مشاهیر ایران و جهان - اسماعیل زاده، حسن

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع :

حسن اسماعيل زاده در سال 1301 ه.ش در زنجان به دنيا آمد. مرگ پدر پيش از تولد ، خانواده وي را ناچار به عزيمت به سوي تهران نمود. طولي نكشيد كه استاد با شوق ذاتي و حمايت مادر به هنر نقاشي روي آورد . نزد استاد محمد مدبر به فراگيري اين هنر پرداخت. او نقاشي را تا سرحد كمال دنبال نمود و به عنوان يكي از نگارگران « نقش هاي قهوه خانه اي » مطرح گرديد. گروه : هنر رشته : هنرهاي تجسمي والدين و انساب : حسن اسماعيل زاده در سال 1301 در زنجان به دنيا آمد. مرگ پدرش پيش از تولد وي اتفاق افتاد. اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : حسن اسماعيل زاده ، بازرگان زاده اي از شهرزنجان بود كه قبل از تولد ، پدر را از دست داده بود و همين امر خانواده را در تنگنا و شرايط بدي قرار داده بود ، لذا جلاي شهر وديار نموده و به تهران رهسپار شدند . تحصيلات رسمي و حرفه اي : با توجه به عشق و علاقه اي كه حسن اسماعيل زاده به نقاشي داشت ، مادرش او را بعنوان شاگردي به استاد محمد مدبرسپرد وهمان شوق پس از چندي او را به استادي صاحب قلم و خلاق بدل ساخت . او خود درباره اين دوره چنين مي گويد : « وقتي به تهران آمدم ، براي شاگردي پيش استاد محمد مدبر رفتم . هر روز روي سنگي كه وسط آن گود بود به كمك يك تكه سنگ كوچك ، رنگها را مي - ساييدم و بعد از پشت الك رد مي كردم . بعضي روزها همراه استادم به خانه هاي اشراف مي رفتيم و گچبري ها را رنگ مي زديم و موقعي كه اين كارها نبود ، مي رفتيم قهوه خانه و تابلو مي كشيديم . » خاطرات و وقايع تحصيل : حسن اسماعيل زاده از دوران تحصيل خود چنين سخن مي گويد : « آن روز آبرو و اعتبار يك قهوه خانه به نقاشيهايش بود و نقاش ، مقامي در حد يك بزرگ محل را داشت. بخصوص مرشد هم براي رونق محفلش از اين نقاشي ها شاهد مي آورد . آن موقع عده اي مي گفتند « صورت كشي » حرام است .ولي من در زندگي همين يك عشق را داشتم و دنبالش را هم گرفتم . وقتي در قهوه خانه مرشد نقل مي گفت ، من از روي حرفهاي او طرح مي كشيدم . » استادان و مربيان : يكي از استادان حسن اسماعيل زاده ، استاد محمد مدبر مي باشد كه او از اين استاد تاثير شگرفي پذيرفت. زمان و علت فوت : حاج حسن اسماعيل زاده (چليپا)، نقاش پيشكسوت قهوه‌خانه در روز جمعه 20 بهمن 1385 دار فاني را وداع گفت. فعاليتهاي آموزشي : حسن اسماعيل زاده مراجعين زيادي براي يادگيري « نقاشي هاي قهوه خانه اي » دارد. ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : حسن اسماعيل زاده پس از مرگ استاد مدبر ، كار نقاشي را در آب انبار سيداسماعيل و ميدان مولوي ادامه داد . اين زماني بود كه شور و حال قهوه خانه ها كاهش يافته و كار نقاشي از رونق افتاده بود ، به همين جهت سفارش دهندگان كار نقاشي را تنها به عتيقه فروشي ها ، يهودي ها و خارجي ها مي فروختند. همفکران فرد : حسن اسماعيل زاده به اتفاق عباس بلوكي فر و حسين همداني نگارگري در بخش « نقشهاي قهوه خانه اي » را دنبال مي نمايند . آرا و گرايشهاي خاص : حسن اسماعيل زاده يكي از نگارگران بزرگ « نقش هاي قهوه خانه اي » است كه البته پيش از او حسين قوللر و محمد مدبر نقشهاي حماسي و مذهبي را به تصوير مي كشيدند . چگونگي عرضه آثار : حسن اسماعيل زاده چندين بار آثارش را به تماشاي عموم گذاشته است : كه نمونه هاي آن در خانه آفتاب ،گالري سيحون و همچنين به اتفاق 15 هنرمند ديگر در بازار هنر پارك لاله بوده است . -------------------------------------------------------------------------------- آثار : 1 التنقيح في شرح العروه الوثقي . ( مباحث اجتهاد و تقليد ، طهارت ، صلوه ) ويژگي اثر : توسط حاج ميرزا علي غروي تبريزي كه تا كنون 9 جلد آن به چاپ رسيده است و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد .