محور : اقتصاد ایران
حسيني نسب سيدابراهيم,رضاقلي زاده مهديه
 
 همانگونه که بر همگان روشن است، افزايش سطح عمومي قيمت ها (تورم) به عنوان پديده اي مهم و تاثيرگذار در اقتصاد هر کشور بوده و اهميت آن، سياستگذاران و اقتصاددانان را بر آن داشته است تا به ريشه يابـي دقيق و راه هاي معالجه اين پديده بپردازنـد. در اين ميان، ريشه هاي مالي تورم به عنوان بخشي از عوامل مهم و موثر بر اين پديده، همواره مورد توجه مي باشند. از بين اين عوامل نيز ارتباط کسري بودجه دولت با تورم از مهمترين مباحثي است که در سطوح اقتصاد کلان مورد بررسي قرار مي گيرد.
سياست کسري بودجه در بسياري از کشورها به عنوان يکي از ابزارهاي سياست مالي بوده و در ايران نيز به طور مداوم از اين سياست استفاده شده است. لذا در اين مطالعه به بررسي اين مساله خواهيم پرداخت که يا تورم در ايران داراي ريشه مالي است و با تامين مالي کسري بودجه در ارتباط است يا خير؟
بدين منظور با استفاده از الگوي خودرگرسيون برداري (VAR) و توابع واکنش آني(IRF)  و تجزيه واريانس(VD)  و همچنين آزمون هم انباشتگي، روابط کوتاه مدت و بلندمدت ميان متغيرها مورد توجه قرار گرفت و با استفاده از آزمون تئوري هاي موجود در اين زمينه، رابطه ميان تورم و عوامل مالي موثر بر آن با تاکيد بر نقش کسري بودجه، طي دوره زماني 1352 تا 1386 در ايران تجزيه و تحليل شد.
نتايج حاصل از يافته هاي اين تحقيق، حاکي از اين است که عوامل مالي نظير شاخص کالاهاي وارداتي، درآمدهاي نفتي و کسري بودجه، موجب افزايش تورم طي دوره مورد بررسي در ايران مي شوند؛ در حالي که افزايش رشد اقتصادي تا حدودي باعث مهار تورم مي شود.
 
كليد واژه: تورم، کسري بودجه، خودرگرسيون برداري (VAR)

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::

منيع : پژوهشهاي اقتصادي- شماره 1  بهار 1389

محور : اقتصاد
تحليل تسري نوسانات قيمت مسکن بين مناطق مختلف شهر تهران با استفاده از الگوي خود رگرسيون فضايي تلفيقي (SAR Panel) و الگوي تصحيح خطاي برداري (VECM)

متوسلي محمود,محمدي شاپور,دروديان حسين
 
 مطالعات بين المللي محدودي در خصوص بررسي ارتباطات دروني قيمتها در بازار هاي مسکن و انتقال نوسانات قيمت از يک (چند) ناحيه پيشرو به ساير مناطق (اثر موجي) انجام گرفته که غالب آنها مويد وجود ارتباط قوي بين قيمتهاي مسکن در مناطق مختلف متعلق به يک محدوده جغرافيايي مي باشد.
دلايل توجيه کننده چنين رابطه اي، شامل تفاوتهاي ساختاري بين مناطق مختلف بويژه در کيفيت و زمان بندي واکنش به شوکهاي اقتصادي، وابستگي هاي اقتصادي موجود بين مناطق، امکان انتقال و جايگزيني تقاضاي مسکن بين مناطق و عوامل اطلاعاتي مي باشد.
مطالعه حاضر با بهره گيري از داده هاي فصلي قيمت مسکن در مناطق مختلف شهر تهران طي سالهاي 1371 تا 1385 در پي تحليل اين روابط در تهران و کشف الگوي احتمالي تسري قيمتها بين مناطق و جزييات مربوط به آن است.
فرضيه مدل به وجود رابطه قوي قيمتي بين مناطق مجاور نسبت به مناطق دور دست و همچنين احتمال پيشگامي و پيشراني قيمت در مناطق شمالي شهر و تاثير با وقفه آن بر قيمت ساير مناطق اشاره دارد.
نتايج تخمين مدل خود رگرسيون فضايي مويد وجود ارتباطات فضايي (منطقه اي) بين قيمتهاي مسکن و تاثيرپذيري مناطق از يکديگر به هنگام بروز نوسانات قيمت مي باشد. نقش دو متغير اقتصادي، شامل حجم حقيقي نقدينگي و شاخص حقيقي بورس نيز بر قيمتهاي مسکن قابل توجه و معني دار ديده مي شود. نتايج حاصل از مدل تصحيح خطاي برداري نيز با تاييد وجود رابطه قوي قيمتي بين مناطق همسايه بويژه در شمال شهر، بر نقش متمايز دو منطقه يک و بويژه دو در تاثير بر قيمتهاي ديگر مناطق (به ترتيب مناطق شمالي و مرکزي) تاکيد نمود.
 
