تعریف سورههای مكی و مدنی: آنچه كه از قرآن در دوره سیزده سال كه پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و اله و سلم ـ در مكه مشغول تبلیغ بود نازل شد آیات وسورههای مكی هستند، خواه در خود مكه نازل شده باشد یا نه. و آیات و سورههایی كه در طول ده سال بعد نازل شد، مدنی میباشند خواه در مدینه نازل گردیده باشند یا در جاهای دیگر.
ویژگیهای آیات و سورههای مكی:
1. هر سورهای كه در آن سجده وجود دارد مكی است.
2. هر سورهای كه در آن لفظ كلاًّ به كار رفته است مكی است.
3. هر سورهای كه درآن «یا ایها الناس» آمده و «یا ایها الذین آمنوا» درآن دیده نمیشود مكی است مگر سوره حج.
4. هر سورهای كه در آن قصص انبیاء و ملل گذشته است مكی است به جز سوره بقره.
5. هر سورهای كه در آن داستان آدم و ابلیس دیده میشود مكی است به جز سوره بقره.
6. هر سورهای كه با حروف مقطعه از قبیل: الم، الرا و امثال آن آغاز میشود مكی است به جز دو سوره بقره و آل عمران.
7. سوگندهای زیاد.
8. كوتاه بودن سورهها و آیات آنها.
ویژگیهای آیات و سورههای مدنی:
1.هر سورهای كه درآن فرمان جهاد و جنگهای پیامبر ـ صلی الله علیه و اله و سلم ـ دیده میشود مدنی است.
2. هر سورهای كه در آن احكام و فرائض و حقوق ، قوانین مدنی، اجتماعی، سیاسی است و به طور مفصل در آنها آمده مدنی است.
3. هر سورهای كه در آنها از منافقین یاد شده است مدنی است. به جز سوره عنكبوت كه در این سوره از منافقین یاد شده است كه سوره مكی است. ولی یازده آیه اول آن مدنی هستند.
4. مجادله با اهل كتاب و دعوت آنها به عدم تعصب و غلو در دینشان نشانه مدنی بودن است.
5. طولانی بودن سورهها و آیهها.
6.خطاب در سورههای مدنی «یا ایها الذین آمنوا» است.