خوش آمدید

منظور از امانت الهی

در این که منظور از این امانت که بر آسمان ها و زمین عرضه گردید چیست،
دیدگاه ها یکسان نیست: به باور برخی، منظور، از این امانت، فرمان ها و هشدارهای خداست که مردم را به انجام آن ها فرمان داده و به دوری جُستن از کارهای ناپسند و ظالمانه هشدار می دهد.


به باور برخی دیگر، منظور مقرّرات و واجباتی است که خدا انجام آن ها را بر بندگان لازم شمرده است.


اما عده ای دیگر چنین نظر دارند که منظورْ امانت های مردم و وفای به عهدها و پیمان هاست و نخستین امانت در تاریخ فرزندان انسان این بود که آدم، خاندان خویش را به هنگام حرکت به سوی مکه، نزد پسرش «قابیل» به امانت سپرد و او نیز به امانت پدر خیانت کرد و خون فرزند او «هابیل» را بر زمین ریخت.
چگونگی عرضه داشتن امانت به آسمان ها و زمین

در این مورد نیز دیدگاه ها متفاوت است:
به باور پاره ای، منظور از عرضه داشتن امانت به آسمان ها و زمین، عرضه داشتن آن به آسمانیان و زمینیان است.
و منظور از عرضه، روشنگریِ این نکته است که رعایت امانت، لازم و ضروری و خیانت در امانت و تباه ساختن آن و نیز ترک فرایض و فرمان های خدا، گناه بزرگی است.


با این بیان، خدا مسؤولیت بزرگ امانت و امانت داری در مورد مقرّرات و قوانین خود را به فرشتگانِ آسمان ها و جنّیان و آدمیان که در زمین و کوه و دشت، بیان فرمود، که فرشتگان، از به دوش کشیدن بارِ گرانِ این امانت و امانت داری و نافرمانی خدا هراسیدند، اما انسان جرأت و جسارت نشان داد.


پس آسمانیان و زمینیان از به دوش کشیدن بار این امانت بزرگ سر باز زدند و حاضر نشدند که با پذیرش آن و آن گاه عدم رعایت مقرّرات امانت داری، و گناه و بیدادی که از این راه به بار خواهد آمد و عذابی که دامانشان را خواهد گرفت، همه را به دوش کشند، بنابراین از پذیرش مسؤولیّت آن هراسیدند.
ولی انسان، بارِ گرانِ این مسؤولیّت را به دوش کشید، راستی که او نسبت به خود به خاطر دست یازیدن به گناه، و به اهمیت این امانت و امانت داری، بسیار ناآگاه است.


برخی گفته اند: منظور از نادانی انسان، آگاهی او به حسّاسیّت و اهمیّت امانت است و نیز این حقیقت که خیانت به آن، انسان را در خور کیفر و عذاب خدا می سازد.


آن گاه در این مورد می افزاید: تفسیرِ درست آیه شریفه همان است که بگوئیم خدا امانت را به اهل آسمان ها و زمین و کوه ها عرضه داشت نه به خودِ آن ها، چرا که کوه و دشت و آسمان و زمین و یا حشرات و حیوانات، نه دارای خِرد و شعور و قدرت انتخاب و گزینش اند و نه مسؤولیّت و تکلیف؛ و به دوش کشیدن بار امانت نیز به مفهوم عدم رعایت مقرّرات امانت داری است؟
چرا که اصل امانت پذیری و امانت داری را فرشتگان نیز پذیرفته و برای رعایت آن قیام کرده اند.