موضوعات اصلي
آميوتروفيك لاترال اسكلروز(ALS) عبارت است از تخريب پيش رونده سلول هاي طناب نخاعي، كه منجر به از دست رفتن تدريجي عملكرد عضلات مي شود. اين بيماري مسري يا سرطاني نيست. علايم اين بيماري ممكن است با علايمي كه در اثر بيماري لايم در دستگاه عصبي بروز مي كند اشتباه شوند. در بيماري ALS، دستگاه عصبي مركزي و عضلات، به خصوص عضلات دست، ساعد، پا، سر و گردن درگير مي شوند. علايم شايع عوامل تشديد كننده بيماري پيشگيري عواقب مورد انتظار عوارض احتمالي درمان فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري تا حدي كه امكان دارد بيمار بايد فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري خود را حفظ كند. ضعف عضلاني تدريجاً توانايي جسماني فرد را كاهش مي دهد. با استفاده از يك برنامه مخصوص بازتواني مي توان استقلال فرد را به مدت بيشتري حفظ نمود. بايد وسايلي تهيه شوند تا فرد را در حركت كمك كنند، مثلاً واكِر يا صندلي چرخدار. رژيم غذايي اگر مشكل در بلع وجود دارد، بايد غذاهاي نرم و راحت‌الحلقوم خورده شوند. نهايتاً ممكن است نياز به دادن غذا از راه لوله وجود داشته باشد. در چه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم آميوتروفيك لاترال اسكلروز(ALS) را داريد.
- پرش و ضعف عضلات، كه از دست ها شروع شده، به بازوها و پاها گسترش مي يابد. نهايتاً عضلات مسؤول تنفس و بلع نيز درگير شده، دچار ضعف مي شوند.
- گرفتگي عضله.
- سفتي و انعطاف ناپذيري گروه هاي عضلاني.
- كاهش وزن بدون توجيه.
- خورده خورده و نامفهوم صحبت كردن.
- معمولاً توانايي هاي ذهني مشكلي پيدا نمي كنند.
- حملات ناگهاني خنده يا گريه.
- سن بالاي 40 سال.
- سابقه خانوادگي ALS.
- بروز اين بيماري در بين افرادي كه شغل شان مستلزم فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري بدني شديد است بيشتر گزارش شده است.
در حال حاضر نمي توان از اين بيماري پيشگيري كرد.
در حال حاضر اين بيماري علاج‌ناپذير است. بيماران معمولاً در عرض 5-2 سال فوت مي كنند، اما 20% از آنها تا 5 و 10% از آن ها تا 10 سال زنده مي مانند.
- تحقيقات علمي در زمينه علل و درمان اين بيماري در حال انجام هستند، بنابراين اميد مي رود كه روش هاي درماني مؤثرتري يافت شوند و نهايتاً علاج آن ميسر گردد.
- عدم توانايي حركت ناشي از بيماري باعث بروز زخم هاي ناشي از فشارآمدن طولاني مدت روي نقاط خاص مي شود.
- ذات‌الريه ناشي از مشكل در بلع و جمع شدن ترشحات در راه هاي هوايي.
- زوال رفتن پيش رونده قواي جسماني فرد بر جنبه هاي مختلف زندگي وي از جمله روابط، كار، درآمد، هماهنگي عضلاني و مسايل جنسي تأثير منفي مي گذارد.
تشخيص شامل آزمون الكترميوگرافي(نوار عضله) است. اين آزمايش براي ارزيابي انتقال پيام هاي عصبي به عضله انجام مي گيرد. هيچ درمان اختصاصي وجود ندارد. براي كنترل علايم و اورژانس هاي عارض شده، بيمار تحت مراقبت حمايتي قرار مي گيرد. براي پيشگيري از زخم هاي فشاري، بايد مراقبت پرستاري در حد مناسب انجام گيرد. بيمار بايد تكنيك مكش و بيرون آوردن ترشحات جمع شده در ريه خود را ياد بگيرد. روان درماني يا مشاوره براي يادگيري روش هاي مقابله با ناتواني و معلوليت. نهايتاً بستري شدن در بيمارستان يا مراكز نگهداري از بيماران دچار بيماري هاي مزمن.
