عوامل سلب توفیق از نماز صبح به دو گروه عمده دسته بندی میشود:
عوامل سلب توفیق از نماز صبح به دو گروه عمده دسته بندی میشود:
الف: عوامل مادی که برخی از این عوامل شامل موارد ذیل است:
فقدان برنامهریزی و نظم در زندگی
از مهمترین عوامل مادی که مانع از توفیق درک نماز صبح می شود، فقدان برنامهریزی و نظم در زندگی است، مانند فقدان برنامهای منظم برای خواب و یا عدم برنامهریزی جهت قضا نشدن نماز صبح و یا ایجاد مشغلههای پراکنده و فراتر از تواناییهای خود که نتیجهای جز ایجاد خستگی مفرط ندارد.
پرخوری در شب
علتی دیگر برای خواب طولانی و سنگین پرخوری در شب است، حضرت عیسی(ع) خطاب به بنی اسرائیل فرمودند: «ای بنی اسرائیل! خوردن خود را زیاد نکنید، زیرا هر کس بر خوردن خود بیفزاید، بر خوابیدن خود هم میافزاید و هر کس که بر خواب خود بیفزاید، از نماز کم میگذارد و در نتیجه در زمره غافلان نوشته میشود.(1)
آیتالله آقا عزیز خوشبخت درباره برخی کارهای که موجب قضا شدن نماز صبح شده میفرمایند: آدم شب زیاد پای تلویزیون بنشیند، غذای چرب هم بخورد، شب هم کوتاه باشد، طبیعی است که دیگر بیدار نمیشود، از ایشان پرسیدند: حالا اگر بخواهد بیدار شود چه کار باید بکند؟ ایشان پاسخ دادند: باید مقدماتش را فراهم کند. مقدمات یکیاش همین است، زود بخوابد، پای این تلویزیون ننشیند، غذای چرب و چیل نخورد، درست میشود إنشاءالله، بنابراین واجب است بر این آدم این کارها را بکند و الّا مبتلا به گناه قضاشدن نماز صبح میشود.
ب: عوامل معنوی
ضعف در خداشناسی
یکی از مهمترین عوامل معنوی که موجب میشود تا انسان نسبت به نماز صبح اهمیت ندهد، عدم معرفت و شناخت نسبت به خداوند متعال و الطاف وی است، فرض کنید اگر با یکی از مسئوالان که حل مشکلتان در دست اوست قراری گذاشتهاید و یقین دارید که وی در همان ساعت مقرر منتظر شما است. آیا واقعا شب به راحتی میخوابید و دیر بر سر قرار حاضر شده و یا با کسلی با وی مواجه میشوید؟
اگر انسان واقعاً نسبت به الطاف الهی کمترین معرفتی داشته باشد و بداند که کسی که در نماز با او صحبت میکند، همانی است که او را از نیستی به دنیا آورده و تمامی نعمت های خود را نیز بر او ارزانی داشته تا به نهایت کمال و درجات بالای بهشتی دست پیدا کند و او همانی است که اختیار کمی و زیادی روزیاش را دارد ؛ همانی است که مرگ و زندگیاش در ید قدرت اوست، با این حال آیا نسبت به نماز با بیحالی برخورد خواهد کرد و یا آنکه سر از پا نشناخته و با تمام وجود به اقامه نماز عاشقانه خواهد پرداخت.
گناه
اعمال و رفتاری که انسان در طی روز انجام میدهد نقش بسیار مهمی در توفیق انسان نسبت به عبادات دارد؛ یعنی هر چه در طی روز کارهای شایسته از انسان سر بزند، توفیقات انسان نیز برای اعمال خوب دیگر بیشتر فراهم میشود و هر چه به گناه آلوده شود توفیق اعمال خوب از وی سلب میشود، لذا باید نسبت به این مسأله بسیار حساس بود تا به واسطه گناه درک لذت سحرخیزی را از دست نداد، از آیتالله بهجت سؤال شد: چه کنیم تا نماز صبحمان قضا نشود؟ در پاسخ فرمودند: کسی که باقی نمازهایش را در اول وقت بخواند؛ خدا او را برای نماز صبح بیدار خواهد کرد.
بیایم با عزم و اراده جدی نسبت به نماز اول وقت بینی شیطان را به خاک بمالیم، چرا که امام زمان(عج) درباره نماز میفرمایند: «فَمَا أُرْغِمَ أَنْفُ الشَّیْطَانِ بِشَیْءٍ أَفْضَلَ مِنَ الصَّلَاةِ فَصَلِّهَا وَ أَرْغِمْ أَنْفَ الشَّیْطَان»(2)؛ هیچ چیز مانند نماز، بینى شیطان را به خاک نمىمالد پس نماز بخوان و بینی شیطان را به خاک بمال.»
*پینوشتها:
1- مجموعة ورام ج1، ص: 47
2- من لا یحضره الفقیه، ج1، ص: 498.
