محور : اقتصاد ایران

پژويان جمشيد,فليحي نعمت
 
 ارزشگذاري اقتصادي منابع زيست محيطي، با توجه به آلودگي و تخريب اين منابع، ضرورت محاسبه خسارات مربوطه، تهيه حسابهاي ملي سبز و وضع ماليات و عوارض مناسب براي کنترل و جلوگيري از تخريب منابع زيست محيطي از اهميت ويژه اي برخوردار است. هدف از اين مقاله تعيين ارزش خدمات تفريحي تالاب انزلي مي باشد، که براي اين منظور از الگوي هزينه مسافرت در چارچوب تابع توليد خانوار استفاده مي گردد. در اين مورد، دو نوع متفاوت روش شناسي، براي تعيين ارزش خدمات تفريحي وجود دارد: روش اول مبتني بر تابع تقاضاي مسافرت و محاسبه تمايل به پرداخت هر مسافر بوده و روش دوم بر اساس تخمين توابع توليد تفريح و هزينه نهايي و محاسبه قيمت سايه اي تفريح است. در اين مطالعه، از روش دوم استفاده مي شود که مبتني بر روش شناسي پژويان (1978) مي باشد؛ در اين روش از تابع توليد خانوار گري بيکر استفاده مي شود. نتايج نشان مي دهد که زمان، مسافت و هزينه هاي مسافرت بر توليد تفريح موثر هستند و هزينه نهايي تفريح، با فرض وجود شرايط رقابتي، معادل 1.100.000 ريال در روز است که قيمت سايه اي تفريح مي باشد. همچنين تقاضاي تفريح، رابطه منفي با قيمت سايه اي تفريح و رابطه مثبت با درآمد دارد که مطابق انتظارات تئوريکي است. همچنين ميزان تمايل به پرداخت (WTP) هر مسافر با درآمد، وضعيت تاهل، سطح تحصيلات و ميزان علاقه اش رابطه مثبت و معني دار دارد؛ ولي با سطح کيفيت تالاب ارتباط معني داري ندارد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 1 (پياپي 28)  بهار 1387

محور : اقتصاد ایران

ابريشمي حميد,مهرآرا محسن,آجورلو مريم
 
پژوهش حاضر به بررسي کارايي هزينه اي نظام بانکي با مطالعه موردي بانک ملت طي سالهاي 82-1370 پرداخته است. براي اين بررسي با استفاده از تکنيک پارامتريک اقتصادسنجي و تابع هزينه مرزي تصادفي ترانسلوگ به تخمين ميزان کارايي هزينه اي پرداخته شده است. حسن استفاده از روش مذکور اين است که عدم کارايي به دو اخلال مجزا از هم، شامل عدم کارايي هزينه اي و عوامل تصادفي، تقسيم مي شود. پس از تخمين تابع هزينه و ظاهر شدن جز ناکارايي مشخص شد که ده درصد از واريانس جملات خطاي مدل به دليل وجود جز ناکارايي است. از سوي ديگر محاسبات مربوط به کارايي هزينه اي نشان مي دهد که نسبت هزينه کل انجام شده به حداقل هزينه کل بانک به طور متوسط 1.07 است؛ لذا بانک ملت طي دوره فوق، تنها با هفت درصد ناکارايي هزينه اي مواجه بوده است.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 1 (پياپي 28)  بهار 1387

محور : اقتصاد

داوودي پرويز,كابلي خديجه
 
 از جمله عوامل موثر در تعيين استراتژي هاي مناسب برونگرا براي هر کشوري، داشتن مزيت نسبي در توليد و صادرات کالا يا به عبارت ديگر مزيت نسبي از بعد عملکردي مي باشد. در اين راستا، معيارهاي زيادي توسط اقتصاددانان، جهت اندازه گيري مزيتهاي نسبي آشکار شده کشورها ارايه شده است. يکي از اين معيارها که عمدتا بر مزيت نسبي صادراتي تاکيد دارد، مزيت نسبي آشکار شده بالاسا است. در اين مقاله تلاش شده تا ضمن ارايه مباني نظري اين معيارها، مزيت نسبي کشور در محصولات صنايع خودرو و قطعات آن، مورد بررسي قرار گيرد. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد که ايران در صادرات محصولات صنعت خودرو و قطعات آن از مزيت نسبي صادراتي بسيار پاييني برخوردار مي باشد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 1 (پياپي 28)  بهار 1387
 

محور : اخبار جهاد اقتصادی

نماینده ولی فقیه در استان مرکزی و امام جمعه اراک گفت: بنیاد مسکن استان مرکزی باید در سال جهاد اقتصادی گام های موثری در راستای توسعه کشور بردارد.

