ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(1373 -1298 ش)، نویسنده، مترجم، محقق و استاد دانشگاه. در خوى متولد شد. پس از فراگیرى تحصیلات ابتدایى و متوسطه به قم رفت و از محضر علماى آن دیار از جمله شیخ صادق فراحى، محقق داماد، سید احمد خسروشاهى، امام خمینى، سید صدرالدین صدر، سید محمدتقى خوانسارى و سید محمد حجت كوه كمرهاى بهره جست. سپس وارد دانشكدهى الهیات شد و پس از دریافت درجهى لیسانس به آلمان رفت و از دانشگاه ماینس در رشتهى تاریخ دكترا گرفت. آنگاه به ایران بازگشت و در 1341 ش به دعوت پروفسور هنینگ به آمریكا رفت و در دانشگاه بركلى (كالیفرنیا) به تدریس پرداخت. پس از دو سال به ایران آمد و با سمت استادى در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. دكتر زریاب مورخ، محقق و مترجمى جامعالاطراف بود و بویژه در معارف ایران و اسلام و فلسفه و تاریخ و ادبیات عرب و زبان شناسى صاحب نظرى متبحر بود و به سبب تسلط به زبانهاى عربى، آلمانى، انگلیسى و فرانسوى به منابع دست اول دسترسى داشت. زریاب در بسیارى از مجامع علمى ایرانى مثل: انجمن فلسفه، بنیاد فرهنگ، فرهنگستان تاریخ و بنیاد شاهنامهى فردوسى عضو بوده و با بنیادهاى دایرةالمعارف نویسى همكارى داشت و مقالات بسیارى براى آنها و مجلات ادبى گوناگون مىنوشت. وى همچنین در مجامع بینالمللى از جمله: انجمن بینالمللى شرق شناسى در آلمان و انجمن بینالمللى كتیبههاى ایرانى در انگلستان عضو بود. در تهران درگذشت و در بهشت زهرا دفن شد. از آثار وى: «آیینهى جام»؛ «تاریخ ساسانیان»؛ «بزم آوزد»؛ تحریر «روضه الصفا» و ترجمههاى: «تاریخ فلسفه» ویل دورانت؛ «لذات فلسفه»، ویل دورانت؛ «تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان»؛ تئودور نولدكه؛ «ظهور تاریخ بنیادى»، نوشتهى فردریش مانیكه؛ «دریاى جان» نوشتهى ریتر.[1] مترجم، استاد، نویسنده، محقق. تولد: 22 تیر 1298، خوى. درگذشت: 14 بهمن 1373. عباس زریابخویى، فرزند على، تحصیلات مقدماتى علوم جدید و قدیم را در شهر خویى به پایان رساند و براى ادامهى تحصیل در سال 1316 به شهر قم عزیمت نمود و سالها از محضر اساتیدى چون حضرت امام خمینى (ره)، آیتالله سید محمد بهجت كوهكمرهاى، آیتالله سید محمدتقى خوانسارى و آیتالله سید شهابالدین مرعشى نجفى استفاده نمود. دكتر زریابخویى بعد از رسیدن به درجهى اجتهاد براى تكمیل تحصیلات خویش وارد دانشگاه الهیات شد و پس از اخذ درجهى لیسانس، به آلمان رفت و در رشتهى تاریخ و فلسفه از دانشگاه «ماینز» به اخذ درجهى دكترى نایل آمد. همچنین به فراخوان دانشگاه «بركلى» آمریكا پاسخ مثبت داد و مدتى به همكارى با كارشناسان زبانهاى ایرانى و زبان فولكوریك پرداخت. دكتر عباس زریابخویى پیش از انقلاب استاد رشتهى تاریخ و رییس گروه تاریخ دانشكدهى ادبیات و علوم انسانى دانشگاه تهران بود. وى به زبانهاى عربى، انگلیسى، فرانسوى، روسى و تركى عثمانى و اسلامبولى آگاه بود. وى سالهاى متمادى در دانشگاههاى مختلف به تدریس اشتغال داشت و مدتى نیز با دائرةالمعارف بزرگ اسلامى و دائرةالمعارف مصاحب و بنیاد دائرةالمعارف همكارى داشت و مقالاتى را به رشتهى تحریر درآورد. آثار مهم ایشان عبارتند از: ترجمهى فلسفه (ویل دورانت، 1335)؛ ترجمهى لذات فلسفه (ویل دورانت)؛ ترجمهى تاریخ ساسانیان (نولد كه)؛ تألیف بزم آورد؛ تألیف آئینه جام؛ تحقیق و تصحیح كتاب الصیدنه فى الطب اثر ابوریحان بیرونى (این كتاب در سال 1371 به عنوان كتاب برگزیدهى سال انتخاب شد)؛ تألیف تاریخ بنیادى؛ آیینه جام (شرح مشكلات دیوان حافظ؛ این كتاب در سال 1369 عنوان كتاب برگزیدهى سال را از آن خود ساخت)؛ سیرهى رسول اكرم (ص)؛ تهذیب و تلخیص روضةالصفا. كتابهایى كه استاد در حال نشر داشت، عبارت بودند از ترجمهى دریاى جان اثر هلموت ریتر و ترجمهى كتابى كه قرار بود به مناسبت كنگرهى جهانى بزرگداشت عطار نیشابورى منشتر شود. پیكر دكتر زریابخویى در بهشت زهرا در قطعهى 88 (ویژهى هنرمندان و نویسندگان) به خاك سپرده شد.