كليد واژه: بازارهاي منطقه اي مسکن، اثر موجي، مدل خود رگرسيون فضايي تابلويي، مدل تصحيح خطاي برداري

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::

منيع : پژوهشهاي اقتصادي- شماره 1  بهار 1389

محور : اقتصاد ایران
سلامي حبيب اله,شعباني زهره,صدر سيدكاظم
 
 در اين مطالعه، موجودي سرمايه در بخش کشاورزي ايران به تفکيک براي هر زيربخش با استفاده از روش موجودي پيوسته، برآورد شده است. در نبود داده هاي آماري مربوط به متغير تشکيل سرمايه ثابت در زيربخشها و نبود اتفاق نظر بر روي نرخ استهلاک کالاهاي، روش غيرمستقيم براي برآورد موجودي سرمايه در زيربخش هاي کشاورزي ايران به کار گرفته شده است. در اين روش از اطلاعات مصرف سرمايه در زيربخشهاي کشاورزي در جداول داده – ستانده براي تعيين نرخ واقعي استهلاک و به دست آوردن موجودي سرمايه در هر زيربخش استفاده شده است.
بر اساس نتايج به دست آمده، موجودي سرمايه در سال 1385 در زير بخش زراعت و باغباني، 53374.9 ميليارد ريال به قيمت ثابت سال 1376، در زير بخش دامپروري، 24334.6 ميليارد ريال، در زيربخش جنگل و مرتع، 4982 ميليارد ريال و در زيربخش شيلات، 16374.2 ميليارد ريال مي باشد. همچنين، نتايج نشان مي دهد که بيشترين مقدار رشد سالانه موجودي سرمايه، هم، در گروه ماشين آلات کشاورزي و هم، در ساختمان کشاورزي طي سالهاي برنامه سوم توسعه اتفاق افتاده است. کمترين رشد سالانه موجودي سرمايه در بخش ماشين آلات طي سالهاي برنامه دوم، در بخش ساختمان طي سالهاي برنامه اول و در کل نيز طي سالهاي انقلاب و جنگ صورت گرفته است.
 
كليد واژه: موجودي سرمايه، ماشين آلات، ساختمان هاي کشاورزي، روش موجودي پيوسته، جدول داده - ستانده

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::

منيع : پژوهشهاي اقتصادي- شماره 1  بهار 1389

محور : الگوهای اقتصادی امام علی (ع)     گردآورنده : نویسنده وبلاگ

...

اعتدال‏گرائى در وقف‏

اول - ديدگاه‏هاى متفاوت نسبت به دنيا

از روزهاى آغازين ظهور اسلام تا كنون ديدگاه‏هاى متفاوتى نسبت به دنيا و اموال دنيا، كار و توليد، سرمايه و ابزار كار، خودكفائى و سازندگى وجود داشته است، و هر كدام راه خاص خويش را رفتند و در تداوم آن كوشيدند.

برخى آنقدر به جمع آورى سرمايه دل بستند و به انباشتن سكه‏هاى طلا و نقره فكر كردند كه همه وجود آنان را مال و سرمايه و زرق و برق طلا و نقره پر كرده بود، و همه ارزش‏هاى اخلاقى، انسانى خود را فدا كردند و با مسخ ارزش‏ها از اسلام و ايمان فاصله گرفتند و پس از مرگشان مشكل مهم فرزندان و ورثه‏ها اين بود كه چگونه با تبر و وسائل ابتدائى آن روز، شمش‏طلاى به ارث مانده را تقسيم كنند.

در ازدواج و طلاق، در دوست يابى و دشمنى، در اخلاق خانواده، در روابط اجتماعى و سياسى و در همه چيز به پول و سرمايه و سكه‏هاى زر فكر مى‏كردند.

>>>

محور : الگوهای اقتصادی امام علی (ع)     گردآورنده : نویسنده وبلاگ

مقدمه

در نهج‏البلاغه و ديگر مجموعه‏هاى حديثى مطالب بسيارى از امام على عليه السلام در خصوص سياستهاى كلى اقتصادى به چشم مى‏خورد، كه دستاوردهاى درخشانى در جهت رونق اقتصادى خواهد داشت كه در اين قسمت به بعضى از آنها اشاره مى‏كنيم:

>>>

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

كان رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله اذا نظر الى الرّجل فاعجبه قال هل له حرفة فان قالوا لا، قال سقط من عينى. «2»
 (2) رسم پيغمبر اكرم اين بود كه وقتى با مردى برخورد ميكرد كه نيرو و قوّتش مايه شگفتى آن حضرت ميشد سؤال ميكرد آيا حرفه‏اى دارد و بكارى مشغول است؟ اگر جواب منفى بود ميفرمود از چشم من افتاد.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ملعون من القى كلّه على النّاس. «3»
 (3) رسول اكرم (ص) فرموده است: رانده و مطرود درگاه الهى است كسى كه بار زندگى خود را بر دوش دگران بيفكند و از دسترنج مردم امرار معاش نمايد.
قال علىّ عليه السّلام: ان يكن الشّغل مجهدة فاتّصال الفراغ مفسدة. «1»
 (1) على عليه السّلام فرموده: اگر تن دادن بشغل مايه زحمت و تعب است بيكارى دائم نيز باعث نادرستى و فساد است.
قال ابو جعفر عليه السّلام: قال موسى يا ربّ اىّ عبادك ابغض اليك، قال جيفة باللّيل، بطال بالنّهار. «2»
 (2) امام باقر عليه السّلام فرمود: حضرت موسى بن عمران در پيشگاه الهى عرض كرد پروردگارا كدام يك از بندگانت نزد تو بيشتر مورد بغض و بدبينى است، فرمود آنكه شبها چون مردارى در بستر خفته و روزها را ببطالت و تنبلى ميگذراند.
قال علىّ عليه السّلام: التّوانى مفتاح البؤس. «3»
 (3) على عليه السّلام فرموده: مسامحه و سستى كليد شدائد و مصائب است.
عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام قال قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ملعون ملعون من القى كلّه على النّاس. «4»
 (4) امام صادق (ع) از حضرت رسول اكرم (ص) حديث كرده است كه دو بار فرمود لعن خداوند بر كسى باد كه بار زندگى خويش را بر دوش ديگران افكنده است.
روى على بن عبد العزيز عن ابى عبد اللَّه (ع) قال، قال لى: ما فعل عمر بن مسلم؟ قلت جعلت فداك اقبل على العبادة و ترك التّجارة فقال ويحه، اما علم انّ تارك الطّلب لا يستجاب له دعوات؟ «1»
 (1) على بن عبد العزيز ميگويد امام صادق عليه السّلام بمن فرمود:
عمر بن مسلم چه كرد؟ عرض كردم او به عبادت خدا روى آورده و و تجارت را ترك گفته است. حضرت از عمل او اظهار تأسّف كرد و فرمود: مگر نميداند كه هر كس كار خود را در طلب معاش ترك نمايد دعاى مستجابى در پيشگاه الهى نخواهد داشت؟


منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: فو اللَّه ما الفقر اخشى عليكم و لكنّى اخشى عليكم ان تبسط لكم الدّنيا كما بسطت على من كان قبلكم فتنافسوها كما تنافسوها و تهلككم كما اهلكتهم. «1»

 (1) رسول اكرم (ص) فرمود: بخدا قسم از فقر و تنگدستى بر شما نميترسم بلكه از آن ميترسم كه ثروتمند شويد و دنياى شما گشايش يابد همان طور كه پيش از شما كسانى تمكن يافتند، آنگاه مانند آنها بزياده‏روى دچار شويد و سرانجام ثروت، شما را هلاك كند چنان كه آنان را تباه ساخت.

قال على عليه السّلام: لا يزال النّاس بخير ما تفاوتوا فاذا استووا هلكوا. «2»
 (2) على عليه السّلام فرموده: مردم همواره در خير و خوبى بسر ميبرند تا موقعى كه با يك ديگر متفاوتند و اگر يكسان گشتند هلاك خواهند شد.
                     

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام قال: كلّ ذى صناعة مضطرّ الى ثلاث خلال يجتلب بها الكسب و هو ان يكون حاذقا بعلم مؤدّيا لامانة فيه مستميلا لمن استعمله. «2»
 (2) امام صادق عليه السّلام فرموده است: هر صاحب حرفه و صنعتى ناچار بايد داراى سه خصلت باشد تا بتواند بوسيله آن تحصيل درآمد كند. اوّل آنكه در رشته علمى خويش مهارت داشته باشد، ديگر آنكه با درستكارى و امانت رفتار كند، سوم آنكه با كار فرمايان حسن برخورد داشته باشد و نسبت بآنان ابراز تمايل نمايد.
عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام انّه قال: ايّاك و الضّجر و الكسل انّهما مفتاح كلّ سوء انّه من كسل لم يؤدّ حقّا و من ضجر لم يصبر على حقّ. «1»
 (1) امام صادق عليه السّلام فرموده: از افراط در كار و تلاش بيش از حدّ بپرهيز و همچنين از سستى و مسامحه كارى اجتناب نما كه اين هر دو، كليد تمام بديها و بدبختى‏ها است، زيرا افراد مسامحه كار انجام وظيفه نميكنند و حق كار را آن طور كه بايد ادا نمينمايند، و افراد زياده‏رو، در مرز حقّ، توقّف نمينمايند و از حدود مصلحت تجاوز ميكنند.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: اعملوا فكلّ ميسّر لما خلق له. «2»
 (2) رسول اكرم فرموده است: همه شما كار كنيد و كوشش نمائيد ولى متوجّه باشيد كه هر كس براى كارى كه آفريده شده لا يقتر است و آن را بسهولت و آسانى انجام ميدهد.
عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام: الكادّ على عياله كالمجاهد في سبيل اللَّه. «3»
 (3) امام صادق عليه السّلام فرموده: كسى كه در طلب روزى خانواده خود كار ميكند و بسعى و كوشش تن ميدهد مانند مجاهدى است كه در ميدان كارزار براى خدا جهاد مى‏نمايد.
عن الرّضا عليه السّلام: انّ الّذى يطلب من فضل يكف‏ به عياله اعظم اجرا من المجاهد في سبيل اللَّه. «1»
 (1) حضرت رضا عليه السّلام فرموده: آن كس كه براى تأمين معاش عائله خود فعاليت ميكند و از پى روزى ميرود اجرش از مجاهد راه خدا بزرگتر است.
عن ابى عمر و الشّيبانىّ قال: رأيت ابا عبد اللَّه عليه السّلام و بيده مسحاة و عليه ازار غليظ يعمل في حائط له و العرق يتصاب عن ظهره فقلت جعلت فداك اعطنى اكفك فقال لى انّى احبّ ان يتأذّى الرّجل بحر الشّمس في طلب المعيشة. «2»
 (2) ابى عمرو شيبانى ميگويد: امام صادق عليه السّلام را ديدم كه بيلى در دست و جامه خشنى در بر داشت، در محوطه شخصى خود كار ميكرد و عرق از پشتش ميريخت. عرض كردم بيل را بمن بدهيد تا كار شما را انجام دهم. حضرت فرمود: دوست دارم، كه مرد در راه بدست آوردن معاش آزار حرارت آفتاب را به‏بيند و رنج آن را تحمل نمايد.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: يا علىّ حقّ الولد على والده ان يحسن اسمه و ادبه و يضعه موضعا صالحا. «3»
 (3) رسول اكرم بعلى (ع) فرمود: حقّ فرزند به پدرش اينست كه براى وى نام خوب انتخاب كند، در ادب و تربيتش بكوشد و او را بكار شايسته‏اى بگمارد.
عن على بن ابى حمزة قال: رأيت أبا الحسن عليه السّلام يعمل في ارض له قد استنقعت قدماه في العرق. قلت جعلت فداك اين الرّجال؟ فقال: يا علىّ عمل باليد من هو خير منّى و من ابى في ارضه. فقلت له و من هو. فقال رسول اللَّه (ص) و امير المؤمنين و آبائي كلّهم قد عملوا بايديهم و هو من عمل النّبيّين و المرسلين و الصّالحين. «1»
 (1) علىّ بن حمزة ميگويد: حضرت ابا الحسن عليه السّلام را ديدم كه در زمين خود كار ميكند و قدمهاى مباركش غرق عرق شده است.
عرض كردم مردان كار كجا هستند؟ كه شما شخصا زحمت مى‏كشيد. در جواب فرمود: كسانى كه از من و پدرم بهتر بودند كار ميكردند. پرسيدم آنها كيستند. فرمود رسول خدا و امير المؤمنين و تمام پدرانم با دست خود كار ميكردند. كار كردن، عمل انبياء و مرسلين و مردان صالح و شايسته است.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لئن يحتطب الرّجل على ظهره يبيعه و يستغنى به و يتصدّق بفضله خير من ان يسأل رجلا آتاه اللَّه من فضله فيعطيه او يمنعه. «2»
 (2) رسول اكرم (ص) فرموده است: اگر مردى براى خاركنى به بيابان برود، هيزم جمع كند، با دوش خود حمل نمايد، آن را بفروشد، از قيمتش خويشتن را بى‏نياز كند، و مازادش را صدقه بدهد، بهتر از آنست كه از ثروتمندى درخواست كمك نمايد، خواه مرد متمكّن به او چيزى بدهد يا محرومش سازد.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: طلب الحلال فريضة على كلّ مسلم و مسلمة. «1»
 (1) رسول اكرم فرموده است: خواستن رزق مباح و گذران كردن از درآمد حلال وظيفه واجب هر مرد و زن مسلمان است.
عن العسكرى عليه السّلام قال: لا يشغلك رزق مضمون عن عمل مفروض. «2»
 (2) امام حسن عسكرى عليه السّلام فرموده است: گرچه خداوند در نظام حكيمانه آفرينش، ارزاق مردم را تضمين كرده است ولى مبادا انديشه ضمانت خداوند رازق، مغرورتان سازد و شما را از انجام فريضه كار و كوشش باز دارد.
كان سيّد المرسلين يشترى الشّى‏ء فيحمله الى بيته بنفسه، فيقول له صاحبه اعطنى احمله، فيقول: صاحب المتاع احقّ بحمله. «3»
 (3) معمولا رسول اكرم چيزى را از بازار خريدارى ميكرد و شخصا بخانه ميبرد، كسى كه همراه آن حضرت بود ميگفت آن را بمن بدهيد تا بياورم، ميفرمود: صاحب متاع شايسته‏تر است كه متاع خود را حمل نمايد.
رأيت عليّا عليه السّلام اشترى تمرا بدرهم فحمله فقيل ‏له يا امير المؤمنين الا نحمله عنك فقال ابو العيال احقّ بحمله. «1»
 (1) راوى حديث ميگويد: على عليه السّلام را ديدم كه يك درهم خرما خريدارى كرد و خود شخصا آن را ميبرد. بعضى روى ارادت برئيس مملكت گفتند اجازه دهيد آن را براى شما بياوريم. در جواب فرمود: كسى كه عائله دارد بحمل متاع خود شايسته‏تر است.
عن زرارة عن الصّادق عليه السّلام: انّ رجلا اتاه فقال انّنى لا احسن ان اعمل عملا بيدى و لا احسن ان اتّجر و انا محارف محتاج فقال اعمل و احمل على رأسك و استغن عن النّاس. «2»
 (2) زراره ميگويد مردى بحضور امام صادق عليه السّلام آمد عرض كرد دست سالمى ندارم كه با آن كار كنم، سرمايه ندارم تا با آن تجارت نمايم، مرد محروم و مستمندى هستم چه كنم؟ امام صادق عليه السّلام كه ميديد سر آن مرد سائل سالم است و ميتواند طبق رسوم محلّى با آن كار كند راضى نشد عزّ و شرفش با گدائى از مردم درهم بشكند. بوى فرمود با سرت باربرى كن و خود را از مردم مستغنى و بى‏نياز بدار.


منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

كان صلّى اللَّه عليه و آله جالسا مع اصحابه ذات يوم فنظر الى شابّ ذى جلد و قوّة و قد بكّر يسعى فقالوا ويح هذا لو كان شبابه و جلده في سبيل اللَّه فقال صلّى اللَّه عليه و آله:
لا تقولوا هذا فانّه ان كان يسعى على نفسه ليكفّها عن المسألة و يغنيها عن النّاس فهو في سبيل اللَّه و ان كان يسعى على ابوين ضعيفين او ذرّيّة ضعافا ليغنيهم و يكفيهم فهو في سبيل اللَّه و ان كان يسعى تفاخرا و تكاثرا فهو في سبيل الشّيطان. «1»
 (1) روزى رسول اكرم با اصحاب خود نشسته بود، جوان توانا و نيرومندى را ديد كه اوّل صبح بكار و كوشش مشغول شده است. كسانى كه در محضر آن حضرت بودند گفتند اين جوان شايسته مدح و تمجيد بود اگر جوانى و نيرومندى خود را در راه خدا بكار ميانداخت. رسول اكرم فرمود: اين سخن را نگوئيد اگر اين جوان براى معاش خود كار ميكند كه در زندگى محتاج دگران نباشد و از مردم مستغنى گردد او با اين عمل در راه خدا قدم بر ميدارد، همچنين اگر كار ميكند بنفع والدين ضعيف يا كودكان ناتوان كه زندگى آنان را تأمين كند و از مردم بى‏نيازشان سازد باز هم براه خدا ميرود، ولى اگر كار ميكند تا با درآمد خود به تهيدستان مباهات نمايد و بر ثروت و دارائى خود بيفزايد او براه شيطان رفته و از صراط حق منحرف شده است.
روى عن العالم انّه قال: اليأس ممّا في ايدى النّاس عزّ المؤمن في دينه و مروّته في نفسه و شرفه في دنياه و عظمته في اعين النّاس و جلالته في عشيرته و مهابته عند عياله و هو اغنى النّاس عند نفسه و عند جميع النّاس. «1»
 (1) حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام فرموده است: از مردم قطع اميد كردن و از ثروتشان چشم پوشيدن و بدر آمد كار خود قانع بودن براى مرد با ايمان مايه عزّ دينى و روح جوانمردى و شرف دنيوى است. چنين انسانى در نظر مردم بزرگ و بين فاميل خود محترم و در محيط خانواده‏اش داراى هيبت و عظمت خواهد بود، او در ضمير خود و در نظر دگران بى‏نيازترين تمام مردم است.
 

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

قال علىّ بن شعيب دخلت على ابى الحسن الرّضا عليه السّلام فقال لى: يا علىّ من احسن النّاس معاشا؟ قلت انت يا سيّدى اعلم به منّى. فقال عليه السّلام: يا علىّ من حسن معاش غيره في معاشه. «2»
 (2) علىّ بن شعيب ميگويد: به محضر حضرت رضا عليه السّلام شرفياب شدم، بمن فرمود: چه كسى از تمام مردم، معاش بهتر و زندگى نيكوترى دارد؟ عرض كردم شما داناتريد. فرمود: كسى كه دگران در معاش او بخوبى معيشت نمايند و در پرتو زندگى او مرفّه زندگى كنند.
 

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

كان رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله اذا نظر الى الرّجل فاعجبه قال هل له حرفة فان قالوا لا، قال سقط من عينى. «2»
 (2) رسم پيغمبر اكرم اين بود كه وقتى با مردى برخورد ميكرد كه نيرو و قوّتش مايه شگفتى آن حضرت ميشد سؤال ميكرد آيا حرفه‏اى دارد و بكارى مشغول است؟ اگر جواب منفى بود ميفرمود از چشم من افتاد.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ملعون من القى كلّه على النّاس. «3»
 (3) رسول اكرم (ص) فرموده است: رانده و مطرود درگاه الهى است كسى كه بار زندگى خود را بر دوش دگران بيفكند و از دسترنج مردم امرار معاش نمايد.
قال علىّ عليه السّلام: ان يكن الشّغل مجهدة فاتّصال الفراغ مفسدة. «1»
 (1) على عليه السّلام فرموده: اگر تن دادن بشغل مايه زحمت و تعب است بيكارى دائم نيز باعث نادرستى و فساد است.
قال ابو جعفر عليه السّلام: قال موسى يا ربّ اىّ عبادك ابغض اليك، قال جيفة باللّيل، بطال بالنّهار. «2»
 (2) امام باقر عليه السّلام فرمود: حضرت موسى بن عمران در پيشگاه الهى عرض كرد پروردگارا كدام يك از بندگانت نزد تو بيشتر مورد بغض و بدبينى است، فرمود آنكه شبها چون مردارى در بستر خفته و روزها را ببطالت و تنبلى ميگذراند.
قال علىّ عليه السّلام: التّوانى مفتاح البؤس. «3»
 (3) على عليه السّلام فرموده: مسامحه و سستى كليد شدائد و مصائب است.
عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام قال قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ملعون ملعون من القى كلّه على النّاس. «4»
 (4) امام صادق (ع) از حضرت رسول اكرم (ص) حديث كرده است كه دو بار فرمود لعن خداوند بر كسى باد كه بار زندگى خويش را بر دوش ديگران افكنده است.
روى على بن عبد العزيز عن ابى عبد اللَّه (ع) قال، قال لى: ما فعل عمر بن مسلم؟ قلت جعلت فداك اقبل على العبادة و ترك التّجارة فقال ويحه، اما علم انّ تارك الطّلب لا يستجاب له دعوات؟ «1»
 (1) على بن عبد العزيز ميگويد امام صادق عليه السّلام بمن فرمود:
عمر بن مسلم چه كرد؟ عرض كردم او به عبادت خدا روى آورده و و تجارت را ترك گفته است. حضرت از عمل او اظهار تأسّف كرد و فرمود: مگر نميداند كه هر كس كار خود را در طلب معاش ترك نمايد دعاى مستجابى در پيشگاه الهى نخواهد داشت؟

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

روى انس بن مالك انّ رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله لمّا اقبل من غزوة تبوك استقبله سعد الانصارى فصافحه النّبىّ (ص) ثمّ قال له: ما هذا الّذى اكنب يديك؟ قال يا
رسول اللَّه اضرب بالمر و المسحاة فانفقه على عيالى فقبّل يده رسول اللَّه (ص) و قال هذه يد لا تمسّها النّار. «1»
 (1) انس بن مالك گفت موقعى كه رسول اكرم از جنگ تبوك مراجعت ميكرد سعد انصارى باستقبال آمد، حضرت با او مصافحه كرد و دست سعد را زبر و خشن ديد. فرمود: چه صدمه‏اى و آسيبى بدستت رسيده است؟
عرض كرد يا رسول اللَّه من با طناب و بيل كار ميكنم و درآمدم را خرج معاش خانواده‏ام مى‏نمايم. رسول اكرم دست او را بوسيد و فرمود اين دستى است كه آتش با آن تماس پيدا نمى‏كند.
 