به گزارش خبرگزاری شبستان از اراک، آیت الله قربانعلی دری نجف آبادی عصر روز گذشته (20 اردیبهشت) در مراسم معارفه قائم مقام نماینده ولی فقیه در بنیاد مسکن استان مرکزی در اراک گفت: بنیاد مسکن از برکات انقلاب اسلامی است که باید در سال جهاد اقتصادی حرکاتی جهاد گونه داشته باشد.

وی افزود: توسعه شهرها و روستاها و ساخت و ساز مناسب برای محرومان و افراد کم در آمد از مهم ترین وظایف این نهاد انقلابی است.

 نماینده ولی فقیه در استان مرکزی و امام جمعه اراک، با اشاره به اینکه بنیاد مسکن تاکنون اقدامات و فعالیت های بسیار خوبی در بخش های مختلف انجام داده است، ادامه داد: این نهاد انقلابی باید برای تحقق اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و تحقق جهاد اقتصادی تلاش کند.

گفتنی است، در پایان این مراسم، حجت الاسلام حسین بکتاش به عنوان قائم مقام نماینده ولی فقیه در بنیاد مسکن استان مرکزی معرفی و از خدمات حجت الاسلام محسنی تقدیر شد.

منبع : خبرگزاری شبستان

محور : اقتصاد ایران

سليميان عباس,خادم فاضله
 

در اين مطالعه بهره وري عوامل توليد با دو روش شاخص و تابع توليد، براي شركت ايران خودرو به عنوان نماينده اي از صنعت خودرو، محاسبه مي گردد. در روش شاخص،‌ بهره وري جزيي عوامل توليد؛ يعني نيروي كار، سرمايه و مواد اوليه به صورت نسبت توليد به نهاده مورد نظر محاسبه مي گردد و در روش توليد، ابتدا تابع توليد شركت ايران خودرو تخمين زده مي شود و با بهره گيري از كشش عوامل توليد - كه از تخمين تابع توليد بدست آمده - بهره وري نهايي بدست مي آيد. سپس با استفاده از يك الگوي اقتصاد سنجي تاثير واردات خودرو بر بهره وري، مورد بررسي قرار مي گيرد.
بررسي آمار و اطلاعات مربوط به شركت ايران خودرو حاكي از آن است كه در طول سالهاي مورد بررسي (79-1355)، بهره وري جزيي عوامل توليد در شركت ايران خودرو روند منظمي نداشته است. همچنين با مقايسه بهره وري نهايي و متوسط به اين نتيجه مهم مي رسيم كه شركت ايران خودرو از لحاظ نيروي كار، سرمايه و مواد اوليه در منطقه اقتصادي توليد قرار دارد. بنابراين نتايج حاصل از اندازه گيري واردات خودرو بر بهره وري در شركت ايران خودرو نشان مي دهد كه واردات خودرو تاثير منفي بر بهره وري دارد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد ایران

