خوش آمدید

امام رضا علیه السلام فرمودند:

لا یَستَکمِلُ عَبدُ حَقیقَةَ الإیمانِ حَتّی تَکوُنَ فیه خِصالُ ثَلاثُ: التفَّقُّهُ فِی الدّینِ، وَ حُسنُ تَقدیرِ المَعیشَِهِ، و الصَّبُر عَلی الرزَّایا؛

هیچ بنده ای به مرتبه ی حقیقت ایمان نمی رسد، مگر این که این سه خصلت در او باشد: دین شناسی، تدبیر و برنامه ریزی نیکو در زندگی، و شکیبایی بر سختیها و ناملایمات.

تحت العقول، ص 446

شرح حدیث:

ایمان، مراتب و درجات دارد:
هم همه ی افراد در یک سطح از ایمان نیستند، هم ایمانِ یک شخص همیشه در یک سطح باقی نیست و گاهی به علل و اسبابی کم یا زیاد می شود؛ از سطحی بودن به عمق می رسد و از متزلزل بودن به ثبات و استقرار می رسد. 
سه خصلت در این حدیث بیان شده که از نشانه های ایمان حقیقی است:
یکی «تفقّه در دین»؛ یعنی رسیدن به شناختِ عمیق نسبت به دین(در عرصه ی عقاید، احکام و معارف دیگر). 
دیگری برنامه ریزی نیکو برای زندگی و معیشت، از جهات مختلف، از جمله از نظر دخل و خرج و آینده نگری و استفاده ی از عمر و امکانات و فرصتها. 
و سومی صبر و شکیب بر سختیها. 
در حدیث است که جایگاه صبر نسبت به ایمان، همچون سر نسبت به بدن است و همچنان که برای بدنِ بی سر، امکان حیات نیست، ایمان بدون صبر هم ثبات و دوامی نخواهد داشت(1). 
خداوند هم به صابران، بشارت داده است و بندگان صالح و برخی پیامبران را به خاطر صبر و شکیبایی شان ستایش کرده است. 
این سه مسأله ی یاد شده که نشان حقیقت ایمان است، یکی به اصل دین شناسی مربوط می شود، یکی به برنامه ریزی و مدیریت در امور معاش، یکی هم به مقاومت و ایستادگی در برابر مشکلات و بلاها. 
بکوشیم در زندگی انسانهایی دیندار باشیم که صبر و دوراندیشی را سرلوحه کار خود قرار دهیم. 

پی نوشت:
1. امام صادق علیه السلام می فرماید: الصبر من الایمان بمنزلة الرأس من الجسد...، ر. ک: محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج2، ص 87. 
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).