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1، ص: 224

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: اعملوا فكلّ ميسّر لما خلق له. «2»
 (2) رسول اكرم فرموده است: همه شما كار كنيد و كوشش نمائيد ولى متوجّه باشيد كه هر كس براى كارى كه آفريده شده لا يقتر است و آن را بسهولت و آسانى انجام ميدهد.
عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام: الكادّ على عياله كالمجاهد في سبيل اللَّه. «3»
 (3) امام صادق عليه السّلام فرموده: كسى كه در طلب روزى خانواده خود كار ميكند و بسعى و كوشش تن ميدهد مانند مجاهدى است كه در ميدان كارزار براى خدا جهاد مى‏نمايد.
عن الرّضا عليه السّلام: انّ الّذى يطلب من فضل يكف‏
به عياله اعظم اجرا من المجاهد في سبيل اللَّه. «1»
 (1) حضرت رضا عليه السّلام فرموده: آن كس كه براى تأمين معاش عائله خود فعاليت ميكند و از پى روزى ميرود اجرش از مجاهد راه خدا بزرگتر است.
عن ابى عمر و الشّيبانىّ قال: رأيت ابا عبد اللَّه عليه السّلام و بيده مسحاة و عليه ازار غليظ يعمل في حائط له و العرق يتصاب عن ظهره فقلت جعلت فداك اعطنى اكفك فقال لى انّى احبّ ان يتأذّى الرّجل بحر الشّمس في طلب المعيشة. «2»
 (2) ابى عمرو شيبانى ميگويد: امام صادق عليه السّلام را ديدم كه بيلى در دست و جامه خشنى در بر داشت، در محوطه شخصى خود كار ميكرد و عرق از پشتش ميريخت. عرض كردم بيل را بمن بدهيد تا كار شما را انجام دهم. حضرت فرمود: دوست دارم، كه مرد در راه بدست آوردن معاش آزار حرارت آفتاب را به‏بيند و رنج آن را تحمل نمايد.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: يا علىّ حقّ الولد على والده ان يحسن اسمه و ادبه و يضعه موضعا صالحا. «3»
 (3) رسول اكرم بعلى (ع) فرمود: حقّ فرزند به پدرش اينست كه براى وى نام خوب انتخاب كند، در ادب و تربيتش بكوشد و او را بكار شايسته‏اى بگمارد.
عن على بن ابى حمزة قال: رأيت أبا الحسن عليه السّلام يعمل في ارض له قد استنقعت قدماه في العرق. قلت جعلت فداك اين الرّجال؟ فقال: يا علىّ عمل باليد من هو خير منّى و من ابى في ارضه. فقلت له و من هو. فقال رسول اللَّه (ص) و امير المؤمنين و آبائي كلّهم قد عملوا بايديهم و هو من عمل النّبيّين و المرسلين و الصّالحين. «1»
 (1) علىّ بن حمزة ميگويد: حضرت ابا الحسن عليه السّلام را ديدم كه در زمين خود كار ميكند و قدمهاى مباركش غرق عرق شده است.
عرض كردم مردان كار كجا هستند؟ كه شما شخصا زحمت مى‏كشيد. در جواب فرمود: كسانى كه از من و پدرم بهتر بودند كار ميكردند. پرسيدم آنها كيستند. فرمود رسول خدا و امير المؤمنين و تمام پدرانم با دست خود كار ميكردند. كار كردن، عمل انبياء و مرسلين و مردان صالح و شايسته است.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لئن يحتطب الرّجل على ظهره يبيعه و يستغنى به و يتصدّق بفضله خير من ان يسأل رجلا آتاه اللَّه من فضله فيعطيه او يمنعه. «2»
 (2) رسول اكرم (ص) فرموده است: اگر مردى براى خاركنى به بيابان برود، هيزم جمع كند، با دوش خود حمل نمايد، آن را بفروشد، از قيمتش خويشتن را بى‏نياز كند، و مازادش را صدقه بدهد، بهتر از آنست كه از ثروتمندى درخواست كمك نمايد، خواه مرد متمكّن به او چيزى بدهد يا محرومش سازد.
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: طلب الحلال فريضة على كلّ مسلم و مسلمة. «1»
 (1) رسول اكرم فرموده است: خواستن رزق مباح و گذران كردن از درآمد حلال وظيفه واجب هر مرد و زن مسلمان است.
عن العسكرى عليه السّلام قال: لا يشغلك رزق مضمون عن عمل مفروض. «2»
 (2) امام حسن عسكرى عليه السّلام فرموده است: گرچه خداوند در نظام حكيمانه آفرينش، ارزاق مردم را تضمين كرده است ولى مبادا انديشه ضمانت خداوند رازق، مغرورتان سازد و شما را از انجام فريضه كار و كوشش باز دارد.
كان سيّد المرسلين يشترى الشّى‏ء فيحمله الى بيته بنفسه، فيقول له صاحبه اعطنى احمله، فيقول: صاحب المتاع احقّ بحمله. «3»
 (3) معمولا رسول اكرم چيزى را از بازار خريدارى ميكرد و شخصا بخانه ميبرد، كسى كه همراه آن حضرت بود ميگفت آن را بمن بدهيد تا بياورم، ميفرمود: صاحب متاع شايسته‏تر است كه متاع خود را حمل نمايد.
رأيت عليّا عليه السّلام اشترى تمرا بدرهم فحمله فقيل‏
له يا امير المؤمنين الا نحمله عنك فقال ابو العيال احقّ بحمله. «1»
 (1) راوى حديث ميگويد: على عليه السّلام را ديدم كه يك درهم خرما خريدارى كرد و خود شخصا آن را ميبرد. بعضى روى ارادت برئيس مملكت گفتند اجازه دهيد آن را براى شما بياوريم. در جواب فرمود: كسى كه عائله دارد بحمل متاع خود شايسته‏تر است.
عن زرارة عن الصّادق عليه السّلام: انّ رجلا اتاه فقال انّنى لا احسن ان اعمل عملا بيدى و لا احسن ان اتّجر و انا محارف محتاج فقال اعمل و احمل على رأسك و استغن عن النّاس. «2»
 (2) زراره ميگويد مردى بحضور امام صادق عليه السّلام آمد عرض كرد دست سالمى ندارم كه با آن كار كنم، سرمايه ندارم تا با آن تجارت نمايم، مرد محروم و مستمندى هستم چه كنم؟ امام صادق عليه السّلام كه ميديد سر آن مرد سائل سالم است و ميتواند طبق رسوم محلّى با آن كار كند راضى نشد عزّ و شرفش با گدائى از مردم درهم بشكند. بوى فرمود با سرت باربرى كن و خود را از مردم مستغنى و بى‏نياز بدار.
 