رناني محسن,باستاني فر ايمان
 
 اين مقاله با استفاده از مفهوم كاتالاكسي - كه نخستين بار توسط اقتصاددان برجسته نهادگرا، فردريش فون هايك، معرفي شده است - به مقايسه پيامدهاي اجتماعي سياستهاي عمومي مي پردازد. بر اين اساس نخست با معرفي مفهوم و ارايه طبقه بنديهاي عدالت از منظر اقتصاد؛ نشان داده مي شود كه تحقق عدالت به معني فراگير آن مستلزم تحقق كارايي اقتصادي است. آنگاه با معرفي مفهوم، اجزا، ساختار و سازوكار كاتالاكسي، خواننده نخست با اهميت و كاركرد آن در اقتصاد آشنا مي شود. در اين بخش از تحليل‌، خواننده در مي يابد كه مداخله در كاتالاكسي، موجب كاهش گزينه هاي ممكني مي شود كه كارگزاران اقتصادي پيش رو دارند، و به همين دليل امكان تحقق كارايي كمتر مي شود؛ سپس با استفاده از ابزارهاي مرسوم تحليل اقتصادي نشان داده مي شود كه سياستهايي كه كاتالاكسي را مخدوش مي كند، از طريق كاهش امكان تحقق كارايي فعاليتهاي اقتصادي، به كاهش عدالت اجتماعي نيز مي انجامند. در ادامه با معرفي شهر به عنوان يكي از مصاديق كاتالاكسي، ويژگيهاي شهر از اين ديدگاه مورد بررسي قرار مي گيرد. سرانجام نيز با معرفي و ارايه يك الگوي اقتصادسنجي خود رگرسيوني، رابطه مداخله در كاتالاكسي و نابرابري توزيع خدمات شهري براي ده منطقه شهر اصفهان براي دوره 83-1375 به روش داده هاي تابلويي مورد برآورد قرار مي گيرد. نتايج برآورد نشان مي دهد كه نابرابري توزيع خدمات شهري در مناطق شهر اصفهان در هر سال، از يكسو متاثر از ساختار گذشته توزيع خدمات شهري، و از سوي ديگر متاثر از سهم درآمدهاي مخدوش كننده كاتالاكسي، كسب شده توسط شهرداريها در سال ماقبل، بوده است.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد

عليرضايي محمدرضا,افشاريان محسن,تسليمي وحيد
 
 ارزيابي عملكرد يك واحد تصميم گيرنده در تقابل با واحدهاي تصميم گيرنده ديگر، فرآيندي رقابتي است كه اين ارزيابي توسط مدل هاي تحليل پوششي داده ها بطور دقيق و منظم و با پيشنهاد راهكارهاي بهبود در كارايي، ارايه مي شود. اما وجود واحدهاي تصميم گيرنده خاص و فاصله زياد واحدهاي تصميم گيرنده مي تواند، فضاي رقابتي ارزيابي را به انحصار در فرآيند ارزشگذاري تبديل كند. اين انحصار، باعث ارايه راهكارهاي غير عملي و غير منطقي براي واحدهاي تحت بررسي در حالت بكارگيري ناشيانه، و عدم ژرف نگري در استفاده از مدل هاي پايه اي تحليل پوششي داده ها مي شود.
اين مقاله، بعد از بررسي چگونگي وجود مشكلات در ارزيابي مدل هاي پايه اي، روشي جديد را بر مبناي لحاظ كردن نظرات كارشناسي در مدل و به منظور حل مشكلات مذكور ارايه مي دهد. در ادامه، به دليل ظاهر شدن اينگونه نارساييها در ارزيابي شعب بانك ها، تمامي مسايل شرح داده شده و همچنين مدل پيشنهادي را در يك مطالعه موردي از شعب يك بانك تجاري بكار مي گيرد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد

بيدآباد بيژن,پيكارجو كامبيز
 
 در اين مقاله با بررسي و شناسايي عوامل اساسي موثر بر عرضه و تقاضاي نفت خام، از طريق بررسي اثر مازاد عرضه بر بازار جهاني نفت خام، الگويي براي شبيه سازي و پيش بيني قيمت نفت طراحي شده است. در اين الگو كه يك الگوي رفتاري همزمان اقتصادسنجي مي باشد با استفاده از روش تعديل عدم تعادل پويا (DDAM)، اثرات متغيرهاي قيمت گاز طبيعي، توليد ناخالص داخلي جهاني، توليد ناخالص داخلي كشورهاي توليدكننده نفت، ظرفيت توليد نفت خام و مازاد عرضه نفت در بازار بر قيمت جهاني نفت بررسي شده است. رفتار بازار گاز طبيعي به عنوان نزديك ترين جانشين نفت و فرآورده هاي آن نشان داد كه نوسانات در قيمت اين بازار بطور معني داري به بازار نفت انتقال يافته و سبب تغيير قيمت نفت مي گردد. شبيه سازي هاي پوياي الگو نشان داد كه اين الگو توانايي نسبتا خوبي براي تحليل شوك هاي سياستي و پيش بيني قيمت نفت داشته و مي تواند در سياستگذاري و پيش بيني قيمت نفت مورد استفاده واقع شود. بر اساس پيش بيني هاي انجام شده، قيمت نفت در سالهاي 2010-2008 پس از روندي افزايشي نزديك به 100 دلار كاهش خواهد يافت؛ ولي اين كاهش به كاهش قيمت نفت، حدود سالهاي دهه 90 ميلادي نخواهد رسيد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد ایران

