خوش آمدید

برخي از مورخان قبول ندارند كه معاويه او در زمره نويسندگان وحي بوده است.{1} ابن جرير طبري ضمن بازگويي رخدادهاي سال 72 هجري تحت عنوان «أسمأ من كتب للنبي(ص)» نام‏هاي كساني كه براي پيامبر(ص) كتابت و يادداشت مي‏كردند. تنها از حضرت علي(ع) و عثمان ياد كرده و گفته است: «اگر آن دو نبودند، وحي را ابي بن كعب و زيد بن ثابت مي‏نگاشتند».{2}

در شماره كاتبان وحى اختلاف نظر بسيار است. حافظ بن عساكر (م 571 ه)

قرآن کتاب انديشه

قرآن، از روند تاريخ و از آينده‏هاى دور و نزديك آن، گاه‏گاه خبرهاى قاطعى داده است اين پيشگوييها يكى از ابعاد اعجاز قرآن مجيد است بدين جهت كه:
الف: اين پيشگوييها قاطع و محكم است و ترديد و شايد و گمان در آنها نيست.
ب: اعجاز پیشگویی بعد از تحقق آن است وگرنه صرف پیشگویی که تحقق پیدا نکره باشد و محکم و قاطع نیز نباشد دلیلی بر اعجاز نخواهد بود.
ج: اين پيشگوييها متكى به آمار و شواهد و قرائن نيست خبرهايى از تاريخ است. بدون هيچ زمينه وجودى.
مثلا هنگامى كه پيامبر اكرم- صلى اللّه عليه و آله- در اوج ضعف است سوره كوثر فرود مى‏آيد و خبر مى‏دهد كه دشمنان پيامبر، ناكام و نافرجام و ابتر مى شوند. و خداوند به پيامبر- صلّى اللّه عليه و آله- نسل گسترده، نام و آوازه بلند و فراگير و يا ... مى‏بخشد.و موارد متعدد دیگری که در قرآن کریم آمده.
د: پیشگویی های پیشگویان قائم به حدسیات خودشان است در حالی که پیشگویی های قرآن قائم به آورنده آن نیست بلکه خود وحی الهی است. و این امر در سایر پیشگویی های رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله که عنوان قرآنی نداشته وجود دارد.
معمولا اساس استدلای شما را احتمال تشکیل می دهد، احتمالاتی که به قول خودتان بالاتر از صفر است. اما عجیب این است که شما به احتمالات بالاتر از صفر ارزش قائل می شوید و از آن طرف برای ظن خود اگر نگوئیم علم ارزشی قائل نیستید؟  

سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ( 53 فصلت) به زودى نشانه هاى خود را در افقها[ى دور دست ]و در وجودشان به آنها نشان خواهیم داد، تا برایشان روشن گردد که او خود حق است .آیا کافى نیست که پروردگارت خود شاهد هر چیزى است 

بی شک قرآن به عنوان کتاب مقدس مسلمانان در بین آنها از جایگاهی ویژه ای برخوردار است. مسلمانان همیشه برای قرآن احترام خاصی قائل بوده و سعی در ترویج آن می نموده اند. از طرفی دیگر قرآن مرجع اصلی مسلمانان در همه مسایل زندگی است (از فعالیت های دینی گرفته تا فعالیت های سیاسی و …). بنابراین انگیزه های زیادی برای نقل و حراست از قرآن در بین مسلمانان وجود دارد و مرجع و ملاک اصلی آنها قرآن بوده و هست. همیشه در کنار قرآن شاهد تعداد زیادی حافظ قرآن بوده ایم … مسلمانان آنقدر به ضبط آیه ها و حرف حرف قرآن اهمیت می داده اند که گمان هرگونه تحریفی در قرآن را از بین می برد.

1) کتاب "فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب" از آثار حاج شیخ میرزا حسین نوری است. این کتاب را مرحوم حاجی در سال 1292)ه. ق( در نجف اشرف تألیف کرد و در سال 1298 در کشور عراق چاپ شد. این کتاب که در مورد تاریخ تدوین قرآن کریم و اخبار مربوط به آن است، 12 دلیل از اصناف اخبار ضعیف و غیر قابل اعتماد برای اثبات تحریف به نقصان، در قرآن کریم اقامه می‌کند. بیشترین اتکال مرحوم حاجی در این کتاب اخباری است که در کتاب "انوار النعمانیه" مرحوم سید نعمت الله جزایری آمده است. سید نعمت الله جزایری از اخباریون معروف جهان تشیع می‌باشد و کتاب "انوار النعمانیه" او حاوی مطالبی عجیب و منحصر به فرد است که معادل آن در دیگر کتب روایی یافت نمی‌شود. نوشته شدن کتاب "فصل الخطاب" سبب اعتراض عمومی جهان تشیع و نوشتن کتب و مقالات فراوانی در رد آن شد، تا منجر به پیشمانی مرحوم محدث نوری شد.

2) مرحوم محدث نوری در اواخر عمر از نوشتن این کتاب به شدت پشیمان شد. علامه آقا بزرگ تهرانی که خود از شاگران حاجی نوری بوده است می‌نویسد: استاد ما حاجی در اواخر عمر خویش می‌گفت: من در نام‌گذاری کتابم اشتباه کردم و سزاوار بود نام آن را "فصل الخطاب فی عدم تحریف الکتاب" بگذارم، چرا که در آن ثابت می‌کنم قرآن شریف موجود بین دو جلد که در همه عالم منتشر شده است با تمامی سور و آیات و جملاتش وحی الهی است که هیچگونه تغییر یا تبدیل و زیاده و نقصان از هنگام جمع آوری آن تا به امروز در آن واقع نشده است. من در مواضع متعددی از کتاب به جهت جلوگیری از تیرهای سرزنش و ملامت دیگران در تصریح به عقیده خودم اهمال نمودم، بلکه از روی غفلت برخلاف عقیده خود سخن گفتم.[i]

بزرگان جهان تشیع از صدوق تا فیض کاشانی و دیگران به عدم تحریف قرآن از حیث زیادت و نقصان و هر نوع تحریف لفظی تأکید ورزیده‌اند و تنها عده معدودی از اخباریون شیعه و محدثین اهل سنت قائل به تحریف شده‌اند. نظر رسمی جهان شیعه و اهل سنت عدم تحریف قرآن کریم است و تنها کسانی که غرض‌ورزی می‌کنند به اقوالی که برای قاطبه علمای فریقین ضعیف و غیرقابل­قبول است، استناد می‌کنند.

اگر قرار باشد به صرف وجود بعضی از احادیث در باب تحریف قرآن ما تحریف را به تشیع نسبت دهیم، این روایات در کتب اهل سنت، هم به تعداد بیشتری وجود دارد و هم سند آن روایات بر مبنای اهل سنت صحیح تر است و هم متن آن روایات صراحت بیشتری در تحریف دارد.ولی روایات تحریف در کتب شیعه از نظر سند ضعیف­تر و تعداد آنها نیز کم است و از نظر محتوا قابل توجیه هستند. بسیاری از این روایات منظورشان از تحریف قرآن، عمل نکردن مردم به بعضی از دستورات قرآن است، نه اینکه چیزی در قرآن کم و زیاد شده باشد.

تفسیر بحر اصفهانی جامع التأویل لمحکم التنزیل، تفسیرى که از بین رفته و مشتمل بر ۱۴ جلد بوده است.
تفسیر ابومسلم اصفهانى مى توانست سرآمد تفاسیر عالمان معتزلى به شمار آید، ولى از آنجا که به طور کامل و دقیق به دست ما نرسیده، تفسیر زمخشرى (الکشاف) شهرت بیشترى یافته است. بنابراین آنچه مى توان درباره تفسیر ابومسلم دانست، تنها مطالب تفسیرى است که عالمان مختلف در لابه لاى تفاسیر و مصنّفات خویش از وى ثبت کرده اند، و البته در این میان یکى از عالمان معاصر هند به گرد آورى آراء وى همت گمارده و نام آن مجموعه را (ملتقط جامع التأویل لمحکم التنزیل) نهاده است
یکى از آراء ویژه ابومسلم، اعتقاد به واقع نشدن نسخ در قرآن است، نه نسخ مشروط زیرا او معتقد است که نسخ، ازاله و ازبین بردن چیزى است و چیزى زائل مى شود که حقیقتى نداشته باشد و باطل باشد، اما حق پایان ناپذیر است و قرآن حق است، از سراسر وجود آن حق و حقیقت مى تراود و باطل را به آن راهى نیست. اگر فرمانى صادر شود و سپس لغو گردد، معنایش این است که صدور آن فرمان از اول باطل بوده که در نتیجه به اصطلاح نسخ گردیده است. ابومسلم مى گوید، مگر نه این است که خداوند متعال فرموده است (لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه)، پس با این برهان دانسته مى شود که نسخ به قرآن راهى ندارد. در زمینه آیه (ما ننسخ من آیه أو ننسها نأت بخیر منها أو مثلها) که بیشتر مفسران از آن وقوع نسخ در برخى آیات قرآن را و یا دست کم امکان وقوع آن را فهمیده اند، ابومسلم تفسیر دیگرى دارد و مى گوید معناى این آیه یکى از این چند وجه مى تواند باشد: ۱. مراد از نسخ در آیه شریفه نسخ آیین هاى گذشته و آیات تورات و انجیل است و نظر به وقوع نسخ در قرآن ندارد. ۲. احتمال دارد مراد از (ما ننسخ) در آیه شریفه ابطال چیزى نباشد، بلکه مراد نسخه بردارى و استنساخ باشد، یعنى استنساخ کتاب از لوح محفوظ و انتقال آن به سایر کتاب هاى آسمانى. ۳. مراد از (ما ننسخ) نه آن است که نسخ واقع شده و آیه شریفه از آن خبر مى دهد، بلکه مراد آن است که بر فرض آن که نسخ صورت گیرد، آیه ناسخ بهتر از منسوخ خواهد بود.(۲۸. فخررازى، مفاتیح الغیب، ۳/۲۹۲.)  

حریف ناپذیری قرآن

ناسا و معجزه شق القمر ...