ندا می‌رسد، برخزید! که البته خداوند سیئات و گناهان شما را مبدل به حسنات نموده و از همه گناهان شما درگذشت.
4- نماز شب
4- فی تفسیر علیّ بن إبراهیم: «أقِم الصّلوة طرفی النّهار و زلفاً مِنَ اللّیل إنّ الحسنات یذهب السِّیّئات» فانّ صلاة المؤمن فی الیل تذهب ما عملدا بالنّهار من السّیّئات و الذّنوب.(4)
در تفسیر علی بن ابراهیم در ذیل (آیه أقم الصلوة) این حدیث به چشم می‌خورد نماز شب گناهانی و سیّئاتی که در روز انجام گرفته است از بین می‌برد.
هیچ انسان مؤمنی نیست که از خوف و خشیت خدا بگرید جز آنکه خداوند گناهانش را بیامرزد گرچه گناهش به تعداد ستارگان و به اندازه قطره‌های آب دریا باشد سپس این آیه را قرائت کرد: کم بخندید و زیاد بگیرید و منتظر پاداش آنچه را که انجام می‌دهید باشید
5- سرزنش نفس خود
5- عن الرّضا(ع): أنّ رجلاً کان فی بنی اسرائیل عبدالله تبارک و تعالی أربعین سنةٍ فلم یُقبل منه فقال لنفسی ما أتیتُ ألاّ منک و لا أکدبتُ إلاّ لک فأوحی اللهُ تبارک و تعالی ذمّک نفسک أفضل مِن عبادة أربعین سنةٍ.(5)
امام هشتم فرمود: مردی در میان بنی اسرائیل چهل سال خدا را عبادت کرد ولی از او پذیرفته نشد او به نفس خود خطاب کرد و گفت: این توئی که موجب انحطاط أعمال من شدی، از سوی خداوند بدو خطاب شد که این مذمت از چهل سال عبادت تو برتر است.
6- صلوات
6- عن الرّضا(ع) قال: مَن لم یَقدر علی ما یُکفّرُ بِه ذنوبه فَلیکثر مِن الصّلاة علی محمّدٍ وآل محمّدٍ(ص) فانّها تهدمُ الذّنوب. (6)
امام هشتم(ع) فرمود: کسی که قدرت بر انجام کفاره گناهان خویش را ندارد فراوان «صلوات» و درود بر پیامبر و آل او بفرستد زیرا این عمل گناهان را نابود می‌سازد.
7- دوستی و پیروی از آل محمد(ص)
7- عن الرّضا(ع) قال رسول الله(ص): حُبّنا أهل البیت یکفّرُ الذّنوب و یُضاعف الحسناتِ.(7)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: محبت ما أهل بیت گناهان را مستور می‌دارد و حسنات را دو چندان می‌کند.
8- اعمال نیک
8- عن النّبیّ (ص) قال: إذا عَمِلت سیّئةً فاعمل حسنةً تمحوها.(8)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: هرگاه عمل ناشایست انجام دادی، به انجام عمل نیک بپرداز! زیرا عمل نیک درباره دیگران گناه را نابود می‌سازد.
9- سجود و رفتن به سوی مسجد
9- عن الصّادق(ع) قال: جاء رجلٌ إلی رسول الله(ص) فقالَ: یا رسول الله! کثرت ذنوبی و ضعف عملی فقال رسول الله: أکثر السّجود فانّه یحطُّ الذّنوبَ کما یحطّ الرّیح ورق الشجر.(9)
امام صادق(ع) فرمود: مردی پیش پیامبر(ص) آمد و گفت: یا رسول الله گناهانم بی شمار است ولی عمل نیک من اندک است، پیامبر فرمود: سجده فراوان بجای آور زیرا سجده گناهان را دور می‌سازد همچنانکه باد برگ درخت را می ریزاند.
10- وضوء
10- عن أبی عبدالله(ع) قال: مَن جدّد وُضوئه لغیر صلاة جدّد الله توبته مِن غیر استغفارِ.(10)
امام صادق(ع) فرمود: کسی که وضوی خود را در غیر موارد لازم تجدید کند خداوند بدن استغفار او را ببخشد.
11- خوف و خشیت الهی
11- عن النّبیّ (ص) قال: مامِن مؤمنٍ یبکی مِن خشیةِ الله تعالی إلاّ غُفرَ له ذنبوه و إن کانت أکثر مِن نجوم السّماء و عدد قطراتِ البحار ثمّ قرء: فلیضحکوا قلیلا و لیَبکوا کثیراً جزاءً به ما کانوا یکسبون.(11)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: هیچ انسان مؤمنی نیست که از خوف و خشیت خدا بگرید جز آنکه خداوند گناهانش را بیامرزد گرچه گناهش به تعداد ستارگان و به اندازه قطره‌های آب دریا باشد سپس این آیه را قرائت کرد: کم بخندید و زیاد بگیرید و منتظر پاداش آنچه را که انجام می‌دهید باشید.