داروها
- هيچ دارويي براي درمان ALS وجود ندارد.
- آنتي بيوتيك براي مبارزه با عفونت در صورت بروز ذات‌الريه.
- داروي باكلوفن ممكن است به كاهش سفتي و انعطاف پذيري عضلات كمك كند.
- از داروهاي ضدافسردگي شايد بتوان براي كاهش توليد بزاق استفاده نمود.
اگر پس از تشخيص و اقدامات لازم، دچار سرفه، تنگي نفس، يا تب شده‌ايد.
اگر يك بچه ديگر كودك من را گاز گرفت، چكار بايد بكنم؟ گاهي پيش مي آيد كه يك كودك در حين بازي يا از روي عصبانيت يك كودك ديگر را گاز بگيرد. در اين موارد معمولا پوست پاره نمي شود و جراحت نيز جدي نيست. اما اگر پوست پاره شود قضيه فرق دارد. دهان انسان پر از باكتري است و خطر ابتلا به عفونت نيز 10 تا 15 درصد است. گازهاي محكم بر روي صورت، دست ا و اندام اي تناسلي مي توانند بيش از همه خطرناك باشند. اگر كودك شما را گاز گرفته‌اند و پوست او پاره نشده است، صرفا محدوده گاز را با آب و صابون ملايم بشوييد. اگر پوست پاره شده است، جراحت را با صابون ملايم و آب جاري به مدت 3 تا 5 دقيقه بشوييد(اما روي زخم را نخراشيد)، سپس آن را با يك باند تميز بپوشانيد. اگر زخم خونريزي دارد با يك پارچه تميز و خشك روي آن را فشار دهيد و در صورت امكان آن قسمت را بالاتر از سطح بدن قرار دهيد. اگر پوست پاره شده است بايد كودك را براي معاينه نزد پزشك ببريد كه جراحت را تميز و بررسي كند. هم چنين دستورات لازم براي تميز نگه داشتن زخم را به شما بدهد. پزشك معمولا ترجيح مي دهد كه جراحت را بخيه نزند، مگر اين كه شديد يا روي صورت كودك باشد. بخيه زدن مي تواند خطر بروز عفونت را افزايش دهد. هم چنين ممكن است يك دوره كوتاه آنتي بيوتيك براي پيشگيري از عفونت تجويز نمايد كه به محل و شدت گاز بستگي دارد. چه نوع عفونت هايي ممكن است از طريق گاز گرفتن منتقل شوند؟ گاز مي تواند باكتري هايي از قبيل استافيلوكوك را كه به طور معمول در دهان انسان وجود دارند منتقل نمايد. هم چنين مي تواند بيماري هايي جدي مانند هپاتيت را نيز منتقل كند. هر چند متخصصين احتمال سرايت ويروس ايدز را از طريق گاز گرفتگي رد نمي كنند، اما اين قضيه بسيار بعيد است. براي سرايت ويروس ايدز، فرد آلوده بايستي خونريزي داشته باشد، پوست فرد مقابل را با گاز پاره كند و خون خود را به درون جراحت وارد نمايد. هيچ موردي از انتقال ويروس ايدز از طريق گاز و بدون انتقال از طريق خون تاكنون گزارش نشده است. چگونه مي توانم بفهمم كه محل جراحت، عفونت كرده است يا نه؟ اگر كودك شما هر يك از نشانه‌هاي زير را كه علامت عفونت هستند نشان داد فورا با پزشك تماس بگيريد: براي پيشگيري از تكرار گاز گرفتگي، چه كار مي‌توانم بكنم؟ اگر كودك شما را در مهدكودك گاز گرفته‌اند، با مربي او صحبت كنيد. از او بخواهيد كه به والدين كودكي كه گاز گرفته است، اخطار بدهد. اگر گاز در هنگام دعوا رخ داده است، سعي كنيد مسأله را حل كنيد و البته در مورد روش هاي حل مسالمت آميزِ بحث و مشاجره نيز با كودك خود صحبت كنيد. اگر اين مسأله در حين بازي هاي بچه‌گانه رخ داده است، در مورد روش هاي سالم‌تر براي بازي با كودك خود صحبت نماييد. 
