فلسفه مالیات در حکومت اسلامی
زندگی انسان ها در كنار یكدیگر و تشكیل جامعه انسانی یا همان قبیله، كافی بود تا این نیاز احساس شود كه انجام امور نیازمند ایجاد تشكیلات منسجمی است تا با استفاده از توانمندی های نیروهای موجود در جامعه بتواند به برنامه ریزی مدو ن تر و كارآمدتری بپردازد، لذا حكومت های اولیه با هدف تامین و رفع نیازمندی ها در داخل یك سلسله سنن و نظامات شكل گرفت. با گذر زمان، افزایش جمعیت و ایجاد نیازهای جدید و پیچیدگی روابط درون و برون قبیله ای، تامین هزینه های نگهداشت نیروی انسانی و در رأس آن رفع هزینه های نیروهای نظامی و امنیتی جوامع واژه مالیات را به ادبیات اقتصادی وارد می كند.
در دین اسلام نیز مالیات برای نخستین بار در مورد جهاد تشریع شد تا مردم خود بودجه موردنیاز جنگ و جهاد را بطور كامل تامین كنند به سخن دیگر هركس به اندازه توانایی خود از انفال مال دراین باره انجام وظیفه كند و قرآن كریم نیز به همین موضوع اشاره دارد.
در دوره های تاریخی نحوه دریافت باج و خراج از مردم جهت تامین هزینه های اموراداری و نظامی اشكال مختلفی داشته است. حكومت ها در طی زمان به انواع مختلف این مالیات ها را اخذ كرده اند.
ادامه مطلب
درباره عقود اسلامی
شکی نیست که اسلام برای همه وجوه زندگی قوانینی دارد. وجود اقتصاد اسلامی موید این مطلب است که در حوزه اقتصاد، معیشت و تامین رفاه هم روشهای خاصی موجود است که باید به آنها پرداخته شود. بانکداری اسلامی و عقود اسلامی از آن دسته اند.
این در حالی است که بنا بر گزارش اخیر بانک مرکزی 70 درصد مردم چیزی درباره عقود اسلامی نمیدانند. بانک مرکزی در گزارشی آماری نحوه دسترسی خانوارهای شهری ایران به خدمات مالی در سال 1387 را از طریق مصاحبه با حدود ششهزار و 55 خانوار بررسی کرده است. در این بین 70 درصد از مردم هیچ اطلاعی از عقود اسلامی ندارند. بر اساس این آمارگیری 69.7 درصد از افراد هیچگاه در مورد عقود اسلامی مطلبی نشنیدهاند، 17 درصد شنیده و معنی آن را نمیدانستند و 13.3 درصد شنیده و معنی آن را نیز میدانستند.
برای اینکه ما در زمره دسته اول نباشیم، بد نیست کمی درباره عقود اسلامی مطالعه کنیم.
ادامه مطلب
نقد و بررسی مبانی حقوقی و دلائل اقتصادی بهره
گرچه اقتصادداناني چون «هارود»(91) يافت ميشوند که در سوال از حقيقت «بهره»، آن را افسانهاي بيش ندانسته و ميگويند:
«بهره پديدهاي است که صرفاً از ارادة دو گروه وام دهنده و وام گيرنده سرچشمه ميگيرد و عينيتي ندارد، همانند خيلي از حقايق ذهني که هيچ حقيقتي ندارند اما ذهن، آنها را به حقيقت تبديل ميکند».(92)
لکن به اعتقاد اکثر اقتصاددانان نظام سرمايهداري، اقتصادي که در آن، «بهره» نباشد، مبتلي به تناقض دروني بوده در کوتاه مدت، کارايي و در بلند مدت، حيات خود را از دست ميدهد. براي مثال «پرايور»(93) در جواب از اقتصاد اسلامي که در صدد حذف بهره است بالحن کاملاً قاطعي ميگويد:
«موضوع به زبان ساده از اين قرار است که اگر نرخ بهرهاي وجود نداشته باشد پسانداز کل کاهش مييابد.» و در جاي ديگر ميافزايد: «با ثبات ساير عوامل، حذف نرخ بهره اسمي به کاهش پسانداز در نظام اقتصادي اسلام ميانجامد.»(94)
ادامه مطلب