ادامه مطلب
دلبستگی به دنیا شیرینی مناجات با خدا را می گیرد
دلبستگی به دنیا شیرینی مناجات با خدا را می گیرد
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی در ادامه شرح توصیه های امام باقر علیه السلام گفت: حضرت می فرماید گناهان گذشته خود را مرور کن و سعی کن بسیار استغفار کنی و برای اینکه بخشیده شوی، برنامه زندگی ات را تغییر ده و گناه نکن و برای عملی کردن این تصمیم از مناجات در تاریکی ها استفاده کن.
وی توصیه کرد پس از یادآوری گناهان خود، آنها را یادداشت کنید تا زشتی های آن برایتان مجسم شود و افزود : اگر انسان درست فکر کند که چه سرمایه عظیمی را از دست داده است و به جای گناهانش چه کارهای مفیدی می توانست انجام دهد، حالت انقطاع به او دست می دهد و آمادگی پیدا می کند که توبه صادق انجام دهد.
این استاد اخلاق حوزه ترک گناهان و تغییر مسیر زندگی را سخت توصیف کرد و اظهار داشت: همانطور که در مناجات شعبانیه هم می خوانیم، تنها چیزی که می تواند به ما در پیمودن این راه کمک کند، درک شیرینی محبت الهی و لذت انس با خداست.
رییس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این روایت که می فرماید «حب دنیا منشاء همه خطاهاست» گفت: حب دنیا تا حدی مباح است ولی دلبستگی به دنیا کم کم انسان را به جایی می رساند که از انجام گناه ابایی ندارد و آگاهانه دنبال کار حرام می رود به این دلیل خداوند درحدیث معراج فرمود«کسی که حب دنیا در دلش باشد محبت خودم را به او نمی چشانم».
آیت الله مصباح یزدی راه رهایی از حب دنیا را اینطور بیان کرد: باید انسان سعی کند در همان ابتدا که احساس کرد تمایلش به دنیا در حال افزایش است جلوی آن را بگیرد. اگر به مال دنیا دلبسته، از چیزهایی که به سختی بدست آورده و دوستشان دارد انفاق کند و اگر شهوات دنیایی او را مشغول ساخته، سعی کند از برخی حلال ها چشم پوشی کند تا در دام محرمات گرفتار نشود.
وی با بیان این نکته که بزرگی و کوچکی گناهان به جایگاه فرد نیز بستگی دارد گفت: علما و طلاب باید بیش از دیگران مراقب باشند چون آنها معارف دین را به دیگران گوشزد می کنند اگر خدایی نکرده اندکی آلوده شوند حرفهایشان دیگر تاثیرگذار نیست.
این استاد حوزه علمیه قم افزود: خداوند در قرآن می فرماید « یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ مَنْ یَأْتِ مِنْکُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ یُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ » اى همسران پیامبر، هر کس از شما کار زشتِ آشکارى کند ، عذابش دو چندان خواهد بود. پس کسانی که جایگاهی نزد مردم دارند و الگو هستند گناهشان قابل قیاس با افراد عادی نیست.
عضو مجلس خبرگان با بیان حدیثی قدسی از قول امام صادق علیه السلام گفت: خدا به حضرت داود فرمود « به بندگان من بگو دقت کنید که دینتان را از چه کسی فرا می گیرید و از که تبعیت می کنید مبادا بین من و خودتان، عالمی را واسطه کنید که شیفته دنیاست؛ اینها راهزن اند و ارتباط با آنها باعث دوری و غفلت از یاد خدا می شود ».اینها راه مردم را به سمت خدا می بندند.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) دربیان آثار تبعیت از عالم شیفته دنیا گفت: خداوند می فرماید «کمترین مجازاتم این است که محبت خود را از دل آنها برمی دارم و شیرینی مناجات را از کامِشان می گیرم» . کسی که می خواهد شیرینی مناجات با خدا را بچشد باید دلبستگی اش به دنیا کم شود زیرا که در یک دل دو محبت متضاد جمع نمی شود.
آیت الله مصباح یزدی ترک گناه را برطرف کننده دلبستگی به گناه دانست و بیان داشت: وقتی لذت گناه را نچشیدیم می توانیم شیرینی مناجات را درک کنیم و انسان دوست دارد با محبوبش در خلوت و تنهایی راز و نیاز کند. اینکه در مناجات چُرت می زنیم و منتظریم که دعا تمام شود، معلوم می شود که شیرینی مناجات را درک نکردیم و گرنه آرزو می کردیم سالها این حالت انس با خدا طول می کشید.
خبرنگار خبرگزاری رسا
ادامه مطلب
شيريني مناجات، گناه را تلخ ميکند
شيريني مناجات، گناه را تلخ ميکند
انسان گنهکار به گناهان عادت كرده و شريني گناه را چشيده است و بهآساني نميتواند تصميم بگيرد كه همه گناهان را ترك كند. البته هر قدر درباره سرمايهاي که از دست داده تفکرکند و حالت بيچارگي خود را بيشتر مجسم كند پشيماني او بيشتر ميشود و تصميم او براي تغيير مسير زندگي راسختر ميشود. امام باقر عليهالسلام ميفرمايند: براي اينکه بتواني اين تصميم را عملي کني و موفق به تغيير مسير خود شوي، از دعا و مناجات در تاريکي استفاده کن! يعني وقتي انسان تصميم گرفت که ديگر گناه نکند براي اينکه دوباره شيطان او را فريب ندهد بايد از خدا کمک بخواهد و دست گدايي و تضرع را پيش خدا دراز کند.