( تقريرات آثاري هستند كه توسط شاگردان معظم له نوشته شده اند . ) 2 الدررالغوالي في فروع العلم الاجمالي ويژگي اثر : توسط شيخ رضا لطفي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 3 تحرير عروه الوثقي ويژگي اثر : توسط شيخ قربانعلي محقق كابلي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 4 رساله در خلافت 5 فقه العتره في زكاه الفطره ويژگي اثر : توسط سيد محمد تقي حسيني جلالي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 6 مباني العروه الوثقي ( مباحث مضاربه ، مزارعه ، شركت ، ضمان ، حواله ، نكاح ، غصب ) ويژگي اثر : توسط سيد محمد تقي خويي – فرزند آيت اله خويي – در 4 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 7 محاضرات في الفقه الجعفري ويژگي اثر : توسط سيد علي حسيني شاهرودي در 3 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 8 مدارك العروه الوثقي = فقه شيعه ( مباحث اجتهاد ، تقليد ، طهارت ) ويژگي اثر : توسط سيد محمد مهدي خلخالي كه تا كنون 5 جلد از آن چاپ شده است و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 9 مستند العروه الوثقي ( مباحث صلوه ، خمس ، اجاره ) ويژگي اثر : توسط شيخ مرتضي بروجردي كه تا كنون 10 جلد از آن چاپ شده است و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 10 معتمد العروه الوثقي ( مبحث حج ) ويژگي اثر : توسط سيد رضا خلخالي در 5 جلد و ازتقريرات آيت اله خويي مي باشد . 11 2- قصيده در مدح اميرالمومنين علي (ع) در 900 بيت ، اين قصيده بوسيله علامه سيد مهدي موسوي خراساني در سه جلد شرح گرديده است . 12 اجود التقريرات در 2 جلد ، ويژگي اثر : آيت اله خويي در اين دو جلد دروس استاد خويش علامه ناييني را در علم اصول به رشته تحرير درآورده و هر دو جمله آن به امضا و تصويب استاد رسيده است 13 از آتش گذشتن سياوش 14 ازاله المحاده عن ملك المنافع المتضاده ويژگي اثر : اين رساله در سال 1351 قمري به امر مرحوم آيت اله ميرزا علي آقا شيرازي نوشته شده است . 15 اضائه القلوب بتحقيق المغرب و الغروب ويژگي اثر : اين رساله در 1353 قمري نوشته شده است . 16 الامر بين الامرين ( در جبر و تفويض ) ويژگي اثر : توسط علامه شيخ محمد تقي جعفري و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 17 البيان في تفسير القرآن ويژگي اثر : اين كتاب يكي از بهترين كتبي است كه پيرامون علوم قرآني نوشته شده و در آن پس از آوردن مقدمه اي پر بار كه خود يكي از برترين نوشته هاي قرآني است به تشريح و تفسير فاتحه الكتاب تا آيه ششم پرداخته است . عناوين آورده شده در مقدمه اين كتاب عبارتند از : فضيلت قرآن ، قرائت قرآن ، اعجاز و حقيقت آن ، اعجاز قرآن از ديدگاه هاي مختلف ، جاودانگي هدايت قرآن ، پاسخ به گفته هاي منكرين فضل قرآن ، بقيه معجزات پيامبر و عهدين ، قراء سبعه ، نزول قرآن بر (( سبعه احرف )) و اينكه قرائات هفتگانه به جز سبعه احرف مي باشند ، مسئله تحريف قرآن و اثبات نادرستي آن ، گردآوري قرآن ، حجيت ظواهر كتاب ، مسئله نسخ و بررسي 36 آيه كه ادعاي منسوخ بودن آنها شده است و اثبات عدم نسخ آنها ، و پس از آن مبحث