نماز جمعه در دوره ی صفویه
در دوره ی صفویه که اوج اقتدار شیعه بود، علما از انزوا و گوشه نشینی بیرون آمده، این فریضه ی سیاسی و عبادی را اقامه می کردند. اطلاعات دقیق تر حکایت از آن دارد که نماز جمعه در دوره ی صفویان به تدریج در جامعه ی تازه شیعه شده ی ایران برپا گردید. ظاهرا محقق کرکی نخستین کسی است که به جِد به این امر توجه کرده است، طبعا توجه این فقیه بزرگ جهان تشیع به امر نماز جمعه، نشانگر اهمیت نماز جمعه نزد دربار صفویه است.1 صفویان با آغاز حکومت رسمی خود، در بکارگیری مناصب دینی؛ از قبیل مقام های صدر و یا شیخ الاسلامی همانند بسیاری از جهات دیگر؛ از جمله تأسیس مناصب اداری در چارچوب سیاست های خود، از حکومت های پیشین حاکم در منطقه؛ به ویژه دولت عثمانی تأثیرپذیری داشتند. نماز جمعه در سراسر کشور عثمانی برگزار می شد. هنگامی که شیعیان حکومت مستقلی ایجاد کردند، مناصب دینی خود را نیز در سطح قابل توجهی شکل داده، به اقامه ی این فریضه ی الهی مبادرت ورزیدند؛ لذا علما هم احساس کردند با اقامه ی نماز جمعه، نفوذ بیشتری می توانند داشته باشند، به این وسیله سیستم مطمئنی را برای اقامه ی حدود شرعی و احکام اسلام در اختیار داشتند و به اقامه ی آن اصرار می ورزیدند.2
ادامه مطلب
نماز جمعه در دوره ی قاجار
نماز جمعه در دوره ی قاجار
نماز جمعه اهمیت خود را در دوره ی قاجار از دست داد. زمانی که روابط علما با دولت نادری به دلایل مختلف در هم ریخت، با همه همراهی قاجاریان این روابط رو به بهبودی کامل نگذاشت و دوگانگی میان علما و قدرت سیاسی موجود در جامعه تشدید شد. انتخاب امام جمعه در حوزه ی حکومت باقی ماند، و طبعا ائمه ی جمعه در برابر علمایی قرار می گرفتند که رو در روی حکومت قرار داشتند. نمونه این امر دفاع امام جمعه تهران از حکومت استبداد در برابر علمای مشروطه خواه، در آغاز آن حرکت است. باید توجه داشت که امام جمعه تهران به هیچ روی در این مخالفت انگیزه ای شبیه انگیزه ی علامه شهید شیخ فضل اللّه نوری نداشت1.
ادامه مطلب
نماز جمعه در دوره ی پهلوی
در دوره ی پهلوی، ائمه جمعه اصولاً وابسته و آلت دست حکومت بودند، گرچه کسانی نیز یافت می شدند که مستقلاً اقامه ی جمعه می کردند و ارتباطی با حکومت نداشتند، نظیر: 1 ـ حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی، از علمای برجسته ی در علم و عمل که از معاصران و معمّران بوده و در اصفهان اقامه ی نماز جمعه می کرد1. 2 ـ آیة اللّه مرحوم حاج سید محمد تقی خوانساری که از مراجع تقلید بوده و در دوران حیاتش در قم اقامه ی نماز جمعه می نمود2. 3 ـ حضرت آیت اللّه حاج شیخ محمدعلی اراکی (معروف به شیخ الفقهاء و المجتهدین) که در دوران حیات پر برکتش در قم اقامه ی جمعه می کرد3.
ادامه مطلب
تجلی معارف حج در نماز است
تجلی معارف حج در نماز است
تجلی معارف حج در نماز است، زیرا حج که قصد و توجه و سفر به سوی کعبه ظاهری است، در نماز نه تنها حج به مفهوم قصد قبله ظاهر لازم است بلکه توجه به سوی کعبه دل که بیت المعمور در کشور وجود انسانی است نیز تحقیق می یابد، و این زیباترین جلوه معارف حج در نماز است،[1] زیرا در این حج (نماز) قصد جامع و کاملتری با سیر معنوی نماز گزار در دو نشئهی افاقی و انفسی (توجه به قبله ظاهر و باطن) انجام می شود و سالک خانه حضرت دوست با سلوک معنوی خویش کعبه جان را قصد کرده و از آن طریق به وصال جان جانان بار می یابد.[2]
برخی از بزرگان نکته آموز با اشاره به مطالبی بلند در این باره چنین تصریح کرده اند:
(اتصاف انسان نماز گزار که در واقع سالک خانه دوست است به مقام فناء برای او عیدی بزرگ است و بقائی بعد از فنا برای او عیدی کامل تلقی می شود و نماز این دو عید را در مقام خاصی که عبارت از مقام وحدت حقیقی باشد بجا می آورد)[3] بنابراین نماز کاملترین جلوه گاه حج است. بخصوص آن که نماز یک نحوه حرکت خاصی است آنهم نه در مقوله های عرضی نظیر: کیف، متی، این، و مانند آن بلکه در جوهر نماز گزار، زیرا صحت آن به نیت است و نیت همان انبعاث روح انسان نماز گزار از خلق به سوی حق است.[4]
[1] . حسن زاده آملی، هزار و یک نکته، نکته 103، ج1. ص100، نشر پیشین.
[2] . سید حیدر آملی، اسرار شریعة، ص223 و ص233، نشر پیشین.
[3] . سید حیدر آملی، اسرار شریعه، ص243، نشر پیشین.
[4] . جوادی آملی، عبدالله، نقل از: سرالصلوة امام خمینی، ص16، نشر پیشین.
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا