خوش آمدید

انسان موجودي اجتماعي است كه همواره در زندگي خويش براي رسيدن به هدف با مشكلات بسياري روبه‏رو است و چه بسا در اين طريق خطراتي نيز او را تهديد كند.
بر همين اساس همواره حفظ جان همراه با التزام و باور به اعتقادات مورد پذيرش بشر بويژه در جوامعي كه دستگاه حاكم با عقايد مورد پذيرش فرد عناد و دشمني دارند اصلي مسلم و معقول بوده است. 
اين اصل درباره مسلمانان نيز جاري است، زيرا آنان همواره از ناحيه مشركان كه دين و اعتقادات ديني را سد راه اهداف و مطامع خود مي‏ديده‏اند و نيز حكام جور كه اسلام واقعي را در تعارض با خود مي‏دانسته‏اند مورد تهاجم بوده‏اند.
بر همين اساس تقيه عبارت است از كتمان عقيده باطني براي حفظ جان و سلامت شخصي بدون عدول از عقايد و باورهاي ديني. 
مرحوم شيخ مفيد از اعيان و بزرگان شيعه درباره تقيه چنين مي‏گويد:
«التقيه ستر الاعتقاد و مكاتمْ و مكاتمْ المخالفين و ترك مظاهرتهم بما يعقب ضرراً في الدين و الدنيا»(1)
تقيه مستور داشتن اعتقاد باطني و كتمان آن در برابر مخالفان است به جهت ترس و اجتناب از زيان‏هاي دنيوي و ديني. 

با توجه به معناي تقيه به روشني مي‏توان دريافت كه تقيه شيوه‏اي است براي اجتناب از انفاق بدون برداشتن اعتقادات.
نفاق عبارت است از:
اظهار ايمان و كتمان كفر در حالي كه تقيه كتمان عقيده براي حفظ جان و اين اصلي است كه همواره مورد پذيرش و عمل عقلا بوده و مي‏باشد. 
مسأله تقيه افزون بر پشتوانه عقلي، داراي مبناي قرآني است و در آيات بسياري عمل به تقيه مطرح شده و تقيه به عنوان راهي عقلايي و پسنديده مورد پذيرش قرار گرفته است كه به چند نمونه از آن اشاره مي‏شود: 
1. (من كفر بالله من بعده ايمانه الا من اُكراه و قلبه مطمئن بالايمان ولكن من شرح بالكفر صدراً فعليهم غضب من الله و لهم عذاب عظيم).(2) 
كساني كه بعد از ايمان كافر شوند - جز آنها كه تحت فشار واقع شده‏اند در حالي كه قلبشان آرام و با ايمان است - 
آري، آنها كه سينه خود را براي پذيرش كفر گشوده‏اند، غضب خدا بر آنهاست و عذاب عظيمي در انتظارشان مي‏باشد

2. (لا يتخذ المؤمنون الكافرون اوليأَ مَن دون المؤمنين و من يفعل ذلك فليس من الله في شئ اَلاّان تتقوا منهم تُقَيًْ)(3)
افراد با ايمان نبايد به جاي مؤمنان، كافران را دوست و سرپرست خود قرار دهند و هر كس چنين كند، هيچ رابطه‏اي با خدا ندارد - و پيوند او به كلي از خدا گسسته مي‏شود - مگر اين كه از آنها بپرهيزيد - و به خاطر هدف‏هاي مهم‏تري تقيه كنيد
بسياري از مفسران حتي مفسران اهل‏سنت نيز از اين آيه حكم تقيه را استفاده نموده‏اند. 
3. (و قال رجل مؤمن من آل فرعون يكتم ايمانه اتقتلون رَجُلاً ان يقول رَبّي الله)(4)
و مرد مؤمني از آل فرعون كه ايمان خود را پنهان مي‏داشت گفت: آيا مي‏خواهيد مردي را بكشيد به خاطر اينكه مي‏گويد پروردگار من الله است. 
امام صادق(ع) مي‏فرمايد: «التقيْ حرز المؤمن(5) 
تقيه وسيله حفظ مؤمن است. تقيه به عنوان سپري براي حفظ جان در قرآن كريم و روايات امامان معصوم مطرح است.
امام صادق(ع) در اين زمينه مي‏فرمايد:
«التقيْ تُرس الله في الارض لانّ مؤمن آل فرعون اظهر الاسلام لقتل»
تقيه سپر خداوند در روي زمين است زيرا اگر مؤمن آل فرعون ايمان خود را اظهار مي‏داشت كشته مي‏شد.
در سيره اهل‏بيت(عليهم السلام) نيز استتار و استفاده از تقيه را به عنوان نوعي روش مبارزاتي مشاهده مي‏شود
حركت شبانه پيامبر اسلام(ص) بدون اطلاع از مشركان مكه به مدينه و پنهان شدن آن حضرت در غار ثور و همچنين حركت شبانه امام حسين(ع) از مدينه به مكه و از مكه به سوي كربلا هنگامي - كه مكه سرگرم مناسك حج بودند - نوعي استتار جهت رسيدن به هدف و حفظ جان است.
با توجه به آنچه گفته شد مي‏توان نتيجه گرفت كه تقيه و يا كتمان عقيده براي حفظ جان امري مهم و حياتي است و به عنوان اصل مسلم مورد پذيرش قرآني پيامبران و ائمه(عليهم السلام) قرار گرفته است. اين اصل همواره مورد عمل عقلاي جهان بوده و عمل به آن از ناحيه مسلمانان نيز مطرح شده و اختصاص به شيعه ندارد. 

1.تصحيح الاعتقاد، شيخ مفيد، ص 66/
2.سوره نمل، آيه 106/
3.سوره آل‏عمران، آيه 28/
4.سوره غافر، آيه 28/ 
5.وسائل الشيعه، شيخ حرعاملي، ج 11، باب 24، ص 6؛ مجمع البيان، طبرسي، ج 8، ص 521/