برابر دانستن نمازبا ایمان
ازابتدای هجرت پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – تا حدود شانزده ماه ، مسلمانان ، نمازها و عبادات خود را به سوی بیت المقدس(27) انجام می دادند .
ولیبنا به مصالحی(28)خاص و با هدف رهایی از سرزنش یهود درمورد عدم استقلال قبله مسلمانان از بیت المقدس ، به سوی کعبه تغییر یافت.(29)
به همین جهت ، مسلمانان با این سوال مواجه شدند که حکم نمازها وعباداتی که به سوی بیت المقدس گزارده اند چیست ؟
آیا آنها مورد قبول قرار می گیرند یا نیاز به قضا وتکرار دارد؟
و از طرف یهودیان محکوم شدند که همه بر ضلالتند.
درجواب ایشان این آیه شریفه نازل شدکه : « ... و ما کانَ اللهُ لِیُضیعَ ایمانَکُم... (30)خداوند ایمان شما یعنی نمازهای گذشته شمارا ضایع نمی کند وآنرا مهمل وبدون اجر نمیگذارد(31)
درتفاسیرزیادی در ذیل این آیه شریفه مقصود از ایمان را نماز می دانند(32)واین جایگاه رفیع واهمیت فراوان نماز را می رساند که خداوند آنرا با ایمان برابرمی داند.
درحدیث مفصلی ازامام صادق –علیه السلام – از ایشان درمورد اینکه آیا ایمان گفتار بدون عمل است یا گفتار وعمل با اعضاء وجوارح بدن ،
دربیان آیه فوق فرمودند:«.... فَسَمَّی الصَّلاةَ ایماناً فَمَنْ لَقِیَ اللهَ عَزَّوَجََّل حافِظاً لِجَوارِحِه مَوفیاً کُلِّ جارِحَةٍ مِن جوارِحِه ما فَرَضَ اللهُ عَلَیْها ، لَقِیَ اللهَ عَزَّوَجَلَّ مُسْتَکْمِلاً لِایمانِهِ وَهُوَ مَنْ اَهْلِ الجنه.... (33)»
«خداوند] در آیه مذکور ] نماز را ایمان نامیده است ،
هرکه خدا را ملاقات کند و وظایف لازم هر عضو خودرا انجام داده باشد خدا را با ایمان کامل ملاقات کرده و او اهل بهشت است.... »
به این معنا که از نماز ،که گل سر سبد عبادات عملی می باشد ، در آیات وروایات به ایمان کامل تعبیر شده است.
27. بیت المقدس ( اورشلیم) یا مسجد الاقصی ، در آغاز کار و در روزگار صائبه ، جایگاه معبد زهره بوده است ودر ضمن ارمغانهایی که به آن معبد میشدهروغن زیتون بوده که آنها را بر روی صخره ای در آن معبدمی ریخته اند.سپس معبد مزبور کهنه شد وپس از آنکه بنی اسرائیل آن ناحیه را تصرف کردند ، صخرهمزبور را قبله نماز قرار دادند . حسن راشدی ، همان ، ج 1 ، ص 56 و محمود خزائلی ، همان ، ص 462.
28. از جمله آزمایش برای مسلمانان ( لِیَعْلم من یتبع الرسول ) وکناره گیری از جامعه یهود.
29. این تغییر قبله در مسجد بنی سالم بن عوف در روز دوشنبه نیمه ماه رجب ما بین نماز ظهر اتفاق افتاد که پیامبر – صلی الله علیه و اله – دو رکعت ازآنرا به بیت المقدس وبقیه را ررو به کعبه به جا آوردند . جعفر سبحانی ، تاریخ پیامبر خاتم ، ص 151 .
30 بقره (/ ، 143. « خداوند ایمانهای شما را ضایع نمی سازد .»
31. محمد رضا رضوانطلب ،همان ص 89.
32. ابوالفضل رشید الدین میبدی ،کشف الاسرار ،ج 1 ص 392 ، و عبد الله شبر ،همان ، ص 61. ومحسن قرائتی ،تفسیر نور ، ج 1، ص 222
33. محمد بن یعقوب کلینی ، اصول کافی ، ترجمه محمد باقر کمره ای ، ج 4 ص 122 و 123 ، حدیث 1 .
ادامه مطلب
نماز برترین عمل، بهترین عبادت
درقرآن کریم ، علاوه بر ایمان که یک فضیلت بزرگ و ارزش والایی در حیات انسانی دانسته شده ، همواره از عمل صالح ، برونیکی وانجام کارهای خیر و شایسته در پرتو ایمان سخن به میان آمده است.
یکی از این اعمال خیر که برترین آنها نیز می باشد نماز است .
چنانچهقرآن درمعرفی رسولان وفرستادگان حق تعالی چنین می فرماید: « وَجَعَلْناهُمْ أئِمة ًیَهْدُونَ بِأمرنا وَأوحَینا اِلَیْهِم فِعْلَ الخیراتِ وَاقامَ الصلوة وَایتاءَ الزَّکوةِ وَکانُوا لَنا عابِدین.( 34)»
«وآنانراپیشوای مردم ساختیم تاخلق را به امر ، هدایت کنند وهر کار نیکو را خصوص اقامه نماز واداء زکات را به آنها وحی کردیم وانها هم به عبادت ما پرداختند.»
دراین‌آیه عطف اقامه نماز به جمله « فعل الخیرات» ازباب عطف خاص به عام است که دلیل افضلیت(35)اقامه نماز وپرداخت زکات به عنوان خصوص اعمال خیر می باشد وچنین چیزی رمز عبودیت وبندگی است(36).
وازسوی دیگر هر روز چندین مرتبه طنین شکوهمند اذان واقامه درگوشمان می پیچد که « حیّ علی خیر العمل» واین تنها بدین معنا نیست که بهترین عمل نماز است بلکه مبین آن است نماز زادگاه همه اعمال خوب و پسندیده نیز هست ،وقتی دل ازاغیار شسته و به یار سپرده شود جز مهبط ومنزل خوبیها نخواهد شد(37)
ازامام صادق- علیه السلام - :« لَمَّا سُئِلَ عَنْ اَفضَلَ الأَعْمالِ بعد الْمَعْرِفَةِ: قال مامِن شَیءٍ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ تَعْدِل هذِهِ الصَّلاةِ(38)» در پاسخ به سوال از بهترین اعمال بعد از معرفت خدا امام صادق -علیه السلام - فرموند: «بعد از معرفت خدا هیچ چیز با این نماز برابرینمی کند(39) ».
ازابوذر ( رحمة الله علیه ) روایت شده است که گفت: بر فرستاده صلی الله علیهو آله خدا وارد شدم ، دراین هنگام او در مسجد تنها نشسته بود به من فرمود: ای اباذر ! برای مسجد سلام و درود است.
گفتم: سلام و درود بر مسجد چیست ؟
فرمود:دو رکعت نماز که آن را به جای آوری ، گفتم: ای فرستاده خدا ، مرا به خواندن نماز سفارش کردی ، اکنون بیان فرماکه نماز چیست ؟ [ چه رتبه دارد ].
فرمود: خیرُ موضوعٍ ، فَمَن شاءَ أقَلَّ وَمَن شاءَ أکثَر. بهترین چیزی که مقرر شده است و نیکوترین کار از کارهای پرستشی است. هرکه
می خواهد آن راکمتر بخواند [ یعنی به واجبات عمل کند] وهرکه میل دارد زیادبخواند [ به نوافل نیز عمل کند.] (40)با توجه به آنکه ابوذر ( علیه الرحمة) با نماز آشنا بوده وبا عنایت به پاسخ پیامبرصلی الله علیه و آله روشن میشودکه پرسش ابوذر درباره حقیقت رتبه نماز، درمیان عبادتها بوده نه سؤال ازحقیقت خودنماز(41) با این وصف نماز بهترین کارهاست چون همه کارهای خوب از آن آغاز می شود ویا بهتر بگوئیم نماز ، تمرین وتمهید خوب شدن وخوب ماندن است ونزد خداوند باری تعالی که همواره خیر بندگان وسعادت ایشان را مدنظر داشته محبوبترین کارها نماز می باشد چنانچه‌پیامبراکرم– صلی الله علیه و آله – فرموده اند:«أحَبُّ الاَعمالِ اِلَی اللهِ الصلوةُ لِوَقتها(42)»« محبوبترین اعمال نزدخدای تعالی نماز در وقت خاص خودش می باشد.»امیر المومنین - علیه السلام - : آمده است که فرموده اند:« لیسَ عَمَلٌ أحَبَّ اِلی اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصلاةَ(43) .» « هیچ کرداری درپیشگاه‌خداوندگرامی وبزرگ پسندیده ترومحبوبتر ازنماز نیست.»
34. انبیاء /73.
35. عبدالله شبر، همان، ص 319 ، ( عطف الخاص الی العام لِلأفضلیة )
36. سید ابراهیم سیدعلوی ، نماز درقرآن ، ص 50 - 49 .
37. جمعی از نویسندگان ،خانواده و نماز ، ص 114 .
38. دیلمی ، ارشاد القلوب ، ج 1ص 145. شیخ طوسی ،امالی ، ج 2 ص 305
39. محمدمحمدی ری شهری ، میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی ، ج 7 ، ص 3094 ح 10544 .
40. شیخ صدوق ، خصال ، ترجمه صادق حسن زاده ، ج 2 ص 787- 786 و شیخ صدوق ،معانی الأخبار ، ج 2 ص 282 و دیلمی ،همان ، ج 1 و2 ص 139 ، حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق ، ترجمه سید ابراهیم میر باقری ، ج 2 ، ص 487 .
41. حسن راشدی ،همان ،ج 1 ، ص 162.
42. علاء الدین هندی ، همان ، ج7 ، ص 285 ، ح 18897.
43. شیخ صدوق ، خصال ، ج 2 ص 950.
