ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد دوم)
ملقب به عزالدوله، پسر سوم محمدشاه قاجار، در 1261 ه.ق در تهران متولد شد. مادرش تركمن و از قبیلهى قدیمى و اصیل سالور بود. عزالدوله در كودكى پدر خود را از دست داد و تربیت وى به عهدهى مادرش قرار گرفت و او نیز جد و جهدى كامل براى تربیت وى به كار برد به طورى كه علاوه بر تحصیلات معمول زمان در نوجوانى زبانهاى عربى، فرانسه و انگلیسى را فراگرفت. وقتى سن او به ده سالگى رسید، شاه به او لقب عزالدوله داد و او را با پیشكارى حسنعلى آجودانباشى، حاكم قزوین نمود. حكومت وى قریب سه سال طول كشید تا به حكومت همدان منصوب شد. پس از آن حاكم زنجان و خمسه شد، چندى هم حكومت ملایر و تویسركان با او بود. ناصرالدین شاه در سفر اول خود به اروپا، عزالدوله را در راس شاهزادگان با حشم و خدم به اروپا برد و پس از بازگشت، مقام ایلخانى قاجاریه را به او سپرد. در 1300 ه.ق در راس هیئتى براى تبریك تاجگذارى الكساندر سوم امپراطور روسیه به آن كشور عزیمت نمود و پس از بازگشت، به عدالت عدلیه برگزیده شد و مدتى در راس قوه قضائیه بود. در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه براى بار دوم به حكومت قزوین منصوب شد. چند ماهى در آنجا بود كه شاه كشته شد. وى پس از چندى از حكومت قزوین به تهران احضار گردید و دیگر شغلى به او داده نشد و تا آخر عمر در انزوا زندگى مىكرد. هنگامى كه تهران تصرف شد و محمدعلى میرزا به سفارت روس پناهنده گردید، عزالدوله به سفارت روس رفته، تحصن اختیار نمود و تابعیت دولت روسیه را قبول كرد. در دوران حكومت احمدشاه، به عنوان مسنترین فرد خانوادهى قاجاریه در مراسم رسمى شركت مىكرد. در اوایل سلطنت رضاشاه هم چند بار به سلام دعوت شد ولى غالبا به علت كهولت در مراسم شركت نمىكرد. سرانجام در 1308 ش در 85 سالگى درگذشت. غلامحسینخان افضلالملك در كتاب افضل التواریخ دربارهى عزالدوله چنین مىنویسد:«این شاهزاده آزاده از شاهزادگان بزرگند. داراى انواع كمالات داخله و خارجه هستند. عربیت و خط و تاریخ را نیكو دانند و محل وثوق و اعتمادند. در زبان انگلیسى استادى قاهر و معلمى ماهر هستند.»
