خوش آمدید

امام رضا علیه السلام فرمودند:

لا یُحبِنُّا کافِرُ وَ لا یُبغِضُنا مُؤمِنُ، وَ مَن مَاتَ وَ هُوَ یُحِبُّنا کانَ عَلَی اللهِ حَقَّا اَن یَبعَثَهُ مَعَنا؛

هیچ کافری دوستدار ما نیست و هیچ مؤمنی دشمن ما نمی شود، هر کس با محبّت ما از دنیا برود، بر خداوند است که او را در قیامت با ما برانگیزد.

مسند الامام الرضا علیه السلام، ج 1، ص 358

شرح حدیث:

اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم انسانهایی پاک، الهی، وارسته و برخوردار از همه فضایل و خوبیهایند که برای همه مسلمانان الگویند. 
محبت به آنان، نشانه ی فطرت پاک و ایمان خالص انسان است. 
دشمنی با اهل بیت علیهم السلام، نشانه خروج انسان از قلمرو انسانیت و کمال و حقّ است. 
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم، امت را به محبّت عترت خویش دعوت کرده و مهرورزی به این خاندان نورانی را «اجر رسالت» قرار داده است(1). 
پس اگر دنبال محبوب می گردیم، این خاندان بهترین و ارزنده ترین محبوبهای هستی اند. سعدی شیرازی چه نیک سروده است:
سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
عشق محمد بس است و آل محمد(2)
محبت به آل محمّد صلی الله علیه و آله و سلم، هم در دنیا کارساز است و دوستداران این خاندان را به راه حق و فضیلت می کشاند و از بدیها باز می دارد، هم در هنگام مرگ، در قبر، در عالم برزخ، در روز قیامت و هنگام محاسبه ی اعمال و عبور از صراط و دادن نامه ی اعمال به اشخاص، عامل نجات انسان می گردد(3). 
هر کس با چیزی محشور می شود که او را دوست می دارد. 
آنان که در دنیا مهر و محبت این اسوه های پاک و فضایل را داشته باشند، چون در عمل، راه آنان را می پویند، طبیعی است که خداوند هم با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و خاندانش محشورشان کند. 

پی نوشت: 
1. شوری (42)، آیه 23: «قل لا اسئلکم علیه اجراً الا المودة فی القربی». 
2. کلیات سعدی، ص 715. 
3. مضمون حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم که محبت پیامبر و خاندانش در این موارد، سود می بخشد. 
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).

امام رضا علیه السلام فرمودند:

حُبُّ اَولیاءِ اللهِ واجِبُ، وَ کذلِکَ بُغضُ اَعدائهِم و البَراءَةُ منِهُم وَ مِن أئِمَّتِهِم؛

دوستی با دوستان خدا واجب است، همچنین دشمن داشتن و بیزاری جستن از دشمنانِ اولیای خدا و سرکردگان آنان واجب است.

وسائل الشیعه، ج11، ص 433

شرح حدیث:

اساس دین، حبّ و بغض و تولّی و تبرّی است. 
دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا (ولایت و برائت) از ارکان مکتب و از فروع دین است. 
نشانه ی خدا دوستی هم، دوست داشتن دوستانِ خداست و برائت و بیزاری از دشمنان خدا. 
در این میان، «اهل بیت علیهم السلام» به صورت شاخص و معیار مطرح است. نمی شود کسی مدّعی دوستی خدا باشد، ولی با محبوبهای خدایی یعنی عترت پیامبر، رابطه ی مودّت و مهرورزی نداشته باشد؛ نمی شود کسی ادعای حبّ خدا داشته باشد، ولی از دشمنان خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم السلام بیزار نباشد(1). 
در زیارت جامعه ی کبیره می خوانیم:
«وَ بِمُوالاِتکُم تُقبَلُ الطّاعَةِ المفترضة، و لکم المودّةُ الواجبة»(2). 
با موالات و دوستی شماست که طاعتِ واجب، پذیرفته می شود. مودّتِ واجب، حق شما و (بر گردن ما) است. 
تولاّی شما فرض خدایی است
قبول و ردّ آن مرز جدایی است
هر آن کس را که در دینِ رسول است
ولایت، مهر و امضای قبول است(3)
نکته پایانی این حدیث، ضرورتِ برائت از «پیشوایان باطل» است. نه تنها بیزاری از مخالفانِ اولیای خدا یک تکلیف است، از سران و سردمداران آنان که بذر دشمنی اهل بیت علیهم السلام را می پراکنند و فرهنگِ ضدیّت با عترت را نشر می دهند، نیز واجب است. 
یک مؤمن راستین، حتماً باید تولّی و تبرّی داشته باشد. 

پی نوشت: 
1. ر. ک: ممتحنه (60)، آیه 1. 
2. مفاتیح الجنان، زیارت جامعه ی کبیره. 
3. برگ و بار، ص 59. 
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).

امام رضا علیه السلام فرمودند:

انَّ زُوّارَ قَبری لاَ کرَمُ الوُفوُدِ عَلَی اللِه یَومَ القِیامةِ، وَ ما مِن مُؤمِنٍ یَزُورُنی فَیُصیبُ وَجهَهُ مِنَ الماءٍ، الاّ حَرَّمَ اللهُ تَعالی جَسَدهُ عَلی النّارِّ؛

زائران قبر من، گرامی ترین گروه هایی اند که روز قیامت بر خداوند وارد می شوند. هیچ مؤمنی نیست که مرا زیارت کند و در راه زیارتم آبی به صورتش بچکد، مگر آن که خدای متعال، بدن او را بر آتش دوزخ حرام می کند.

عیون الاخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 248

شرح حدیث:

زیارت قبور مطهّر امامان معصوم علیهم السلام یکی از حقوقی است که آنان بر گردن پیروان دارند، بخصوص زیارت قبر امام رضا علیه السلام که درباره ی آن سفارش ویژه است. 
آن حضرت، با دسیسه ی مأمون از مدینه به خراسان آورده شد و با حیله، مسموم و شهید گشت. هم از خاندان خویش دور و جدا بود، هم در غربت، مظلومانه به شهادت رسید و به خاک سپرده شد. 
روایات در فضیلت زیارت آن حضرت بسیار است. درباره ی زیارت سیّدالشهدا علیه السلام آمده است که گرد و غباری که بر چهره ی زائران کربلا می نشیند، مقدّس است و خدا بر آن چهره های غبارآلود، نظر عنایت دارد. درباره ی حضرت رضا علیه السلام چنین آمده که چهره ای که در راه این زیارت، با آب و باران و...برخورد کند، بر آتش دوزخ نمی سوزد. این کرامت و لطفی است از سوی خدا نسبت به زائران قبر حضرت رضا علیه السلام. 
هر کس ز هر جا عاقبت مأیوس گردد
سوی خراسان آید و پابوس گردد
دارالشفای درگهش جانباز دارد
کمتر ز آهو نیست، او هم راز دارد(1)
زیارت اولیای الهی، نشانه ی عشق و محبت به این انسانهای پاک است. زیارت، مهرورزی با بندگان خالصی است که جان در راه خدا نثار کردند و به مشعلی فروزان سر راه بشریت تبدیل شدند. 
امروز، خراسان خطه ای معنوی است و همه ساله میلیونها عاشق، پروانه وار بر گرد ضریح منوّر او می چرخند و اظهار ارادت می کنند. 
دریغ است بدن این زائران در آتش دوزخ بسوزد. 

پی نوشت: 
1. از نویسنده. 
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).

امام رضا علیه السلام فرمودند:

لا یَستَکمِلُ عَبدُ حَقیقَةَ الإیمانِ حَتّی تَکوُنَ فیه خِصالُ ثَلاثُ: التفَّقُّهُ فِی الدّینِ، وَ حُسنُ تَقدیرِ المَعیشَِهِ، و الصَّبُر عَلی الرزَّایا؛

هیچ بنده ای به مرتبه ی حقیقت ایمان نمی رسد، مگر این که این سه خصلت در او باشد: دین شناسی، تدبیر و برنامه ریزی نیکو در زندگی، و شکیبایی بر سختیها و ناملایمات.

تحت العقول، ص 446

شرح حدیث:

ایمان، مراتب و درجات دارد:
هم همه ی افراد در یک سطح از ایمان نیستند، هم ایمانِ یک شخص همیشه در یک سطح باقی نیست و گاهی به علل و اسبابی کم یا زیاد می شود؛ از سطحی بودن به عمق می رسد و از متزلزل بودن به ثبات و استقرار می رسد. 
سه خصلت در این حدیث بیان شده که از نشانه های ایمان حقیقی است:
یکی «تفقّه در دین»؛ یعنی رسیدن به شناختِ عمیق نسبت به دین(در عرصه ی عقاید، احکام و معارف دیگر). 
دیگری برنامه ریزی نیکو برای زندگی و معیشت، از جهات مختلف، از جمله از نظر دخل و خرج و آینده نگری و استفاده ی از عمر و امکانات و فرصتها. 
و سومی صبر و شکیب بر سختیها. 
در حدیث است که جایگاه صبر نسبت به ایمان، همچون سر نسبت به بدن است و همچنان که برای بدنِ بی سر، امکان حیات نیست، ایمان بدون صبر هم ثبات و دوامی نخواهد داشت(1). 
خداوند هم به صابران، بشارت داده است و بندگان صالح و برخی پیامبران را به خاطر صبر و شکیبایی شان ستایش کرده است. 
این سه مسأله ی یاد شده که نشان حقیقت ایمان است، یکی به اصل دین شناسی مربوط می شود، یکی به برنامه ریزی و مدیریت در امور معاش، یکی هم به مقاومت و ایستادگی در برابر مشکلات و بلاها. 
بکوشیم در زندگی انسانهایی دیندار باشیم که صبر و دوراندیشی را سرلوحه کار خود قرار دهیم. 

پی نوشت:
1. امام صادق علیه السلام می فرماید: الصبر من الایمان بمنزلة الرأس من الجسد...، ر. ک: محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج2، ص 87. 
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).

امام رضا علیه السلام فرمدوند:

المُؤمِنُ إذا غَضِبَ لَم یُخرِجهُ غَضَبُهُ عَن حَقٍّ، وَ إذا رضَیَِ لَم یُدخِلهُ رضِاهُ فی باطِلٍ، و إذا قَدرَ لَم یَأخُذ َاکثرَ مِن حَقّهِ؛

مؤمن هرگاه خشمگین شود، غضبش او را از حق بیرون نمی برد. و هرگاه خرسند و راضی شود، خوشنودی اش او را به باطل نمی کشاند. و هرگاه قدرت یابد، بیش از حق خودش برنمی دارد.

بحارالانوار، ج 75، ص 355

شرح حدیث:

در احادیث امام صادق علیه السلام نیز کلامی به همین مضمون با تفاوت در عبارت نقل شده است(1). 
سه خصلتی که در این حدیث یاد شده است، گاهی انسان را از حالت عادی و طبیعی بیرون می برد. 
«غضب»، شعله ای سوزاننده و ویرانگر است که اگر مهار نشود، دین و دنیای انسان را تباه می کند و به دیگران هم آسیب می رساند و شخص غضبناک را از مرز حق و اعتدال بیرون می برد. 
«رضا» و خرسندی که معمولاً درباره امور مطلوب و محبوب است، اگر بر اساس معیارهای دینی نباشد، انسان را به باطل می کشاند؛ مثل این که اگر از کسی خوشمان می آید، این علاقه سبب می شود عیبها و خلافهایشان را نبینیم، یا به خاطر این علاقه به گناه بیفتیم. 
«قدرت» هم اگر مهار نشود، فرد را به ظلم و تعدّی می کشاند. 
آنچه این سه خصلت را مهار می کند، «ایمان» است. مؤمن، عنان خویش را به دست خشم نمی سپارد و اگر خشمگین شد، آن را مهار می کند(2). 
سعدی گوید:
نه مرد است آن به نزدیک خردمند
که با پیل دمان پیکار جوید
بلی مرد آن کس است از روی تحقیق
که چون خشم آیدش باطل نگوید(3)

پی نوشت: 
1. ر. ک: جواد محدثی، حکمتهای صادقی، از همین مجموعه. 
2. بحث «کظم غیظ» که در قرآن آمده (آل عمران، آیه 134)، به همین مهار خشم مربوط می شود. 
3. گلستان سعدی، باب اول، حکایت 34. 
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).