ادامه مطلب
نماز بیشترین حضور در برابر خداوند
نمازکه سراسر آن گفتگو با معبود وراز وعرض نیاز است ، سراسر آن توجه وحضور ، آن هم نه جسمی بلکه قلبی وروحی است ، تنها عبادتی است که از این منظر مورد توجه قرار گرفته زیرا که نماز ، ازابتدا تا انتها حضور انسان دربرابر خداست، حضور عبد درمحضر ربوبی مولی ، قیام و قعود واذکارش همه در محضر خداست ،
درهیچ یک از عبادات اسلامی همانند نماز ، بنده ، تمام وکمال ، در محضر او قرار ندارد ، در نماز اگر صورت نماز گزار کمی به چپ یا راست منحرف شود نمازباطل می گردد(44)و در بین آن حرف هم نمی تواند بزند حتی اگر حرفی بزند که از دو قسمت تشکیل شده باشد نمازش باطل می شود(45)، در حالی که روزه وطواف حج و... اینگونه نیست(46)و حضور قلبی که در نماز خواسته شده ،مؤید این کلاماست.
به هر حال چون نماز رسیدن به بارگاه انس و قرب الهی است ، در محضر مولی و آقا وسید قرار گرفتن شرایط خاصی دارد ،
بهعنوان مثال ؛ اگر بنده حقیری اجازه این را بیابد که در محضر انسان جلیل القدری حضور یابد آیا مدام این سو و‌آن سو را می نگرد ویا بادیگران حرف و بحث وگفتگو می کند یا اینکه سرش را ازشدت هیبت اوبه زیر می افکند به خصوص اگر گناهکار هم باشد
واز این رو امام صادق - علیه السلام - می فرماید: « انّ طاعة َ اللهِ عزّوجَلَّ خِدْمَتُهُ فِی الأرض فَلَیْسَ شیءٌ مِنْ خِدمتِهِ یَعْدِلُ الصلوةَ(47)» «همانا طاعت خدا به خدمت کردن اودر روی زمین است وهیچ خدمتی به اوبا نماز برابری نمی کند(48).»
44.پنجم از مبطلات نمازآن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کندیا به طرف راست یا چپ قبله بر گردد بلکه اگر عمداً به قدری بر گردد که نگوید روبه قبله است گرچه به طرف راست یا چپ نرسد، مازش باطل است.مؤسسه منتظران موعود ، توضیح المسائل مراجع ، فتوای امام خمینی ، ص 419.
45. ششم از مبطلات نماز آن است که عماداً کلمه ای بگوید که از آن کلمه قصد معنی کند،گرچه معنی هم نداشته باشد و یک حرف هم باشد بلکه اگر قصد هم نکند بنابراحتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند در صورتیکه دوحرف یا بیشتر باشدولی سهواً بگوید ،نمازش باطل نمی شود . مؤسسه منتظران موعود، همان ، ص 420.
46. ستاد اقامه نماز ، نماز بهشت خلوت انس ، ص18 ، سخنان حجة الاسلام نورمفیدی .
47. حسین نوری طبرسی ، همان، ج 3 ص 39 ، ح2964/1.
48. محمد محمدی ری شهری ،همان، ج 7ص3094 حدیث 10542.
ادامه مطلب
نماز وسیله تقرب به حضرت باری تعالی
خدایمنان از روی لطف بی پایانش بر آدمیان منت نهاده وبه‌آنها اجازه عروج به عالم ملک وملکوت وتقرب هر چه بیشتر به ذات مقدسش را عطا فرموده ونماز را نردبان ترقی و ابزار ارتقاء به عالم بالا قرار داده است به طوریکه در این زمینه امام علی– علیه السلام – می فرمایند:
«الصَّلوة قربانُ کلِّ تقی(49)» « نماز موجب تقرب هر پرهیزگاری به خداست.»
انسانخاکی که همواره اسیر امیال نفسانی وغرایز حیوانی است به هنگام نماز ، پردههای ظلمانی جهان ماده را کنار می زند ، جاذبة دست وپاگیر کره خاکی را می شکند ،
موانعنیرومند عالم سفلی را از جلو پایش بر می دارد و به جهان بالا راه می یابد ،با خدای خودبی واسطه سخن می‌گوید راز دل می کند وخود را از چنگال نفس وشیطان می رهاند(50)وبه مقام قرب الهی نایل می گردد.
بهخصوص که خودبا انتخاب خود از نمازهای مستحب نیز در این زمینه کمک بگیرد همانگونه که امام کاظم - علیه السلام - درمورد نمازهای نافله فرموده اند: «صَلَواتُ النَوافِل قُرُباتُ کُلِّ مُؤمِنْ(51) « نمازهای نافله ، وسیله تقرب مؤمنان به خداست.»
49. محمد محمدی ری شهری ،همان، ج 7ص3094 حدیث، 10537.
50. شهید ثانی ، اسرارالصلوه ، علی اکبر مهدی پور ص 5 .
51. محمد باقر مجلسی ، همان ، ج 82 ، ص 308 ، حدیث 6 .
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا