سوال - در مورد شیوع بیماری لثه و عواملی که باعث بیماری لثه می شوند را نام ببرید .
پاسخ - بیماری های لثه دومین بیماری دندان است . اولین بیماری پوسیدگی است و دومین بیماری ،بیماری لثه است . بیماری های دهان و دندان اعم از پوسیدگی دندان و بیماری لثه شایع ترین بیماری است . در مورد شیوع بیماری لثه می گویند که در دهه ی پنجم و ششم زندگی ، در یک جمعیت سالم ، 70 درصد جمعیت درجه ای از بیماری لثه را دارد . از یک بیماری کوچک لثه می تواند باشد تا یک بیماری پیشرفته ی لثه . این بیماری در میانسالی گستره ی وسیعی دارد . مطالعاتی که در دانشگاه ما شده خارج از این قانون نیست . و این می رساند که این بیماری چقدر شیوع بالا و گستره ی زیادی دارد . و این باید توجه ما را جلب کند که شاید ما هم در آن جمعیت بیمار باشیم و خودمان خبر نداریم . بیماری لثه از ابتدا و شروع علائم قابل توجهی ندارد . بیشتر مردم توجه شان به درد است . وقتی متوجه یک بیماری می شوند که درد داشته باشند . و اگر درد وجود نداشته باشد مثل این است که بیماری وجود ندارد . شروع بیماری لثه درد ندارد ، ادامه اش درد ندارد ولی در موارد پیشرفته آن ممکن است درد داشته باشد ولی این همیشگی نیست . در ابتدا یک خونریزی لثه وجود دارد ولی آنرا جدی نمی گیرند و وقتی این بیماری حالت مزمن پیدا می کند این خونریزی هم قطع می شود ولی بیماری وجود دارد . و بخاطر همین به بیماری توجه نمی شود و در واقع بیماری گم می شود و وقتی به آن توجه می شود که اتفاقی برای مشکل دیگری ، پیش همکار دندانپزشک رفته و دندانپزشک کشف می کند که او بیماری لثه دارد و بیماری لثه اش پیشرفته شده است . یا یک موقع احساس می کند که دندانهایش لق شده است که این نشانه می دهد که بیماری پیشرفت کرده است . در طیف باریکی از بیماری ما درد را جزء علائم بیماری می دانیم . و در اکثر موارد این اتفاق وجود ندارد . پس مردم دنبال درد نباشند . وقتی بیماری مراجعه می کند و به او می گوییم که چرا شما دیر مراجعه کردی ، شما شش سال است که این بیماری را دارید ؟ می گویند که من درد نداشتم . می خواهم این تفکر اصلاح بشود که بیماری لثه درد ندارد . و کسی منتظر درد لثه نباشد . علت اصلی بیماری لثه هم مثل پوسیدگی دندان میکروب و باکتری است . حفره ی دهان یک حفره ی عفونی است . عفونی به معنای حضور دائمی باکتریها و میکروارگانیسم ها در دهان است . می گویند که وقتی بچه به دنیا می آید هیچ باکتری در دهان بچه دیده نمی شود . ولی بیست دقیقه بعد از تولد میکروب ها در دهان بچه دیده می شوند . و همیشه هست و نبودن میکروب در دهان باعث تعجب است . سایر بافت های بدن این طوری نیست . بنابراین اگر تعداد و حد این میکروبها که در دهان وجود دارند از حدی فراتر برود باعث ایجاد بیماری می شود . باکتری ها معمولا با چشم معمولی دیده نمی شوند که ما جلوی آینه بایستیم و ببینیم که در دهان ما میکروب هست یا خیر . پلاک میکروی در دندان ها دیده نمی شود ولی وقتی ما به بیمار یک قرص آشکار کننده باکتری می دهیم باکتری ها رنگ می گیرند و قرمز می شوند . اگر ما بیست و چهار ساعت مسواک نزنیم تجمع باکتری در روی دندان هایمان داریم . حالا اگر این بماند و باکتریها اضافه تر بشوند وقتی تعداد میکروب ها از یک حدی بیشتر بشود ، زورشان بر مقاومت لثه می چربد و مقاومت لثه را می شکنند و ایجاد بیماری لثه می کنند . اگر دندانها