آیا نمازمان مقبول درگاه الهى شده؟
آیا نمازمان مقبول درگاه الهى شده؟
برای اینکه بدانیم نماز ما مقبول درگاه احدیت واقع شده است چه کاری باید بکنیم؟ جایی دیدم نوشته بود خواندن آیه الکرسی بعد از هر نماز باعث قبولی آن نماز می‌شود آیا این درست است؟ من بعضی مواقع در نماز حضور قلب ندارم فکرم سر نماز همه جا می‌رود آیا این نماز قبول است؟ برای ایجاد حضور قلب چکار کنم؟
خداوند در قرآن کریم به فلسفه نماز اشاره کرده و می‌فرماید: «نماز بگزار، که نماز آدمى را از فحشا و منکر باز مىدارد» «1»
طبیعت نماز از آنجا که انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده یعنى اعتقاد به مبدء و معاد مىاندازد داراى اثر بازدارندگى از فحشاء و منکر است و این اثر به قدرى اهمیت دارد، که در بعضى از روایات اسلامى به عنوان معیار سنجش نماز مقبول و غیر مقبول از آن یاد شده، چنان که امام صادق علیه السلام مىفرماید:
کسى که دوست دارد ببیند آیا نمازش مقبول درگاه الهى شده، یا نه؟ باید ببیند آیا این نماز او را از زشتىها و منکرات باز داشته یا نه؟ به همان مقدار که بازداشته نمازش قبول است!«2»
نهى از فحشاء و منکر سلسله مراتب و درجات زیادى دارد و هر نمازى به نسبت رعایت شرایط داراى بعضى از این درجات است.
قبولی نماز انسان بستگی به حضور قلب او در نماز دارد، همان گونه که در روایتی از امام صادق ـ علیه السلام ـ است که می‌فرمایند: همانا از نماز انسان، نصفش، ثلثش، ربعش یا خمسش بالا برده می‌شود و آن مقداری از نماز که توجّه قلبی داشته باشد بالا برده می‌شود «3»
و البته یکی از راه‌ها برای مقبول واقع شدن نماز در درگاه الهی، خواندن آیت الکرسی می‌باشد، همان گونه که از رسول خدا روایت شده است که فرمودند: علی جان! هرکس آیت الکرسی را بعد از هر نمازی بخواند، چه نماز مستجبی باشد و چه نماز واجب، نوشته می‌شود که نمازش مورد قبول قرار گرفت و آن شخص در امان خداست و پروردگار عالم او را محافظت می‌کند«4»
حجت السلام قرائتی در کتاب آشنائی با نماز ص 58 چند راه کار جهت ایجاد حضور قلب در نماز معرفی می‌کند که عبارتند از:
یکى از راههاى کسب حضور قلب، دانستن معناى نماز و در نظر آوردن ترجمه کلماتى است که انسان در نماز مىگوید.
یکی از راه‌ها برای مقبول واقع شدن نماز در درگاه الهی، خواندن آیت الکرسی می‌باشد، همان گونه که از رسول خدا روایت شده است که فرمودند: علی جان! هرکس آیت الکرسی را بعد از هر نمازی بخواند، چه نماز مستجبی باشد و چه نماز واجب، نوشته می‌شود که نمازش مورد قبول قرار گرفت و آن شخص در امان خداست و پروردگار عالم او را محافظت می‌کند
راه دیگر، انتخاب مکانى براى نماز است که رفت و آمدها و سر و صداها، صحبتها، عکسها و تابلوها، او را به خود مشغول نسازد.
راه دیگر، انجام مستحباتى است که پیش از نماز و هنگام نماز، رعایت آنها به نمازگزار حالت توجّه بیشترى مىدهد و او را به یاد خدا و بندگى خویش مىاندازد.
وقتى به ملاقات یک شخصیت برجسته مىروید، بهترین لباس را مىپوشید و مۆدّب در نزد او مىایستید و یا مىنشینید و از هر کارى که برخلاف ادب باشد، پرهیز مىکنید، به سخنان او کاملًا گوش مىدهید و به آنچه خودتان مىگوئید، کاملًا توجّه دارید و در سراسر لحظه دیدار، آن شخص در نظرتان است.
خدا برترین موجود است و هستى همه موجودات به او بستگى دارد. ما، بندههاى نیازمند و ناتوان، که از نعمتهاى او برخورداریم، به شکرانه نعمتهایش به عبادت و نماز مىایستیم. توجّه به این «جایگاه» که ما در مقابل «اللَّه» داریم، دل را نرم مىکند، خضوع و خشوع و فروتنى مىآورد.