بداء و ديدگاه شيعه و تفسير آن و پاسخ منكران بداء ، حدوث و قدوم قرآن ، در جاي جاي اين كتاب روح تحقيق ، ابتكار ، تتبع ، آشنايي با علوم اسلامي چون احكام ، فقه ، اصول ، حكمت و فلسفه ، تاريخ ، حديث ، مناظره ، تراجم ، تفسير ، ادب ، لغت و احاطه بكتب شيعه و سني بچشم مي خورد . در پيرامون اين كتاب چند كار صورت گرفته است كه عبارتند از : الف – ترجمه بخش اعجاز آن به فارسي ، (( مرزهاي اعجاز )) وسيله حاج شيخ جعفر سبحاني ب – ترجمه و تلخيص به فارسي با عنوان (( شناخت قرآن )) وسيله محمد صادق نجمي . هاشم هريسي ج – ترجمه تمام البيان به فارسي به نام (( بيان در مباحث كلي قرآن )) بوسيله اساتيد نامبرده 18 الراي السديد في الاجتهاد و التقليد ويژگي اثر : توسط غلامرضا عرفانيان خراساني و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 19 المحاضرات ( في اصول الفقه ) ويژگي اثر : توسط محمد اسحاق فياض در 5 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 20 المسائل المنتخبه ويژگي اثر : اين رساله به زبانهاي عربي ، فارسي ، انگليسي ، اردو ، فرانسوي ، اندونزيايي و تركي منتشر گرديده است . اين كتاب خلاصه اي از كتاب منهاج الصالحين است 21 المسائل و الردود ويژگي اثر : مجموعه فتاوي 22 المعتمد في شرح المكاسب ويژگي اثر : توسط سيد محمد رضا خلخالي در 5 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 23 تعارض الاستصحابين 24 تعليقه المنهج لاحكام حج 25 تعليقه بر عروه الوثقي 26 تعليقه علي المسائل الفقهيه 27 تقريرات درس اصول مرحوم محقق اصفهاني 28 تقريرات درس فقه مرحوم محقق اصفهاني 29 تقريرات درس فقه مرحوم ميرزاي ناييني 30 تكمله المنهاج الصالحين ويژگي اثر : اين كتاب مسائلي را كه در منهاج الصالحين نيامده است را بصورت جداگانه آورده است 31 تلخيص المنتخب ويژگي اثر : اين كتاب گزيده اي از (( المسائل المنتخبه )) است 32 توضيح المسائل 33 جنگ خيبر 34 جواهر الاصول ويژگي اثر : توسط شيخ فخر الدين زنجاني و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 35 حاشيه بر مكاسب شيخ انصاري 36 حاشيه بر وسيله النجاه 37 خروج مختار 38 دراسات في الاصول العلميه ويژگي اثر : توسط سيد علي حسيني شاهرودي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 39 رساله في اللباس المشكوك 40 رساله في تحقيق الكر 41 رساله في حكم اواني الذهب ويژگي اثر : توسط سيد مهدي حجازي شهرضايي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 42 رستم و سهراب 43 فقه القرآن علي المذاهب الخمس 44 قاعده التجاوز 45 مباني الاستنباط ويژگي اثر : توسط سيد ابوالقاسم كوكبي در 4 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 46 مباني التكمله ويژگي اثر : اين كتاب مسائلي كه در تكمله المنهاج وارد شده را بصورت استدلالي مطرح نموده است و در اين جلد قسمتي از احكام مربوط به حدود و ديات و قضا و شهادات وارد شده كه متن آنها در منهاج الصالحين وجود ندارد . 47 مباني منهاج الصالحين ويژگي اثر : توسط سيد تقي طباطبايي قمي در 5 جلد ( دو كتاب اخير شرح منهاج الصالحين و مناسك است ) و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 48 مستحدثات المسائل ويژگي اثر : شامل برخي از مسائل جديد و مورد ابتلاء كه از ايشان پرسيده شده بود . 