ابونوري اسماعيل,موتمني ماني
 
بازخورد نوسانات با استفاده از اطلاعات سري زماني روزانه شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران در دوره 1385-1371 مورد آزمون قرار گرفته است. طبق فرضيه بازخورد نوسانات، نوسانات بازدهي قابل پيش بيني، تاثير مثبت و معناداري بر بازده سهام دارد، در حاليكه نوسانات بازدهي پيش بيني نشده، موجب كاهش بازده سهام مي شود. براي آزمون اين فرضيه از مدل گارچ نمايي در ميانگين استفاده شده است. نتايج آزمون حاكي از آن است كه رابطه معناداري بين نوسانات بازدهي پيش بيني شده و بازده بازار سهام تهران وجود ندارد؛ در حاليكه بين نوسانات بازدهي پيش بيني نشده و بازده بازار رابطه منفي معنادار وجود داشته است.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد

 محسني دمنه قاسم*
 * دانشگاه آزاد اسلامي، واحد كرج
 
 در پاسخ به انتقادات وارده به مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي، مدل ديگري به نام تئوري قيمت گذاري مبتني بر آربيتراژ توسط راس (1976) پيشنهاد شد كه مفروضات كمتري دارد و به جاي يك عامل، چندين عامل ريسك را در قيمت گذاري دارايي موثر مي داند. در اين مقاله براي آزمون تئوري ارزشيابي مبتني بر آربيتراژ، يك روش دو مرحله اي كه به روش «فاما - مكبث» معروف است ارايه شده است. عوامل موثر بر قيمت داراييها، مي توانند متغيرهاي كلان اقتصادي باشند و يا از طريق تكنيك هاي آماري بدست آيند. در اين مقاله چگونگي تعيين امتيازات عوامل، بار عوامل و پاداشهاي ريسك با استفاده از دو روش مذكور توضيح داده شده و در نهايت اين مدل با استفاده از يك نمونه از داده هاي واقعي از بورس اوراق بهادار تهران آزمون شده است.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد ایران

بررسي ارتباط و تحليل اثرات سرمايه گذاريهاي منتخب غيربورسي در جذابيت سرمايه گذاري بورس اوراق بهادار تهران

انواري رستمي علي اصغر,لاري سمناني بهروز
 
 اين مقاله در پي پاسخ به دو پرسش مهم است. 1. آيا ميان سرمايه گذاري هاي منتخب و عمده غيربورسي و سرمايه گذاري در بورس ارتباط معني داري وجود دارد؟ 2. آيا سرمايه گذاريهاي منتخب غيربورسي جاذبيت بورس را تحت تاثير قرار مي دهد؟ چهار نوع سرمايه گذاري مهم غيربورسي 1. سرمايه گذاري در محصولات انحصاري دولتي عرضه شده به عموم (سيم كارت تلفن همراه)، 2. سرمايه گذاري در اوراق مشاركت؛ 3. سرمايه گذاري در سپرده هاي بانكي و 4. سرمايه گذاري در داراييهاي حقيقي (مسكن) انتخاب شد تا ارتباط آنها با شاخصه هاي اصلي جذابيت در بورس؛ يعني «ميزان نقدشوندگي اوراق بهادار شركتها» و «ميزان تشكيل سرمايه شركتها» در بورس تهران بررسي شود. نتايج چهارگانه اين تحقيق بيانگر آن است كه 1. پيش فروش سيم كارت بر هر دو شاخص جذابيت بورس اثر معني دار داشته است؛ 2. ارتباط معني داري ميان سرمايه گذاري در داراييهاي حقيقي (مسكن) و «ميزان نقدشوندگي» وجود داشته ولي اين متغير با «ميزان تشكيل سرمايه شركتها» رابطه معني دار نشان نمي دهد؛ 3. سرمايه گذاري در سپرده هاي بانكي با هر دو متغير جذابيت ارتباط معني دار نشان مي دهد، و 4. انتشار اوراق مشاركت اثر معني دار بر متغيرهاي جذابيت ندارد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد ایران