نماز، «ذکر خدا» است. هر چه بیشتر دلمان حاضر و قلبمان متوجّه عظمت خدا و نیاز خودمان باشد، نمازمان سازندهتر است.
پی نوشت ها:
1: اتْلُ ما أُوحِی إِلَیک مِنَ الْکتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکرِ وَ لَذِکرُ اللَّهِ أَکبَرُ وَ اللَّهُ یعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ «سوره عنکبوت آیه 45»
2: انْ أَحَبَّ أَنْ یعْلَمَ أَقُبِلَتْ صَلوتُهُ أَمْ لَمْتُقْبَلْ؟ فَلْینْظُرْ: هَلْ مَنَعَتْهُ صَلوتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ!«« مجمع البیان»، جلد 8، صفحه 285»
3: اَن العبدَ لیرفعُ لهُ مِن صلاتهِ نصفُها او ثلُثها او ربعُها او خمسُها و ما یرفعُ لهُ الّا ما اقبلَ علیهِ بقلبهِ «بحارالانوار، ج 84، ص 238.»
4: دعوات راوندی ص 84 ح 215 عدةالداعی ص 293.
ادامه مطلب
چرا نبايد در نماز كاهلي كرد؟
چرا نبايد در نماز كاهلي كرد؟
در پاسخ به اين سؤال مناسب است نكاتي را جهت تبيين فلسفة نماز و عبادت بيان كنم.
1. نماز ميراث همة انبياء الهي و بهترين هدية آنان براي ارتباط خلق با خالق خويش است. زيباترين تجلّي نيايش را در سيماي نماز مي توان به مشاهده نشست. ركوع و سجود آن مظهر متلاشي شدن كوه انانيّت انسان و ظهور نشانه هاي ربوبي حق است. اقامة نماز و توجه در آن باعث صلح و آرامش، سلامت و سعادت، رفاه و بركت، صلاح و رشد، اعتماد و آرامش دل و جان و بالاخره قلبي مالامال از صفا و نورانيت خواهد شد.
در مقابل آنگاه كه اين فريضة بزرگ الهي تعطيل گردد يا در آن كاهلي شود و يا حقّ نماز به خوبي أدا نگردد، اضطراب و نگراني، زشتي و تباهي، كجروي و كج‌انديشي، غرور و فريب، جان بي‌اميد و اعتماد انسان بي‌نماز را مورد هجوم قرار مي‌دهد.
2. دستورات الهي همه‌اش طبق مصلحت و نفع انسان واجب‌شده و فوايد دنيوي و اُخروي آنها نصيب خود انسان‌ها مي‌گردد و خداوند متعال طبق مقتضاي رحمت و حكمت خود مي خواهد انسان‌ها با انجام اوامر و دستورات او به سعادت دنيا و آخرت نايل آيند و اين انسان بايد مطيع فرمان الهي بوده و يقين بداند كه وعدة الهي صد در صد محقق خواهد شد و اجر كسي زايل نخواهد گرديد و خداوند مصلحت هر كسي را بهتر از خودش مي داند.
3. كسي كه مطيع فرمان الهي باشد و رابطة قوي با خالق كائنات داشته باشد و ايمان به دستورات او داشته باشد، هرگز احساس تنهايي و نگراني نمي‌كند و با ياد خدا دلش محكم و استوار است و هرگز فكر گناه و معصيت را نكرده و سراغ آن نمي‌رود و در تمام زندگي معيار را رضايت الهي و دستورات شرع قرار مي دهد.
قران كريم مي‌فرمايد: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ .... وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ. كساني كه ايمان آوردند و كارهاي خوب را انجام دادند و نماز برپا داشتند ..... خوف و ترسي و حزني ندارند.(1) كسي كه به ريسمان الهي پيوند بخورد همة امورش به نحو احسن برآورده مي‌شود و خداوند مشكلات او را به موقع و طبق مصلحت حلّ خواهد كرد و انسان نبايد عجول باشد. بلكه وظيفة بندگي خود را انجام دهد.
4. خداوند متعال در قرآن كريم فرموده، اي بندة من، هر چه مي‌خواهي از من طلب كن تا اجابت كنم. وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ. بخوانيد مرا تا اجابت كنم شما را.(2)
و در نماز بهترين دعاها و طلب حاجات محقق مي‌شود و انسان در سورة حمد و توحيد نعمت دنيا و آخرت و رحمت واسعة الهي را طلب مي كند. و هر كس درِ خانة خدا را بزند هرگز مأيوس برنمي گردد.
5. شيطان يكي از دشمنان قسم خوردة انسان است و قسم ياد كرده تا از هر راهِ ممكن انسان را گمراه كند و به هر لباسي در مي آيد تا انسان را فريب دهد.