49 مصابيح الاصول ( مباحث قطع و ظن و شك ، تعادل و تراجيح ) ويژگي اثر : توسط سيد علاء الدين بحر العلوم و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 50 مصباح الاصول ويژگي اثر : توسط سيد محمد سرور بهسودي در 2 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 51 مصباح الفقاهه في المعاملات ( دوره مكاسب شيخ ) ويژگي اثر : توسط شيخ محمد علي توحيدي در 7 جلد و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 52 مصباح الناسك في شرح المناسك ويژگي اثر : توسط سيد تقي طباطبايي قمي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . 53 معجم الرجال الحديث ويژگي اثر : اين كتاب يكي از كم نظيرترين كتب رجالي شيعه و در برگيرنده سرگذشت 15676 نفر است كه با نگارش زيبا و ترتيب جالب و تحليل و روش علمي در 24 جلد به چاپ رسيده است . آيت اله خويي در اين كتاب در ترجمه هر شخص ، تمام راويان از او ، و يا كسانيكه شخص راوي از آنان نقل مي نمايد را ذكر كرده و جاي روايات وي را در كتب اربعه معين نموده و با اين كار مشكل (( مشتركات )) را نيز حل كرده است ، علاوه بر اين در احوال راوي دقت كرده و درستي و نادرستي طريق شيخ مفيد يا طوسي را به او معلوم كرده است ، فايده اين كار اين است كه شخصي تمام روايت كنندگان يك خبر را ملاحظه كرده و مي بيند ، تمام آنها موثق هستند و حكم به درستي روايت مي كند در حالي كه غافل از آن است كه طريق شيخ طوسي و يا مرحوم مفيد با راوي ضعيف است و بنابر اين روايت هم ضعيف مي شود . جلد اول كتاب در برگيرنده شش مقدمه سودمند است . 1- دليل احتياج به علم رجال و پاسخ منكرين اين دانش . 2- معيار هاي علمي كه به كمك آن وثاقت و حسن احوال راوي ثابت مي شود . 3- بحث درباره توثيقات متاخرين همچون سيد بن طاوس ، علامه حلي ، ابن داود و علامه مجلسي . 4- مناقشه و بحث درباره ساير توثيقات عامه 5- بحث درباره صحت روايت كتب اربعه 6- بحث درباره اصول پنجگانه علم رجال و كتاب ابن عضائري اين كتاب در ماه رمضان سال 1389 قمري به پايان رسيده و پيرامون آن دو كار انجام شده است . الف- مستدرك معجم رجال الحديث نوشته خود آيت اله خويي ب- دليل معجم رجال الحديث نوشته آقاي محمد سعيد طريحي 54 مناسك الحج ويژگي اثر : به فارسي و عربي 55 منتخب الرسائل 56 منتخب توضيح المسائل 57 منهاج الصالحين ويژگي اثر : در دو جلد كه يك دوره متن فقهي است . 58 منيه السائل ويژگي اثر : مجموعه فتاوي 59 نفحات الاعجاز ويژگي اثر : اين كتاب كه در بيست و پنج سالگي آيت اله خويي نوشته شده است پاسخي است به كتاب (( حسن الايجاز في ابطال الاعجاز )) نوشته فردي آمريكايي به نام مستعار نصيرالدين ظافر ، آيت اله خويي با رد نوشته هاي ظافر ، جاودانه بودن قرآن ، بعنوان معجزه خاتم پيامبران را اثبات نموده است ، اين كتاب به سال 1343 قمري در نجف اشرف به چاپ رسيده است . 60 نموذج في الفقه الجعفري ( صلاه المسافر ) ويژگي اثر : توسط سيد عباس مدرسي يزدي و از تقريرات آيت اله خويي مي باشد . -------------------------------------------------------------------------------- منابع : 1 پاسخنامه جناب آقاي سيد صاحب خويي به پرسشهاي شعبه آذربايجان غربي2 دست نوشته حجت الاسلام و المسلمين سيد اسمعيل رسول زاده پسر دايي آيت اله خويي پيرامون زندگي معظم له به در خواست شعبه آذربايجان غربي3 غروب خورشيد فقاهت نوشته حجت الاسلام غلامرضا اسلامي4 فصلنامه تاريخ و فرهنگ معاصر شماره 5 - زندگي نامه آيت اله خويي - بقلم استاد سيد هادي خسرو شاهي5 مجله نور علم دوره چهارم شماره 116 معجم الرجال الحديث ج 227 مكتب اسلام شماره 6 سال 32 مهرماه 1371 مقاله مرجعيت در شيعه نوشته آيت اله حاج شيخ جعفر سبحاني8 يادنامه آيت اله العظمي خويي