احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

مأمون كه در زمان پدرش از طرف وي والي خراسان بود، بعد از درافتادن با برادرش امين و كشتن او، مركز خلافت را از بغداد به مرو منتقل كرد.
بعد از استقرار حكومت مطلقه، دو چيز او را واداشت كه از امام علي بن موسي الرّضا(عليه السلام) دعوتي مصرّانه به عمل آورد تا حضرت را به زور و اكراه هم كه شده به مقرّ حاكميّت خود بكشاند:1ـ خالي بودن دستگاه حكومتي از وجود يك ركن مهمّ علمي و معنوي،2ـ جلوگيري از نفوذ چشمگير مردم آگاه، به ويژه طرفداران آل علي(عليه السلام).
مأمون گمان ميكرد با آمدن علي بن موسي الرّضا(عليه السلام) به ايران، ضمن پر شدن خلأ علمي و معنوي، با عَلَم كردن وليعهديِ آن حضرت، در ظاهر به خواسته هاي طرفداران آل علي و پيروان امام هشتم جامه عمل پوشانده ميشود و آرامشي در قلمرو حكومت ايجاد و راه بهره برداري هاي سياسي هم هموار ميگردد، يا دستكم با اين اقدام، سرپوشي روي كارهايي كه شده و يا در شرف انجام است، گذاشته ميشود.

سالهاست كه آستان قدس رضوي يكي از بهترين اشياي موزهاي خود را كه كتيبه سنگي بسيار زيباست و به عنوان سنگ قبر امام رضا عليه السلام شهرت يافته، به عنوان يك تحفه فرهنگي نفيس در كارهاي تبليغاتي مورد استفاده قرار ميدهد.
اين سنگ زيبا كه كتيبهاي متعلق به سال 16 هجري است، به عنوان سنگ قبر امام رضا - عليه السلام - معرفي شده و از روي آن دهها نوع تنديس به شكلهاي مختلف ساخته و تقديم دوستداران و علاقهمندان شده است. به علاوه، چاپهاي مختلفي از آن در مجلات و روزنامهها و جلد كتابها ارائه شده است.
اين روزها كه به مناسبت مراسم تكريم حضرت استاد شيخ عزيزالله عطاردي مشغول مرور بر آثار ايشان به خصوص تاريخ آستان قدس رضوي و فرهنگ خراسان بودم، دريافتم كه اين مسأله در آثار ايشان نيز منعكس شده است. استاد عطاردي در كتاب تاريخ آستان قدس رضوي ج 1، ص 64 گزارشي از اين كتيبه را آوردهاند.

در اين مقاله سيره ولايي علامه طباطبايي(ره) صاحب تفسير الميزان در رابطه با حضرت رضا عليه‎السلام را ذكر مي كنيم.

علامه طباطبايي مي‎فرمودند: «همه امامان عليهم السلام لطف دارند، اما لطف حضرت رضا عليه‎السلام محسوس است.» و در نقلي ديگر، بيان مي‎كردند: «همه امامان معصوم عليهم السلام رئوف هستند، اما رأفت حضرت امام رضا عليه السلام ظاهر است.»

و نيز مي‎فرمودند: «انسان هنگامي كه وارد حرم رضوي عليه السلام مي‎شود، مشاهده مي‎كند كه از در و ديوار حرم آن امام رأفت مي‎بارد.»

امام رضا عليه السلام هشتمين امام شيعه اثنا عشري است و پيامبر (ص) نام وي را به صراحت ذكر فرموده: علي فرزند موسي ، فرزند محمّد، فرزند علي ، فرزند حسين، فرزند علي ، فرزند ابوطالب كه درود خدا بر همه آنان باد.
كنيه اش ابوالحسن است.
برخي از لقب هايش عبارتند از: رضا، صابر، زكي ، ولي …
نقش انگشتريش حسبي الله، يا به روايت ديگر:ما شاء الله، لا قوة الاّ بالله زادگاهش در مدينه به سال 148 هجري بود. يعني در همان سالي كه جدش امام صادق (ع)در گذشت و اين نظر بيشتر علما وتاريخنويسان است.(159)
البته كساني هم هستند كه ولادت امام رضا (ع) را در سال 153 هجري دانسته اند، مانند: اربلي در كشف الغمّة، ابن شهر آشوب در مناقب، صدوق در عيون الاخبار هر چند كه كلامش چندان صريح نيست، مسعودي در اثبات الوصيّه، ابن خلكان در وفيات الاعيان، ابن عبد الوهاب در عيون المعجزات و يافعي در مرآة الجنان…
ونيز گفته شده كه تاريخ تولّد حضرت رضا (ع) سال 151 است. ولي به هر حال قول نخست از همه قوي تر و مشهورتر است و دو قول اخير طرفدار بسيار كمي دارد.

