مشاهیر ایران و جهان - باب

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : فرهنگ فارسی معین (جلد پنجم)

سید على‏محمد شیرازى (و. شیراز 1235 ه.ق./ 1819 م.- مقت. تبریز 1266 ه.ق./ 1850 م.) ابن سید محمد رضاى بزاز. پدرش در كودكى وى، وفات یافت و او تحت سرپرستى دایى خود حاج سید على به شغل پدر مشغول شد، ولى چون مجذوب مسایل مذهبى بود، توانست عده‏اى را به سوى خود جلب كند و پس از مدتى توقف در بوشهر به شیراز بازگشت و تجارت را رها كرد و سفرى به كربلا رفت و قبور ائمه را زیارت كرد و چند بار در سر درس سید كاظم رشتى حاضر شد و مورد توجه سید قرار گرفت. پس از فوت سید مورد اقبال عده‏اى از شاگردان او گردید. در سن 25 سالگى (1260 ه.ق.). تحولى در فكر او ایجاد شد و نخست دعوى «بابیت» كرد و سپس «مهدویت» كرد. در مدتى اندك 18 تن به او گرویدند و آنان به حروف «حى» موسوم‏اند. بعدها دعوت او بالا گرفت و به سبب شورشهاى پیاپى در مازندران، زنجان، و تبریز گروه بسیار از بابیان به قتل رسیدند. به دستور میرزا تقى‏خان امیر كبیر و موافقت ناصرالدین شاه، در تبریز مجلس مباحثه‏اى بین علما و باب با حضور ولیعهد تشكیل شد (1263 ه.ق.) و علما حكم قتل باب دادند و او را تیرباران كردند. از آثار او از «بیان» (عربى)، «بیان» (فارسى)، دلائل السبعه، احسن القصص باید نام برد.