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1

محور : اهل بیت (ع) و مسائل اقتصادی       گردآورنده : نویسنده وبلاگ

رسول اكرم (ص) ميفرمود:
ما من مسلم يغرس غرسا او يزرع زرعا فيأكل منه انسان او طير او بهيمة الّا كانت له به صدقة
 (2) مسلمانى كه درختى غرس يا زراعتى سبز نمايد مردم و طيور و چرندگان از آن بخورند اجر صدقه دارد.
ان قامت السّاعة و في يد احدكم الفسيلة فان استطاع ان لا تقوم السّاعة حتّى يغرسها فليغرسها. «2»
 (3) اگر ساعت انقراض عالم و بهم ريختن منظومه شمسى برسد يكى از شما نهال درختى در دست داريد چنانچه بقدر كاشتن آن فرصت است آن را بكاريد يعنى فكر انقراض عالم شما را از اين عمل شريف باز ندارد على (ع) ميفرمود:
نعم المال النّخل من باعها فلم يخلف مكانها فانّ ثمنها بمنزلة رماد على رأس شاهقة اشتدّت به الرّيح في يوم عاصف.
 (1) كسى كه درختى را بفروشد و بجاى آن نهالى غرس نكند پول آن درخت مانند خاكسترى است كه در برابر طوفان بر باد رفته باشد.
عن علىّ عليه السّلام ... فقوله تعالى هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيها فاعلمنا سبحانه انّه قد امرهم بالعمارة ليكون ذلك سببا لمعايشهم بما يخرج من الارض من الحبّ و الثّمرات و ما شاكل ذلك ممّا جعله اللَّه تعالى معايش للخلق. «1»
 (2) على عليه السّلام در تفسير آيه هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيها فرموده: كه خداوند بمردم امر كرده است زمين را با كشاورزى آباد سازند تا بدين وسيله خوراكشان از غلّات و حبوبات و ميوه‏ها و ساير روئيدنيها تأمين گردد و در آسايش زندگى كنند.
عن ابى جعفر عليه السّلام: خير الاعمال زرع يزرعه فيأكل منه البرّ و الفاجر. «2»
 (3) امام باقر عليه السّلام فرموده: بهترين كارها زراعت است كه نفعش عايد عموم مى‏شود و از محصول آن نيكوكاران و بدكاران ارتزاق ميكنند.
عن الصّادق عليه السّلام قال: كنوز اللَّه في ارضه و ما في الاعمال شى‏ء احبّ الى اللَّه من الزّراعة و ما بعث اللَّه نبيّا الّا زارعا الّا ادريس (ع) فانّه كان خيّاطا. «1»
 (1) امام صادق عليه السّلام فرمود: گنجهاى الهى در زمين نهفته است و هيچ كارى نزد خداوند محبوبتر از زراعت نيست، تمام پيامبران خدا كشاورز بودند جز ادريس كه كارش دوزندگى بود.
عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام قال: ازرعوا و اغرسوا و اللَّه ما عمل النّاس عملا احلّ و لا اطيب منه و اللَّه ليزرعنّ الزّرع و ليغرسنّ الغرس بعد خروج الدّجّال. «2»
 (2) امام صادق عليه السّلام فرمود: زراعت كنيد و درخت بكاريد بخدا قسم هيچ عملى مباح‏تر و پاكيزه‏تر از آن نيست «از اين نظر كه كشاورزى و درختكارى يك امر ضرورى در تغذيه و حيات بشر است و گذشت زمان آن را از ميان نخواهد برد». در آخر حديث امام صادق قسم ياد كرد كه در آخر زمان نيز مردم زراعت مى‏كنند و درخت مى‏نشانند.
على (ع) ميفرمود:
من وجد ماء و ترابا ثمّ افتقر فابعده اللَّه «3»
 (3) كسى كه آب و خاك يعنى نيروى طبيعى در اختيار دارد و نيروى انسانى خود را براى بهره‏بردارى بكار نمى‏بندد و با فقر و گدائى ميگذراند نفرين و لعنت بر او باد.
قال النّبىّ صلّى اللَّه عليه و آله: اكرموا الخبز فانّه قد عمل فيه ما بين العرش الى الارض و ما فيها من كثير من خلقه. «1»
 (1) رسول اكرم (ص) فرمود: نان را كه فراورده كشاورزى است عزيز داريد چه آنكه عوامل سماوى و ارضى و بسيارى از آفريده‏هاى الهى در ايجاد آن مؤثّر بوده‏اند.

 

منبع  : الحديت-روايات تربيتى، ج‏1