حضرت امام رضا(ع) در سال 148 هجري، در شهر مدينه متولّد شد، و پنجاه و پنج سال عمر كرده، و در سال 203 هجري در خراسان وفات نموده، و سي و پنج سال در خدمت پدر بزرگوارش زندگي كرده، و از معارف و حقائق و فيوضات آن حضرت استفاضه نموده و بيست سال بعد از فوت حضرت امام موسي بن جعفر عليه السلام كه در سال 183 هجري در بغداد واقع شد، به مقام امامت و ولايت منصوب گرديد و در موارد زياد، امام هفتم عليه السّلام تصريح به خلافت و امامت آن حضرت فرموده، و به عناوين مختلف مقام ولايت او را براي خواصّ شيعيان خود معرّفي فرموده است.
مأمون عباسي چون بر خراسان استيلاء يافته، و در سال 198 هجري برادرش امين نيز فوت كرد، در سال 200 هجري حضرت رضا عليه السلام را به هر مقدمه اي بود به خراسان آورد.

ابن طلحه مي گويد: (1) ... اينك سخن درباره سومين علي يعني علي الرضا عليه السلام است و هر كه به دقت بنگرد براستي او را وارث ايشان مي يابد و حكم مي كند كه وي سومين علي (2) است. ايمان و مقام و منزلتش والا و توانمندي وي گسترده و يارانش فراوان و برهانش هويدا و آشكار است تا آن جا كه مامون خليفه عباسي او را از خواص خود قرار داد و در مملكت خويش شريك ساخت و امر جانشيني خويش را به او واگذارد و دخترش را به همسري او درآورد.

مناقبش والا و صفات شريفش برجسته و بخشندگي اش چون حاتم و طبيعتش چون اخزم (جد حاتم ) و اخلاقش عربي و نفس شريفش هاشمي و خصلت بزرگواري اش چون پيامبر صلي اللّه عليه و اله بود، چنان كه هر چه از فضايلش بشمارند او از آن برتر و هر مقدار از مناقبش ياد كنند، وي از آن بلند مرتبه تر است .

مي گويد: امّا القاب آن حضرت : رضا، صابر، رضي ، وفي ، و مشهورتر از همه رضاست.

موضوع اين مقاله مسافرت حضرت رضا به خراسان است. بنابراين با توجه به اين كه همواره برگهاي زرين زندگي درخشان آن حضرت زيب اوراق تاريخ كهن سال ايران و جهان اسلام خواهد بود درباره معجزات و كرامات عديده اي كه از آن حضرت بمنصه ظهور رسيده و مباحثات و احتجاجات ايشان با بزرگان مذاهب و فرق مختلف كه تفسير آنها در كتب مربوط و تواريخ مندرج است بحثي نداريم و خوانندگان علاقه مند مي توانند به كتابهايي كه در اين باره نوشته شده است مراجعه فرمايند [1] .

نويسنده: عبدا... امامي

يكي از مهمترين دلايل استمرار خط امامت، تحكيم پايه هاي معرفت ديني در ميان امت اسلامي و تثبيت رهاوردهاي پيامبر خاتم(ص) و تفسير صحيح وحي به تناسب استعداد و نياز و شرايط گوناگون جامعه اسلامي بوده است.تاريخ امامت نشان دهنده اين واقعيت است كه هر يك از امامان در زندگي سياسي، اجتماعي و علمي خود شيوه خاصي را پيموده و اين به خاطر شرايط متفاوت و نيازهاي متنوع جامعه آنان بوده است. اين در حالي است كه اصول و اهداف و پيام اصلي آنان يكي بوده و كمترين تمايز و مغايرتي با يكديگر نداشته است.
از ويژگيهاي عصر امام رضا(ع)، گسترش و رواج مباحثات ميان اديان و مذاهب است؛ زيرا در آن عصر گرايش جامعه اسلامي و محافل علمي ديني به بحث و گفت وگو، نشان دهنده راهيابي مباحث مختلف فلسفي و كلامي به حوزه محافل اسلامي و همچنين رشد روحيه كاوشگري در ميان مسلمانان است.