تغذيه انحصاري با شير مادر در 6 ماه اول زندگي براي رشد و تكامل كودك از اهميت ويژه اي برخوردار است، در اين زمان تغذيه شيرخوار منحصرا با شير مادر بوده و كودك نيازي به استفاده از هيچ ماده غذايي ديگر، حتي آب ندارد و تنها شير مادر، آغوش مادر، استفاده از آفتاب، قطره(Aو D) يا مولتي ويتامين و واكسيناسيون از ضروريات و تامين كننده بخش عمده اي از نيازهاي غذايي، جسمي، رواني و عاطفي او مي باشد. از سن 6 ماهگي به بعد شيرخوار علاوه بر شير مادر به غذاهاي سالم و مناسب، كم حجم و پرانرژي نياز دارد. اين غذاها در شروع بايد غلظت شان كمي بيشتر از شير مادر باشد و به تدريج بر مقدار، غلظت و تنوع آن ها افزوده شود تا شيرخوار بتواند ضمن آشنا شدن با مزه و قوام غذاها به جويدن هم عادت كند. هم چنين نحوه استفاده از وسايل لازم براي غذاخوردن را بياموزد تا كم كم بعد از يك سالگي بتواند از غذاهاي سفره خانواده، بر اساس رشد و تكامل خود استفاده نمايد. از 6 تا 12 ماهگي هنوز غذاي اصلي شيرخوار شير مادر است و غذاهاي كمكي همراه با شير مادر براي آماده سازي و تكامل رواني -اجتماعي وي نقش بسزايي دارد. بنابراين استفاده از يك الگوي صحيح غذايي و ايجاد عادت غذايي مناسب، بسيار ضروري و قابل توجه است.

از چه سني بايد غذاي كمكي را شروع كرد؟

پايان 6 ماهگي بهترين زمان براي شروع غذاي كمكي است زيرا: وزن شير خوار حوالي 5 ماهگي دو برابر وزن تولد مي شود و شير مادر بعد از 6 ماهگي به تنهايي قادر به رفع نياز هاي غذايي كودك نيست. ذخيره آهن بدن شير خوار كه در سه ماهه آخر جنيني، ذخيره كرده بوده در حوالي 6 ماهگي به حداقل مي رسد. دستگاه گوارش شيرخوار، آمادگي لازم براي پذيرش غذاي نيمه جامد را پيدا مي كند. با توجه به اين كه تكامل تغذيه اي بخشي از تكامل عمومي بدن است، در نيمه دوم سال اول زندگي است كه كودك توانايي گردن گرفتن و نشستن را پيدا مي كند، رفلكس بيرون دادن غذا از دهان را از دست مي دهد، دندان هايش شروع به رويش نموده و حركات دست و انگشتانش هدف دار مي شود. همه اين ها شيرخوار را براي پذيرش غذاي كمكي آماده مي سازد.

خطرات زود شروع كردن غذاي كمكي چيست؟

اگر غذاي كمكي زودتر از موقع شروع شود وقايع نامطلوبي مي تواند سلامتي شيرخوار را به خطر بيندازد. از جمله: احتمال ابتلاء شيرخوار به اسهال زياد مي شود، زيرا دستگاه گوارش شيرخوار هنوز كاملا تكامل نيافته است، به علاوه ممكن است ماده غذايي تهيه شده نيز آلوده باشد و يا در تهيه و نگهداري آن دقت كافي نشده باشد. چون گنجايش معده شيرخوار كم است، غذاي كمكي ممكن است جايگزين يك وعده شير مادر شده و رغبت شيرخوار به مكيدن سينه كم شود، در نتيجه هم شير كمتري ترشح مي شود و هم به دليل كمبود انرژي از مواد غذايي دريافتي در مقايسه با شير مادر، شيرخوار انرژي كمتري به دست مي آورد كه اين خود سبب سوء تغذيه و عدم رشد كافي كودك مي گردد. احتمال بروز آلرژي(حساسيت) بيشتر مي شود.