حتي اين شيطان گاهي در خواب به صورت افراد خوب ظاهر مي شود و انسان را به اين طريق گمراه مي كند. مسائل جنسي و نفساني را براي او زيبا جلو ه گر مي‌كند و او را در اعتقادات خودش متزلزل مي‌سازد. امّا اگر كسي اهل نماز و عبادت باشد، شيطان نمي تواند به حريم او نفوذ كند. آري نماز اين اكسير عظيم معنوي او را از شر شيطان باز مي دارد.
امیرالمومنین علي ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند:«الصلوة حصن من سطوات الشيطان». نماز قلعه اي است كه انسان را از حملات شيطان نگه مي دارد.(3)
6. ترك نماز و كاهلي در آن علاوه بر گرفتاري دنيوي و اضطراب خاطر باعث مي‌شود كه انسان در آخرت كه زندگي واقعي و ابدي در آنجاست، گرفتار عذاب و آتشي باشد. پيامبر گرامي اسلام مي‌فرمايد: «انَّ تارك الصلوة لا يَجِدُ ريح الجنَّه». ترك كننده نماز بوي بهشت را استشمام نمي‌كند و از بهشت محروم مي‌شود.(4)
در روز قيامت وقتي از دوزخيان سؤال مي‌شود كه چه چيزي باعث شد كه شما اهل جهنّم شويد؟ جواب مي‌دهند كه ما از نمازگزاران نبوديم.(5)
خلاصه اينكه اگر مي خواهيم در دنيا و آخرت خوشبخت باشيم و با عزّت زندگي كنيم سعي كنيم، مطيع اوامر الهي باشيم و واجبات و محرّمات الهي را به نحو احسن انجام دهيم. و يقين بدانيم كه رستگاري و سعادت فقط در اين مسير نهفته است. از نماز اين ذكر معجزه آساي الهي هرگز غفلت نكنيم و اگر مي توانيم نماز شب را كه فضائل بسيار بلندي دارد هم انجام دهيم. اگر اين كار را با حال و هواي خالص و معنوي انجام دهيم هر روز و هر شب روزنه هاي اميد به روي شما گشوده خواهد شد.
پی نوشت ها:
1. بقره:277.
2. مؤمن:60.
3. محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمة، مكتب الاعلام الاسلامي، 1362، ج7، ص166.
4. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، انتشارات دارالكتب الاسلامي، 1402، ج82، ص224.
5. مدثر:43.
ادامه مطلب
نماز صحیح
نماز صحیح
نماز صحیح، موجب رفع تكلیف می شود و به سبب آن انسان در جهان آخرت مورد بازخواست قرار نمی‌گیرد. چنین نمازی را نماز فقهی نیز می‌گویند. نمازی كه فرشتگان آن را در حالی كه نورانیت و درخششی ندارد، به محضر ربوبی می‌برند و مورد قبول خداوند قرار نمی‌گیرد. پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند:
«ان من الصلوه لما یقبل نصفها و ثلثها و ربعها و خمسها الی العشرون ان منها لما یلف كما یلف الثوب الخلق فیضرب لها وجه صاحبها و ان ما لك من صلوتك الا ما اقبلت علیهه بقلبك ؛ (سرّ الصلوة، ص50)
بعضی از نمازها نیمی از آن پذیرفته می‌شود، بعضی، یك سوم آن، برخی یك چهارم و بعضی یك پنجم تا آنجا كه برخی یك دهم آن قبول می‌شود و بعضی از نمازها همچون جامه كهنه پیچیده و بر صورت صاحبش زده می‌شود و نمازگزار بهره‌ای از نمازهایش نمی‌برد، مگر به اندازه‌ای كه در هنگام خواندن آنها به خداوند توجه داشته است.»
در میان تعقیبات نماز،تسبیح حضرت زهرا(سلام الله علیها) خیلی فضیلت دارد. امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: تسبیح جده‌ام حضرت زهرا(سلام الله علیها)، بعد از نمازهای روزانه، نزد من از هزار ركعت نماز در هر روز برتر و محبوب‌تر است.
نمازی كه با حضور قلب خوانده شود، ارزشمند و بسیار با اهمیت است. ممكن است در بعضی از نمازها شخص نتواند خشوع در آن را مراعات كند.