- افزايشِ تورم، قرمزي يا حساسيت محل جراحت.
- چرك.
- تب(بيشتر از 38 درجه سانتيگراد).
- خروج رگه هاي قرمزرنگ از محل گاز گرفتگي يا احساس گرما در آن محل. هم چنين اگر محل گاز گرفتگي ظرف 10 روز خوب نشد كودك را براي معاينه نزد پزشك ببريد.
اگر يك حيوان كودك خردسالم را گاز گرفت، چه بايد بكنم؟ بستگي دارد كه شدت جراحت چقدر باشد. اگر جراحت مهمي نيست(يعني صرفا يك خراش سطحي است)، محل آن را به دقت با آب و صابون بشوييد. سپس يك پماد آنتي‌بيوتيك را دوبار در روز روي آن بماليد. اگر محل جراحت در قسمتي از بدن قرار دارد كه احتمال مي رود آلوده شود، آن را با چسب زخم بپوشانيد. در غير اين صورت بگذاريد كه در معرض هواي آزاد باشد. اگر پوست پاره شده و خونريزي دارد، جراحت ممكن است جدي باشد. يك گاز استريل يا پارچه تميز روي آن قرار داده و با انگشت فشار دهيد. اگر فشار نتوانست ظرف چند دقيقه جلوي خونريزي را بگيرد، با اورژانس تماس بگيريد(در صورتي كه حيوانات، صورت يا گردن كودك را گاز بگيرند، ممكن است بسيار خطرناك باشد زيرا مي تواند رگ هاي خوني اصلي را پاره نمايد.) حتي اگر خونريزي متوقف شد، فورا با پزشك تماس بگيريد تا مشخص شود كه آيا كودك به بخيه يا ديگر معالجات پزشكي نياز دارد يا خير. احتمال بروز عفونت در محل گاز حيوانات بيشتر از ساير بريدگي ها است، بنابراين پزشك ممكن است يك دوره آنتي بيوتيك تجويز نمايد. آيا بايد نگران هاري باشم؟ اگر مي دانيد كه صاحب آن حيوان كيست، از آن ها بخواهيد گواهينامه واكسن حيوان را نشان بدهند. اگر نمي دانيد صاحب حيوان كيست(يا حيوان حركاتي عجيب و غريب مي كند يا در دهانش كف دارد)، سعي كنيد حيوان را در محل ديد نگه داريد اما به آن نزديك نشويد. به نزديك ترين مسئولين منطقه اي اطلاع دهيد تا بيايند و حيوان را بگيرند. اين افراد مي توانند نشانه هاي هاري را در حيوان بررسي كنند. اگر حيوان را نمي شناسيد و نمي توانيد آن را تعقيب كنيد، مسئولان اداره كنترل حيوانات مي توانند حيوان و صاحب آن را پيدا كنند تا وضعيت آن از لحاظ هاري بررسي شود. اگر مطمئن نيستيد كه واكسن هاري حيوان سر موقع زده شده است، كودك شما به يك دوره واكسن هاري نياز دارد تا از بروز بيماري(در صورتي كه حيوان آلوده بوده باشد) پيشگيري شود. علاوه بر سگ ها و گربه‌هاي واكسن نشده، حيوانات وحشي از قبيل روباه و خفاش‌ها نيز مي‌توانند حامل ويروس هاري باشند. اگر يك حيوان وحشي كودك شما را گاز گرفت، فورا با پزشك خود تماس بگيريد. اگر احتمال هاري وجود داشته باشد، كودك شما به يك دوره سرم ضدهاري نياز خواهد داشت. يك نكته مهم را بايد در مورد خفاش ها بدانيد: كودك شما مي تواند از خراش يا يك گاز بسيار كوچك توسط خفاش(به گونه‌اي كه شايد حتي نتوانيد آن را ببينيد) نيز به هاري مبتلا شود. حيوانات كوچك خانگي از قبيل موش صحرايي، خوكچه هندي و موش سفيد، حامل ويروس هاري نيستند، هر چند محل گاز اين حيوانات مي تواند عفونت كند. در مورد ساير عفونت ها چه مي توان گفت؟ اگر كودك شما توسط يك حيوان گاز گرفته شود شما احتمالا بيش از همه از بابت هاري نگران خواهيد بود، اما بايد بدانيد كه در اين موارد هم عفونت باكتريايي شايع تر است. به اين دليل است كه شستشوي كامل محدوده زخم گازگرفتگي و استفاده از پماد آنتي بيوتيك، اهميت دارد. اگر جراحت جدي است يا در قسمتي از بدن است كه احتمال عفونت در آن بيشتر است(مثلا در صورت، دست ها، پاها يا اندام هاي تناسلي، حتي اگر جراحت كوچك باشد)، پزشك ممكن است آنتي بيوتيك تجويز كند. براي هر گونه جراحتي، حتي زخم هاي كوچك، اگر واكسيناسيون كودك به موقع انجام نشده باشد، ممكن است استفاده از واكسن كزاز ضروري باشد و بايد ظرف چند روز آينده مراقب محل جراحت باشيد، حتي اگر سطحي بوده و در خانه آن را درمان كرده‌ايد. اگر نشانه هاي عفونت در جراحت ظاهر شد(قرمزي، تورم يا خروج ترشحات) يا كودك شما به تب دچار شد يا احساس كسالت كرد، به سرعت با پزشك تماس بگيريد. هم چنين اگر محل گاز گرفتگي ظرف 10 روز خوب نشد، بدون معطلي كودك را نزد پزشك ببريد.
گاز گرفتن توسط حيوانات، چقدر مشكل آفرين است؟ معمول ترين گازگرفتگي ها توسط سگ اتفاق مي افتد و نيمي از قربانيان را كودكان تشكيل مي دهند. پسرها بيشتر از دخترها گاز گرفته مي شوند و تقريبا دو سوم از جراحات در كودكان زير چهار سال و در محل سر و گردن رخ مي دهد. پس رعايت موارد احتياطي براي حفاظت از كودك در برابر گاز گرفتگي حيوانات، ضروري است. براي جلوگيري از گاز گرفتگي توسط حيوانات، چه مي‌توانم بكنم؟ هيچ گاه كودك خود را با حيوان خانگي خودتان يا ديگري تنها نگذاريد.(تقريبا نيمي از كودكاني كه توسط سگ گاز گرفته مي شوند، از سگ خانوادگي يا سگ همسايه صدمه ديده‌اند.) به كودك خود ياد بدهيد كه به گربه ها يا سگ هايي كه نمي شناسد، نزديك نشود مگر اين كه شما به او بگوييد كه خطري ندارد. به خاطر داشته باشيد كه هر سگي، اگر تحريك شود، ممكن است گاز بگيرد. به كودك خود ياد بدهيد تا به سگ يا گربه‌اي كه در حال غذا خوردن است نزديك نشود يا به سگ يا گربه‌اي كه در حال خواب است دست نزند. به او نشان بدهيد كه اگر يك سگ غريبه به او نزديك شد، چگونه بي حركت سرجايش بايستد و هرگز فرار نكند. به كودك خود ياد بدهيد كه هرگز بدون اجازه يك بزرگتر، به حيوانات وحشي دست نزند يا غذا ندهد. مثلا غذا دادن به اردك هاي درياچه معمولا خطري ندارد، اما اگر بخواهد يك حيوان وحشي را بگيرد تا از دست او غذا بخورد اصلا كار جالبي نيست. شما بايد اين تفاوت ها را براي كودك خردسال تان توضيح دهيد بدون اين كه او را بي دليل بترسانيد يا وحشت زده كنيد. 
