بر اساس اصل چهل وچهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ، اقتصاد ایران به لحاظ مالكیت از سه بخش دولتی ،خصوصی و تعاونی تشكیل می شود. در حال حاضر تنها ۵/۲ درصد از مالكیت اقتصاد كشور در قالب تعاونی هاشكل گرفته و اصلی ترین شكل مالكیت ، در دو بخش دولتی و خصوصی متمركز شده است . با توجه به ارقام رسمی بودجه كل كشور، ۵۰ درصد تولید ناخالص ملی از محل درآمد مستقیم انحصارهای دولتی است كه بااحتساب سهم دیگر مؤسسات و نهادهای بخش عمومی ، سهم دولت به حداقل ۶۰ درصد می رسد. در چهار دهه اخیر، عمده ترین منبع درآمدهای بودجه دولت از فروش و صادرات نفت و گاز به دست آمده است . این مقدار درسال ۱۳۷۴ حدود ۶۴ درصد كل درآمدهای بودجه دولت بوده است . با وجود نوسان های شدید قیمت جهانی نفت خام و كاهش نسبی ارزش آن ، این عنصر هم چنان نقش اصلی خود را در ساختار اقتصادی كشور حفظ كرده ومنبع اصلی درآمدهای ارزی و منشاءِ بسیاری ازدیگردرآمدهای داخلی وخارجی كشور است .