در چنین مواقعی نمازگزار با رعایت خضوع ظاهری و به‌جا آوردن مستحبات، نظیر گفتن اذان و اقامه و خواندن ذكرهای اضافه بر ذكر اصلی در ركوع و سجده‌ها كه در رساله‌های عملیه و كتب ادعیه آمده است، میتواند قبولی نماز خود را فراهم آورد. نمازگزار میتواند بعد از نماز با ذكر صلوات بر پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله)و خواندن تعقیبات؛ یعنی دعاهایی كه بعد از نمازهای یومیه وارد شده است، بخشی از كاستیهای نماز خود را جبران كند. آنگاه آن نماز را به خداوند متعال عرضه نماید تا پروردگار با فضل و كرم خود آن را بپذیرد.
منابع :
سایت حوزه
سایت خبری مهر
سایت شیعه آنلاین
ادامه مطلب
چگونه نمازی مورد قبول خداوند واقع می شود؟
چگونه نمازی مورد قبول خداوند واقع می شود؟
به طور کلی قبولی عبادات به خصوص نماز مراحل بلکه شرایطی دارد. زیرا: گاهی عبادت صحیح است ولی رشدآور نیست مثل دارویی که شفابخش نیست.
در آیات و روایات شرایط و مراحل قبولی عبادات شش چیز ذکر شده که عبارتند از:
1- شرط اعتقادی؛ 2 -شرط ولائی؛ 3 - شرط اخلاقی؛ 4 – شرط اقتصادی؛ 5 - شرط اجتماعی؛ 6 - شرط بهداشتی.
شرط اعتقادی:
نمازگزار باید ایمان به خدا داشته باشد. قرآن در سوره نحل آیه 97 می‌فرماید: «عمل صالح از زن و مرد با ایمان است که موجب زندگی پاک می‌شود.» و در سوره مائده آیه 93می‌فرماید: «نداشتن ایمان مایه بی ثباتی اعمال است.»
شرط ولائی:
یعنی برخورداری از ولایت و رهبری صحیح و آسمانی همچون امام علی بن ابی طالب(علیه السلام) و فرزندان آن حضرت که همه بندگان خدا و بندگیها، نماز، حج و جهاد را در مسیر الهی قرار میدهد و به آنها جهت شایسته میبخشد. در حدیث است که امام باقر(علیه السلام) فرمود: «کسی که به خدا ایمان دارد و عبادتهای طاقت فرسا انجام میدهد ولی امام لایقی از طرف خدا ندارد ، تلاش بیفایده است.» (وسائل الشیعه ، ج 1، ص 90)
شرط اخلاقی(تقوا):
خدا تنها از اهل تقوا میپذیرد مثل داستان فرزندان حضرت آدم که هر دو قربانی کردند؛ ولی قربانی یکی پذیرفته شده و دیگری نه.
شرط اقتصادی: ادای حق مردم؛
ادای حقوق محرومان در درجهای از اهمیت است که گاهی قبولی عبادت بستگی به آن دارد. پرداختن زکات با داشتن درآمد مشروع از این نمونههاست. امام رضا(علیه السلام) فرمودند: «هر کسی نماز بخواند ولی زکات نپردازد نمازش قبول نمیشود.» (بحارالانوار ،ج 96 ،ص 12)
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «نماز فرزندانی که با خشم به پدر و مادر خود نگاه میکنند ،قبول نمیشود گرچه والدین، نسبت به آنان کوتاهی و ظلمی کرده باشند .»
شرط اجتماعی:
خیرخواهی نسبت به دیگران، حفظ پیوندهای اجتماعی و اخوت میان مسلمانان و روابط شایسته و نیکو میان پیروان اسلام حایزاهمیت است.
شرط خانوادگی:
خوشرفتاری در امور خانوادگی و رعایت حقوق متقابل زن و شوهر، فرزند و پدر و نیز همسایگان را چنان مهم دانسته که بیتوجهی به آنها گاهی باعث بطلان عبادات میگردد.
در این زمینه امام صادق(علیه السلام) فرمود: «نماز فرزندانی که با خشم به پدر و مادر خود نگاه میکنند، قبول نمیشود گرچه والدین، نسبت به آنان کوتاهی و ظلمی کرده باشند.» (اصول کافی، ج 2ص 349)
همچنین پیامبر اسلام(ص) فرمود: «هر کس زن بد رفتار و اذیت کنندهای داشته باشد، خداوند نماز و کارهای نیک آن زن را نمیپذیرد، مرد نیز چنین است.»(وسائل الشیعه ، ج 14، ص 116)
آری وقتی ما از نردبان نماز به معراج میرویم که پایههای آن روی زمین محکم باشد؛ ولی اگر روی یخ لغزنده یا زمین سست قرار داده شود بالا رفتن را مشکل یا غیر ممکن میسازد. پس قبولی عبادات به خصوص نماز با شرایط و مراحل ذکر شده امکانپذیر است.
منابع :
سایت حوزه
سایت خبری مهر
سایت شیعه آنلاین
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا