وقتی باید به اقتصاد شوک داد
هنگامی که اقتصاد در مسیر صحیح حرکت نمیکند، باید چه روشی در پیش گرفت؟ این پرسشی است که در طول تاریخ بسیاری از اقتصاددانان و دولتمردان را به خود مشغول کرده است.
گروهی معتقدند که باید هرچه سریعتر چرخه معیوب را از بین برد اما گروهی هم بر اصلاحات تدریجی تأکید دارند چرا که تبعات اجتماعی آن را کمتر میدانند. اگرچه به نظر میرسد که دوران پیشتازی طرفداران اصلاحات ناگهانی و بهاصطلاح شوک درمانی به سر آمده و این نگرش روند نزولی خود را در علم اقتصاد سپری می کند اما همچنان در نقاط مختلف جهان برخی دولتها جهت حل مشکلات اقتصادی کشورشان دست به شوک درمانی می زنند. در این مقاله به روند ایجاد و اوج گرفتن و همچنین نمونه های موفق و ناموفق شوک درمانی اقتصادی پرداخته شده است.
شوک درمانی در اقتصاد معمولا به اقداماتی مانند دست کشیدن دولت از کنترل قیمتها، حذف یارانه ها و آزادسازی تجارت با یک کشور اطلاق میشود که در بیشتر موارد با حجم زیادی از خصوصی سازی داراییهای عمومی همراه می شود.
ادامه مطلب
وضعيت بازار ارز در اقتصاد امروز ايران
اصولا بازار به وضعيتى اطلاق مىشود كه در آن مكانيزم قيمت ما در روندى خود اصلاح مازاد عرضه يا تقاضا را مرتفع ساخته و ميان آن توازن و تعادل برقرار مىكند. واژه بازار هم عمدتا به بازار رقابتى اشاره دارد. بر خلاف آنچه كه از ظاهر امر به نظر مىرسد، مفهوم بازار بطور اعم و مفهوم بازار ارز به طور اخص از پيچيدگيهاى خاصى برخوردار است. ظاهر امر اين است كه تقاضاى ما براى پول خارجى (كه پول ملى مان از نظر بين المللى تبديل پذير نيست) از تقاضا يمان براى كالاهاى خارجى، استفاده از خدمات خارجى، تمايل خريد در بازارهاى مالى خارجى، يا احتمالا فرار خزنده سرمايه ملى ما نشات مىگيرد. عرضه ارز در بازار ملى ما نيز از صادرات كالاها و خدمات ملى به خارج، از ورود سرمايه بين المللى و خريد دارايى هاى ملى ما توسط خارجى ها و فرار (خزنده و آشكار) سرمايه هاى خارجى به كشور ما (كه وجود ندارد) نشات مىگيرد. اصولا وقتى مقهوم بازار د راينجا موضوعيت مىيابد كه:
اولا، در هر دو طرف اين بازار عوامل ذرهاى فراوانى مشغول فعاليتباشند يعنى تعداد متقاضيان ارز بسيار زياد باشد. تعداد عرضه كنندگان يا به عبارتى تعداد تحصيل كنندگان ارز هم زياد باشد، به طورى كه نيروهاى شخصى براى تحت تاثير قرار دادن بازار هيچ گونه قدرتى نداشته باشند.
ادامه مطلب
نگرشى كلى به مديريت اقتصادى كشور در دوران جنگ تحميلى
فرشاد مؤمنى
مقدمه
براى ارزيابى عملكرد اقتصادى كشور در دوران جنگ، لزوما به يك يا چند ضابطه و معيار نياز خواهيم داشت. سؤال اين است كه چگونه مىتوان ضوابط و معيارهاى مناسبى برگزيد تا حتى المقدور ما را به شناختى عالمانه و هر چه نزديكتر به واقعيت نايل كند؟
بطور كلى براى ارزيابى عملكرد يك اقتصاد، در يك دوره معين از چند روش مىتوان بهره جست:
روش اول:
اصالت دادن به نقاط عطف است. معمولا كشورها در طول تاريخ خود با نقاط عطف كوچك و بزرگ مواجه مىشوند. بحرانهاى بزرگ، سوانح طبيعى عمده و اساسى، جنگ و انقلاب برخى از مصاديق مهم چنين نقاط عطفى هستند. در چنين مقايسهاى، مقايسهها مستقل از شرايط، توانايىها و محدوديتهاى نظام اقتصادى به بررسى گذاشته مىشود و تلاش مىشود تا به اعتبار نقش برجستهاى كه براى آن نقطه عطف قايل هستند روند تحولات متغيرهاى عمده و اساسى اقتصادى كشور را در دورههاى قبل و بعد از آن مورد مطالعه قرار دهند.
ادامه مطلب