اينکه انسان بخواهد مسير زندگي خود را عوض کند و همه گناهان را ترک کند و از دلبستگيها دل بکَند و فقط به طرف خدا برود کار آساني نيست و نياز به کمک دارد. بايد لذتي بچشد که باعث شود از لذت گناه صرفنظر کند. در مناجات شعبانيه که از افضل مناجاتهايي است که از اهلبيت عليهمالسلام نقل شده آمده است: «الهي لم يكن لي حول فانتقل به عن معصيتك الا في وقت ايقظتني لمحبتك؛ خدايا من توانايي دست برداشتن از گناه را نداشتم مگر در آن وقتي که تو محبت خود را به من چشاندي و با محبت خود آشنا کردي.» حقيقت اين است که انسان تا لذت برترو بالاتري بهدست نياورد دست از لذت پايينتر برنميدارد. لذت بالاتر که سبب ميشود انسان از لذت پايينتر دست بردارد، گاه فوري و نقدي به انسان ميرسد، و گاه لذتي است مربوط به آينده که بايد درباره آن بيانديشد. اما معمولا قسم دوم خيلي کارآيي ندارد و انسان به لذت نقد مايلتر است. لذا اگر خدا قبل از قيامت نقداً به انسان نوعي شيريني بچشاند که همه مزههاي ديگر در مقابل آن رنگ ببازد و نوعي زيبايي را به او نشان داد که همه زيباييها در مقابل آن ناچيز باشد، در اين صورت انسان بهراحتي ميتواند از گناه صرفنظر کند. لذا امام باقر عليهالسلام ميفرمايد: «براي اينکه به خوبي از راه غلط برگردي و راه صحيح را انتخاب کني و آن را ادامه دهي، از دعا و مناجات در تاريکيها کمک بگير.» اگر خدا توفيق انس با خودش را به انسان عنايت کند و انسان مزه مناجات با خدا را بچشد، بهراحتي گناه را ترک ميکند و گناه براي او کششي نخواهد داشت. مرحوم آيتالله بهجت فرموده بودند: «اگر سلاطين عالم ميدانستند چه لذتي در نماز هست، دست از لذتهاي سلطنت ميکشيدند و به سراغ نماز ميآمدند.» از مرحوم آقاي قاضي رضواناللهعليه هم نقل شده که فرمودند: «اگر در بهشت نماز نباشد من بهشت را براي چه بخواهم؟» ما نيز بايد سعي کنيم موانع لذت انس و مناجات با خدا را از خودمان دور کنيم.
گزيدهاي از سخنان حضرت آيت الله مصباح يزدي ( دامت بركاته )
ادامه مطلب
بیست ترین آدم ها
بیست ترین آدم ها
حتما شنیده اید که میگن فلانی آدم کار درستی است و یا خیلی از این حرفها بالاتره،اصلا آدم کار بیستیه!اما اگر بخواهی خودت یک آدم درست حسابی رو معرفی کنی ،باید چه ویژگی هایی داشته باشه؟
خیلی خوبه معلومه که داری فکر می کنی ،سوال یه هوا جدی وسخته.اما غصه نخور خودم یک راهنمایی اساسی تقدیمتان می کنم.پاسخ این سوال را از زبان حضرت محمد مصطفی صلى الله علیه وآله وسلم،می شنویم
پیامبر صلى الله علیه وآله فرمودند:خَیرُكُم مَن أطعَمَ الطَّعامَ ، وأفشَى السَّلامَ ، وصَلّى وَالنّاسُ نِیامٌ
بهترین شما، كسى است كه [به دیگران] اطعام كند و سلام را آشكارا بگوید و آن گاه كه مردم در خواباند، به نماز برخیزد.الكافی : ج 4 ، ص 50 ، ح 3 (الخیر والبركه فى الكتاب والسنة : ح 48)
بهترین شما، كسى است كه [به دیگران] اطعام كند و سلام را آشكارا بگوید و آن گاه كه مردم در خواباند، به نماز برخیزد.
اما جای این پرسش همچنان باقی است که چرا اطعام ،سلام آشکار گفتن ونماز شب خواندن معیار برتری درنزد رسول خداست.
پاسخ دشوار نیست هر کدام از این سه عمل نشانه رابطه سه گانه انسان ساز است یعنی رابطه با مردم که بهترین نوع آن توجه به نیاز های اساسی مردم،یعنی غذا ونیاز مادی است.بلند و آشکار سلام کردن نشانه پخش بذر محبت و دوستی در میان مردم است.نماز شب نیز نهایت نزدیکی بنده دررابطه با خدا و مولای خویش است.امید آنکه با عمل به این کلام گهر بار ما نیز درگروه برترین مومنان داخل شویم.
گروه دین واندیشه تبیان-رضاسلطانی
ادامه مطلب