عمادزاده مصطفي,شهنازي روح اله
 
 اقتصاد دانش محور اقتصادي است كه به شكل مستقيم بر اساس توليد، توزيع و مصرف دانش و اطلاعات قرار گرفته باشد. واژه اقتصاد دانش محور و اقتصاد اطلاعات در دهه 1960 وارد ادبيات اقتصاد امريكا شد؛ اما تحولات دهه نود اين واژه را تجديد و احيا نمود.
در اين مقاله پس از بررسي تعريف دانش و اقتصاد دانش محور، فرآيندهاي اساسي در اقتصاد دانش محور، شبكه هاي دانش، شاخصاي اندازه گيري اقتصاد دانش محور، برنامه ها و تجارب برخي كشورهاي موفق در زمينه اقتصاد دانش محور بررسي شده و راهكارهاي قابل استفاده از اين تجارب براي ايران ارايه شده است. در ادامه، وضعيت شاخص اقتصاد دانش محور در سه دسته از كشورهاي منتخب (شامل كشورهاي منتخب توسعه يافته، كشورهاي منتخب در حال توسعه و تازه توسعه يافته و كشورهاي منتخب همسايه ايران) بررسي و با وضعيت ايران مقايسه شده است.
نتيجه نشان مي دهد چالش هاي ايران در زمينه اقتصاد دانش محور دو نوع است؛ نوع اول مربوط به پايين بودن اندازه مطلق برخي شاخصهاي اقتصاد دانش محور مانند كيفيت قوانين و مقررات، موانع تعرفه اي و غيرتعرفه اي، كيفيت نظم و ترتيب و سرانه پرداخت و دريافت حق امتياز و حق اختراع در ايران بوده و نوع دوم نيز با ناهماهنگي و عدم توازن اين شاخصها ارتباط دارد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد ایران

عرب مازاريزدي محمد,خودكاري ليلا
 
 «پول شويي» پديده اي كه با پنهان نگه داشتن منشا پول يا دارايي، از آن به عنوان پولي پاك، قانوني و مشروع استفاده مي شود و وارد چرخه اقتصاد مي گردد. «تطهير پول» اقدامي براي استفاده قانوني از پولهاي كثيف حاصل از فعاليتهاي غيرقانوني است كه روند طبيعي فعاليتهاي اقتصادي را به مخاطره مي اندازد.
اين مقاله، ضمن مرور مطالعات انجام شده در مورد حجم اقتصاد زيرزميني در ايران، با انتخاب يكي از اين مدل ها و بكارگيري آن در الگوي تقاضاي پول، به اندازه گيري حجم پولهاي كثيف ناشي از فعاليتهاي غيرقانوني در ايران طي سالهاي 80-1352، كه نمايانگر ظرفيت بالقوه پول شويي در كشور طي دوره مذكور است، مي پردازد.
اين برآورد نشان مي دهد كه حجم پولهاي كثيف در سالهاي اخير داراي روند صعودي بوده است و بين گستردگي حجم اقتصاد زيرزميني و افزايش تقاضاي پول رابطه معني دار و مستقيمي وجود دارد. اين يافته ها توجه بيشتري را از جانب سياستگذاران براي كاهش حجم اقتصاد زيرزميني و ايجاد موانعي براي ورود پولهاي كثيف ناشي از اين فعاليتها به داخل اقتصاد،‌ مي طلبد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386 

محور : اقتصاد ایران

خوش بخت آمنه,اخباري محمد
 
 در اين مقاله نحوه و ميزان انتقال تغييرات نرخ ارز به شاخصهاي قيمت مصرف كننده و واردات با استفاده از الگوي خودرگرسيون برداري ساختاري و توابع واكنش تكانه اي و تجزيه واريانس چولسكي به صورت فصلي طي دوره 1383-1369 مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج مطالعه نشان مي دهد كه انتقال تغييرات نرخ ارز بر شاخص قيمت واردات بيشتر از شاخص قيمت مصرف كننده مي باشد. اين موضوع با سهم نسبتا بيشتر كالاهاي قابل مبادله در شاخص قيمت واردات نسبت به شاخص قيمت مصرف كننده همخواني دارد. از طرف ديگر ميزان انتقال تغييرات عرضه پول بر شاخص قيمت مصرف كننده سريعتر و بيشتر از شاخص قيمت واردارت مي باشد. اين موضوع حاوي نكته مهمي براي سياستگذار پولي است. به طوري كه اثر انتقال پايين نرخ ارز آزادي بيشتري را براي تعقيب سياست پولي مستقل؛ بويژه از طريق نظام هدفگذاري تورمي فراهم مي آورد.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::
 

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي- شماره 4 (پياپي 27)  زمستان 1386