اقم الصّلوه لدلوك الشّمس الی غسق اللّیل و قران الفجر انّ قران الفجر كان مشهوداً.
نماز را از زوال خورشید تا نهایت تاریكی شب (نیمه شب) برپادار، و همچنین قرآن فجر (نماز صبح) را، چرا كه قرآن فجر مورد مشاهده (فرشتگان شب و روز) است. «اسراء ، 78»

اوقات‌ نمازهای واجب
در آیات مورد بحث به مسأله نماز و توجه به خدا و نیایش می‌پردازد كه عامل مؤثری برای مبارزه با شرك است و وسیله‌ای برای طرد هر گونه وسوسه شیطانی از دل و جان آدمی.
آری نماز است كه انسان را به یاد خدا می‌اندازد گرد و غبار گناه را از دل و جانش می‌شوید و وسوسه‌های شیطانی را طرد می‌كند.
نخست می‌گوید:نماز را برپادار به هنگام زوال آفتاب تا نیمه شب و همچنین قرآن فجر (نماز صبح) را، چرا كه این نماز مورد توجه فرشتگان شب و روز است. اقم الصلوه لدلوك الشمس الی غسق اللیل و قرآن الفجر ان قرآن الفجر كان مشهوداً
(دلوك شمس) به معنی زوال آفتاب از دائره نصف النهار است كه وقت ظهر می‌باشد، و در اصل از ماده (دلك) به معنی مالیدن گرفته شده چرا كه انسان در آن موقع بر اثر شدت تابش آفتاب چشم خود را می‌مالد و یا از دلك به معنی متمایل شدن است چرا كه خورشید در این موقع از دائره نصف النهار به سمت مغرب متمایل می‌شود و یا اینكه انسان دست خود را در مقابل آفتاب حایل می‌كند، گوئی نور آن را از چشم خود كنار می‌زند و متمایل می‌سازد.

روایاتی در اوقات نماز‌ها:
به هر حال در روایتی كه از منابع اهلبیت ـ علیهم السّلام ـ به ما رسیده (دلوك) به همین معنی زوال خورشید تفسیر شده است در روایتی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌خوانیم كه (عبید بن زراره) از تفسیر همین آیه از امام ـ علیه السّلام ـ سؤال كرد امام فرمود:(خداوند) چهار نماز بر مسلمانان واجب كرده است كه آغاز آن وقت زوال شمس (ظهر) و پایان آن نیمه شب است.[1]
و امّا (غسق اللیل) با توجه به اینكه غسق شدن ظلمت است، و تاریكی شب در نیمه شب از هر وقت متراكم‌تر می‌باشد این كلمه روی هم رفته (نیمه شب) را می‌رساند.
(قرآن) به معنی چیزی است كه قرائت می‌شود و (قرآن فجر) روی هم رفته اشاره به نماز فجر است.
به همین دلیل آیه فوق از آیاتی است كه اشاره اجمالی به وقت نمازهای پنجگانه می‌كند و با انضمام به سایر آیات قرآن در زمینه وقت نماز و روایات فراوانی كه در این رابطه وارد شده، وقت نمازهای پنجگانه دقیقاً مشخص می‌شود.
البتّه توجه به این نكته لازم است كه بعضی از آیات قرآن تنها اشاره به یك نماز كرده، مانند (حافظوا علی الصلوات و الصلوه الوسطی).[2]
كه نماز وسطی طبق تفسیر صحیح همان نماز ظهر است.
و گاهی اشاره به وقت سه نماز از نمازهای پنجگانه كرده، مانند (و اقم الصلوه طرفی النهار و زلفاً من اللیل)[3] كه (طرف النهار) اشاره به نماز صبح و مغرب و (زلفاً من اللیل) اشاره به نماز عشا است.
به هر حال جای تردید نیست كه جزئیات اوقات نمازهای پنجگانه در این آیات بیان نشده، بلكه مانند بسیاری دیگر از احكام اسلامی تنها به كلیات قناعت شده و شرح آن در سنت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و امامان راستین آمده است.
نكته دیگری كه در اینجا باقی می‌ماند این است كه آیه فوق می‌گوید:( ان قرآن الفجر كان مشهوداً ، نماز صبح مورد مشاهده است). اكنون این سؤال پیش می‌آید كه مشاهده چه كسانی؟
روایاتی كه در تفسیر این آیه به ما رسیده می‌گوید: مشهود ملائكه شب و روز است، زیرا در آغاز صبح فرشتگان شب كه مراقب بندگان خدایند جای خود را به فرشتگان روز می‌دهند، و چون نماز صبح در همان آغاز طلوع انجام می‌گیرد هر دو گروه آن را مشاهده كرده و بر آن گواهی می‌دهند.
این روایات را دانشمندان شیعه و اهل تسنن هر دو نقل كرده‌اند.

[1] . وسایل جلد 3 صفحه 115.
[2] . بقره / 238.
[3] . هود / 114.