را با مسواک تمیز نکنیم بعد از مدتی حتی با مسواک هم تمیز نمی شوند و باکتر یها حالت تجمعی پیدامی کنند و دندان یک حالت جرم مانند به خودش می گیرد و می ماند . توصیه ی ما این است که برای اینکه میزان میکروب ها دائما از دندان ها کم بشود باید مسواک بزنیم . این محیط که محیط مغذی و گرمی است و پر از باکتری است ، ما باید تعداد آنها را کم کنیم ولی نمی توانیم کاملا آنها را از بین ببریم . و هیچ وقت هم این باکتریها حذف نمی شوند . شاید نباید هم این اتفاق بیفتد . باید مقدارشان به میزانی از روی سطوح دندانی و مجاورت لثه کم بشود که مکانیسم دفاعی لثه بتواند باکتریها را مهار بکند . و اگر این اتفاق نیفتد بیماری لثه اتفاق می افتد . هر روز خوب است که یک مسواک کامل و صحیح بزنیم . مسواک زدن کامل از نظر زمانی بین 4 تا 5/5 دقیه بستگی به توانمندی فرد طول می کشد . خوب است که بینندگان امروز تایم مسواک زدن خودشان را بگیرند . این آمار در کشور اروپا از جمعیت 40 هزار نفری گرفته شده است و زمانی بین 55 تا 65 ثانیه مسواک زدن آنها طول می کشد . ببینید که چقدر کمتر از استانداردی است که باید وجود داشته باشد . مطمئنا برای کشور ما هم بیشتر از این نیست که شاید کمتر هم باشد . بر همین اساس وقتی ما به بیمار می گوییم که چرا شما مسواک نمی زنید ؟ بیمار می گوید که چرا من مسواک می زنم . چطور شما می گویید که مسواک نمی زنید ؟ البته مسواک زدن جزء فرهنگ و آداب دینی ماست و همه ی ما این کار را انجام می دهیم منتها بی کیفیت . مسواکی که سی ثانیه طول بکشد ، کیفیت لازم را ندارد و وقتی کیفیت لازم را نداشته باشد باکتری ها از محیط دهان پاک نشده اند و مانده اند و باعث بروز بیماری شده اند . البته علل فرعی دیگری هم دارد ولی علت العلل این است. عوامل دیگری که ممکن است بیماری لثه را تشدید بکند ما بعنوان مستعد کننده از آن نام می بریم . ولی علت اصلی همان میکروب هایی است که در دهان وجود دارند. در جمعیت سالم می گویند یک دهم درصد یعنی از هر هزار نفر یک نفراز جمعیت سالم یک نوع خاصی میکروب در دهان آنها هست که این میکروب ها نسبت به لثه آسیب زا هستند و از میکروبهایی که هستند بیشتر آسیب می رسانند . در این جمعیت یک دهم درصدی ، تخریب های شدید تری نشان داده شده است که می گویند این تخریب های شدید ، بیماری پیش رونده لثه است . این بیماران باید خیلی زود شناخته بشوند و اگر دیر شناخته بشوند و سن شان به بیست و شش برسد ، دندانهایشان حالت از دست رفته پیدا می کنند و دچار بیماری لثه شده اند . متاسفانه شیوع این بیماری در خانم ها بیشتر است . این بیماری حدود دو یا سه برابر در خانمها بیشتر از آقایان است . این بیماری از سنین بلوغ شروع می شود . یعنی از سن 15 سالگی در خانمها شروع می شود . اگر این بیماری زود کشف بشود کاملا قابل پیشگیری و درمان است . ولی اگر این بیماری در سن بیست و پنج سالگی کشف بشود ، آن موقع دیگر دست دندانپزشک برای درمان شخص باز نیست . من دو تا توصیه به بیماران و همکاران می کنم . یکی اینکه بیماران هر شش ماه مراجعه داشته باشند و همکاران عزیز فقط دندانها را معاینه نکنند ، باید لثه ها را هم معاینه بکنند . و با وسایل تشخیصی خودشان این کار را انجام بدهند . خوب است سالی یک باز از بعضی از دندانها عکس رنگی کوچک داشته باشیم که اینها کمک می کند که از بیماریهایی پیشرونده جلوگیری بشود .