12- اجراء حدود الهی
- وفی الحدیث: إقامة الحدِّ تُکفّرُ الذَّنب.(12)
در حدیث آمده است: اجراء حد الهی (در مورد خطاکاران) موجب نابودی گناه است.
14- اخلاق نیک
- عن النّبیّ 0ص) قال: إنّ الخلق الحسنَ یُذیبُ الذّنوبَ کما تذیبُ الشّمس الجَمدَ و إنّ الخُلق السَّیِّی لَیُفسد العمل کما یُفسدُ الخَلُّ العسل.(13)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: أخلاق نیک مایه از بین رفتن گناهان است چنانکه آفتاب مایه از بین رفتن برف است و البته أخلاق بد نیز باعث فساد و نابودی اعمال نیک آدمی است همچنانکه سرکه عسل را خراب می‌کند.
15- روزه
- عن الإمام الصّادق(ع) قال: إنّ لله فی کلّ لیلة شهر رمضانَ عنقاء مِن النّار إلاّ مَن افطرَ علی مسکرٍ او مَشاحِ أو صاحبُ شاهینِ، قالَ قلت وأیٌّ صاحبُ شاهینٍ؟ قال الشطرنج.(14)
امام صادق(ع) فرمود: خداوند متعال در هر شب از ماه رمضان گنهکارانی را از آتش دوزخ نجات می‌دهد مگر کسی که با مسکرات روزه خود را افطار کند و یا کینه مؤمنی را به دل داشته باشد و یا آنکه صاحب شاهین باشد، راوی پرسید مراد از صاحب شاهین کیست؟ امام پاسخ داد شطرنج باز یعنی کسی که با شطرنج قمار می‌کند.
16- جهاد و شهادت
عن رسول الله(ص): الشّهادةُ تُکفِّر کلّ ذنبٍ إلاّ الدّین.(15)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: شهادت موجب ناپدید شدن و از بین رفتن همه گونه گناهان است مگر حق الناس.
17- پرداخت صدقات، صدقه
عن النّبیّ (ص) قال: و بالصّدقة تمحو الخطیئة.(16)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: ای أباذر صدقه، گناه را نابود می‌کند.
18- عیادت
- عن رسول الله (ص): مَن عاد مریضاً فجلسَ عندهُ ساعة أجری اللهُ تعالی له أجر عملِ ألفِ سنةٍ لا یعصی الله فیها طرفة عینٍ.(17)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: کسی که بیماری را عیادت کند و در کنارش بنشیند خداوند پاداش هزار سالی که در آن گناه نکرده باشد را در نامه اعمال او ثبت می‌کند.
19- تحمل ناملایمات
عَن الإمام الرّضا(ع) قال: المرضُ للمؤمن تطهیرٌ و رحمةٌ و للکافر تعذیبٌ و لعنةٌ و إنَ المرضَ لا یزالُ بالمؤمن حتّی لایکون غلبه ذنبٌ.(18)
امام علی بن موسی الرضا(ع) فرمود: بیماری انسان مؤمن مایه طهارت از گناه است و برای کفاره باعث کیفر و لعنت خواهد بود و البته بیماری به سراغ مؤمن خواهد آمد تا گناهی در نامه اعمال وی باقی نماند.
20- اندیشیدن
عنِ الصّادق(ع) قال: الفِّکرُ مرآتُ الحسناتِ و کفّارةُ السّیِّئاتِ.(19)
امام صادق(ع) فرمود: تفکر و اندیشیدن آئینه نیکی‌ها و کفاره‌ی بدی‌ها و سیئات است.
پی نوشت ها :
1- التوحید، صدوق.
2- به فصل توبه در این کتاب مراجعه شود.
3- نورالثقلین، ج 4، ص 34.
4- سفینة البحار، ج 2، 253.
5- سفینة البحار، ج 2، 253.
6- الخصال، ص 196، مسند الأمام، ج 1، ص 230.
7- نورالثقلین، ج 4، ص 34.
8- نورالثقلین، ج 4، ص 159.
9- بحارالانوار، ج 85، ص 162- أمالی صدوق، ج 76، حدیث 11.
10- ثواب الأعمال، ص 46.
11- جامع الأخبار، صدوق، فصل 54.
12- وسائل الشیعه، ج 18، ص 308.
13- مشکوة الانوار.
14- میزان الحکمة، ج 5، ص 192.
15- میزان الحکمة، ج 5، ص 192.
16- مکارم أخلاق، باب نصایح پیامبر (ص) به أبوذر.
17- الأربعون حدیثاً، ابن زهره، حدیث شماره 24.
18- سفینة البحار، ماده ذنب.
19- بحارالانوار، ج 71، ص 326.
منبع : گتاب حکمت های درخشان ، علیرضا صابری یزدی
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا